maart 2018

The Gershwin Moment: Rhapsody in Blue & Piano Concerto in F Major (Live)

Kirill Gerstein & St Louis Symphony Orchestra o.l.v. David Robertson

De beroemde virtuositeit van Kirill Gerstein komt samen met zijn jazzachtergrond om een ​​opwindende, enorm plezierige en goed doordachte viering van Gershwins muziek te produceren.

Hoewel het grootste deel van Gershwin al bijna direct na het drogen van de inkt op de pagina in het muzikale DNA van de Verenigde Staten is terechtgekomen, heeft zijn muziek toch geprofiteerd van recent wetenschappelijk onderzoek. Misschien wel de belangrijkste verzameling Gershwin-materialen, bewaard in de Library of Congress, heeft onthuld in hoeverre Gershwins oorspronkelijke stem werd afgestompt en getemd om te voldoen aan wat zijn goedbedoelende uitgevers als 'acceptabel' beschouwden. De allereerste kritische editie van de muziek en teksten van George en Ira Gershwin is nu in de maak aan de University of Michigan en er zijn een aantal opnames verschenen die nieuwe houdingen ten opzichte van de componist weerspiegelen, waaronder die van Steven Richman en Harmonie Ensemble/New York. Wat betreft fantasierijke realisatie, edgy stijl en pure weelde aan geluid, overtreft geen enkele, naar mijn mening, deze buitengewone nieuwe release van Kirill Gerstein met de St Louis Symphony onder David Robertson, samen met andere artiesten.

Gerstein behoeft geen introductie, maar het is misschien de moeite waard om te herinneren dat hij op 14-jarige leeftijd van zijn geboorteplaats Voronezh naar Boston verhuisde met een jazzbeurs. Wat hij hier serveert is een levende, ademende Gershwin die niet terugdeinst voor improvisatie en toch alle kristalheldere helderheid en architectonische samenhang van zijn interpretaties van Liszt en Brahms behoudt. Het resultaat is sissend, brutaal en soepel, en Robertson en zijn muzikanten uit St. Louis zijn er bij elke spontane stap bij. Zowel het Concerto als de Rhapsody in Blue zijn tour de force en claimen gemakkelijk een plaats tussen de grote lezingen, of ze nu van Levant, Sanromá, Wild of Gershwin zelf zijn.

Van de kleinere dingen is Levant's 'Blame it on my youth' met vibrafonist Gary Burton de gelegenheid voor intieme muziek van ontroerende eenvoud. Het hoogste compliment dat Storm Large krijgt voor zijn zwoele uitvoering van Strawberry Woman's 'Summertime', dat doet denken aan de stijl van Billie Holiday, is misschien wel dat ze het net zo goed zingt als elke blanke vrouw die ik ken. Ondertussen voert Gerstein de Wild-transcripties uit, die behoorlijk in de mode zijn geraakt, als geen ander.

Gersteins muziek komt recht uit het hart, is onsentimenteel maar rijk aan sentiment. Het is ook een schot in de roos van dat unieke tijdperk van de jaren 20 en 30, met zijn mix van hedonisme en hoop aan de rand van een afgrond. En als er iets in de Mozartiaanse gratie en elegantie van de finale van het Concerto je hart niet raakt, kun je het beste een cardioloog raadplegen.

If most of Gershwin may be said to have entered the musical DNA of the United States almost as soon as the ink dried on the page, his music nevertheless has profited by recent scholarly scrutiny. Perhaps the most important cache of Gershwin materials, held at the Library of Congress, has revealed the extent to which Gershwin’s original voice was blunted and tamed down in order to conform to what his well-meaning publishers considered ‘acceptable’. The first-ever critical edition of the music and lyrics of George and Ira Gershwin is now under way at the University of Michigan and a number of recordings, reflecting new attitudes towards the composer, including those of Steven Richman and Harmonie Ensemble/New York, have begun to appear. In terms of imaginative realisation, edgy stylishness and sheer opulence of sound, none outclass, in my opinion, this extraordinary new release by Kirill Gerstein with the St Louis Symphony under David Robertson, along with other artists.

Gerstein needs no introduction, but it may be worth recalling that he moved from his native Voronezh to Boston on a jazz scholarship when he was 14. What he serves up here is living, breathing Gershwin that doesn’t shy from improvisation and yet retains all the crystal clarity and architectural cohesion of his interpretations of Liszt and Brahms. The result is sizzlin’, sassy and smooth, and Robertson and his St Louis musicians are there every spontaneous step of the way. Both the Concerto and the Rhapsody in Blue are tours de force, and easily claim a place among the great readings, be they by Levant, Sanromá, Wild or Gershwin himself.

Of the smaller things, Levant’s ‘Blame it on my youth’ with vibraphonist Gary Burton is the occasion for some intimate music-making of touching simplicity. The highest compliment payable to Storm Large’s sultry delivery of Strawberry Woman’s ‘Summertime’, redolent of the style of Billie Holiday, may be that she sings it as well as any white woman I know. Meanwhile, Gerstein pulls off the Wild transcriptions, which have become quite fashionable, like nobody else.

Gerstein’s music-making is direct from the heart, unsentimental but rich in sentiment. It’s also a bullseye evocation of that unique era of the 1920s and ’30s, with its blend of hedonism and hope at the edge of an abyss. And if something in the Mozartian grace and elegance of the Concerto’s finale doesn’t touch your heart, you may want to consult a cardiologist.