juli 2018

Stephen Hough's Dream Album: Piano Bonbons

Stephen Hough

Een persoonlijk programma – zowel qua inhoud als qua uitvoering – dat charmeert, boeit en fascineert en opnieuw onderstreept wat een getalenteerde en veelzijdige muzikant Stephen Hough is.

Een zemelenbak vol bonbons, ja, maar veel meer dan dat: het is ook een portret van een artiest die verliefd is op muziek van alle soorten (inclusief, zonder pardon, het ouderwetse en het tweederangs als het hem toevallig aanspreekt), van een meestertranscripteur en van dat zeldzame dier, een concertpianist die niet bang is om grappen te vermengen met hoge kunst.

De eerste twee items zetten de toon voor het hele album: Houghs eigen interpretatie van de Radetzkymars transformeerde in een wals in de stijl van Grünfeld met onderweg veel ondeugende Godowskiaanse figuraties – virtuoos, muzikaal kundig en pianistisch verfijnd. Dan Das alte Lied, het tweede van de 15 Hough-transcripties en originele composities op het album. Het is een nostalgisch nummer dat velen zullen kennen van de opname van Richard Tauber die zichzelf begeleidt op de piano (het staat bekend als de ‘Whispering Record’). Tauber was een van die magiërs met de macht om onedel metaal in goud te veranderen. Hough is er nog een. Ik vond dit een van de meest ontroerende stukken van de 27, samen met Sibelius' 'The Spruce', Chaminade's Scarf Dance, 'Somewhere a voice is calling' en 'Blow the wind southerly' (de laatste twee zijn allebei eenvoudige Hough-transcripties). In al deze stukken luisteren we af, luisteren we van naast de deur naar de privé-dromerij van de pianist. Hough's meesterlijke gebruik van het pedaal en de prachtige frasering zijn heel bijzondere prestaties.

Iedereen zal zijn eigen favorieten hebben; maar elders en in contrast zijn krachtige lezingen van Liszt en Dohnányi, ‘Waltzing Matilda’ als een rhumba met veel Villa-Lobos, twee transcripties van dansen uit Don Quichot (het ballet) die op een grappige manier balanceren op de kitsch en, om af te sluiten, Mompou’s ‘Jeunes filles au jardin’, een van de eerste stukken die Hough ooit speelde, zijn metgezel als toegift gedurende 40 jaar, die hij voor het eerst hoorde als kind op een gemixt album ‘veel zoals dit’ (schrijft Hough), gespeeld door Clive Lythgoe.

Mijn enige kritiekpunt is dat de lege concertzaalakoestiek in Wyastone de hoge tonen op forte en hoger doet wegvliegen, waardoor ze loskomen van het lage register. Het is duidelijk dat Hough en zijn vaste producer Andrew Keener het effect wel waarderen. Het is een kleinigheid, misschien een kwestie van persoonlijke voorkeur. Het maakt niet uit. Geestig, weemoedig, extravert, introspectief en brutaal tegelijk: dit is een masterclass in een bepaalde stijl van pianospelen en een droomalbum.

A bran tub of bonbons, yes, but much more than that: it is also a portrait of an artist in love with music of all sorts (including, with no apology, the unfashionable and the second-rate if it happens to appeal to him), of a master transcriber and of that rare animal, a concert pianist who is not afraid to mix high jinks with high art.

The first two items set the tone for the whole album: Hough’s own take on the Radetzky March transformed into a waltz in the style of Grünfeld with plenty of mischievous Godowskian figurations along the way – virtuoso, musically knowing and pianistically sophisticated. Then Das alte Lied, second of the 15 Hough transcriptions and original compositions featured on the album. It’s a nostalgic song that many will know from the recording by Richard Tauber accompanying himself on the piano (it’s known as the ‘Whispering Record’). Tauber was one of those magicians with the power to transform base metal into gold. Hough is another. I found this among the most moving pieces of the 27, along with Sibelius’s ‘The Spruce’, Chaminade’s Scarf Dance, ‘Somewhere a voice is calling’ and ‘Blow the wind southerly’ (the last two both simple Hough transcriptions). In all these we are eavesdropping, listening from next door to the pianist’s private reverie. Hough’s masterly use of the pedal and exquisite phrasing are very special accomplishments.

Everyone will have their own favourites; but elsewhere and by contrast are powerful readings of Liszt and Dohnányi, ‘Waltzing Matilda’ as a rhumba with lashings of Villa-Lobos, two transcriptions of dances from Don Quixote (the ballet) which teeter amusingly on the kitsch and, to end, Mompou’s ‘Jeunes filles au jardin’, one of the earliest pieces Hough ever played, his companion as an encore for 40 years, which he first heard as a child on a mixed album ‘much like this one’ (writes Hough), played by Clive Lythgoe.

My only cavil is that the empty concert-hall acoustic at Wyastone leads the upper treble at forte and above to fly away, sounding disembodied from the lower register. Obviously, Hough and his longtime producer Andrew Keener like the effect. It is a small matter, one of personal preference perhaps. No matter. Witty, wistful, extrovert, introspective and cheeky by turn, this is a masterclass in a certain style of piano-playing, and a dream of an album.