juli 2018

Dohnányi: String Quartet, Serenade & Sextet

The Nash Ensemble

Een schitterende set kamermuziek van Dohnányi van The Nash Ensemble, waarvan Andrew Farach-Colton terecht beweert dat het zowel ontdekkers als liefhebbers van zijn muziek zal overtuigen.

Het Nash Ensemble stort zich met verve op Dohnányi’s Serenade (1902) en geniet van de talloze gelukzaligheden van de muziek. Ook al kunnen ze niet tippen aan het opwindende elan van het RCA-verslag uit 1941 met Heifetz, Primrose en Feuermann (RCA, 4/43) – tot nu toe is dat nog niet gebeurd – hun uitvoering zit vol karakter en incidenten, en is op zichzelf al absoluut meeslepend. Ik hou bijvoorbeeld van de theatrale manier waarop ze zuchten en snikken op 2'00" in het vierde deel. En vooral in de uitbundige finale brengt hun spel een rilling over die ongebruikelijk is voor een studio-opname.

De uitvoering van het Derde Strijkkwartet (1926) door Nash is nog indrukwekkender. Vanaf de eerste opkomende frase – die schuimt en spuwt als een brekende golf – vatten ze de emotionele betekenis van de agitato e appassionato-richtlijn van de componist. Soms voelt hun spel bijna wanhopig in zijn intensiteit, maar ze kunnen ook krachtig verleidelijk zijn, zoals in het kronkelende, opvallend Debussiaanse tweede thema – en met name de terugkeer op 7'33". Het centrale Adagio religioso is net zo strak als het openings-Allegro tumultueus is – in mijn gedachten roept het glanzend, kaarsverlicht marmer op – maar bevat ook passages die acute interne onrust suggereren. De korte finale is misschien minder geïnspireerd dan de voorgaande delen, maar de Nash maken er het beste van, door hartelijke joligheid en atletische gratie in evenwicht te brengen.

Ik heb vaak en met plezier geluisterd naar de fascinerend edgy, modernistische interpretatie van het Sextet uit 1935 (Fuga Libera, 1/12) door het Ensemble Kheops. De Nash daarentegen grijpen de schaamteloze Straussiaanse sensualiteit van de partituur aan en het resultaat is gewoonweg onweerstaanbaar. In hun handen zit er inderdaad iets duidelijk – en heel magisch – Ariadne-achtigs in het spel van humor en ernst, licht en schaduw (om nog maar te zwijgen van de incidentele suggestie van het harmonium in de tekst voor klarinet en lage snaren). Het is een glorieus overrijpe, soms verrukkelijke interpretatie, en ik ben er helemaal weg van.

Als je nog nooit eerder van Dohnányi's muziek hebt gehouden, dan zouden deze uitvoeringen je moeten overtuigen. Als je al bekeerd bent, wil je dit zeker hebben.

The Nash Ensemble dig into Dohnányi’s Serenade (1902) with gusto, relishing the music’s myriad felicities. If they don’t quite match the exhilarating élan of the 1941 RCA account with Heifetz, Primrose and Feuermann (RCA, 4/43) – no recording has, as of yet – their performance is rife with character and incident, and absolutely riveting in its own right. I love the theatrical way they sigh and sob at 2'00" in the fourth movement, for example. And in the rambunctious finale, especially, their playing conveys a frisson that’s unusual for a studio recording.

The Nash’s performance of the Third String Quartet (1926) is more impressive still. Right from the first surging phrase – which froths and spits like a crashing wave – they grasp the emotional meaning of the composer’s agitato e appassionato directive. At times their playing feels almost desperate in its intensity, yet they can be powerfully seductive, too, as in the sinuous, conspicuously Debussian second theme – and particularly its return at 7'33". The central Adagio religioso is as sleek as the opening Allegro is tumultuous – in my mind evoking glossy, candlelit marble – yet also contains passages that suggest acute internal turmoil. The brief finale is arguably less inspired than the preceding movements but the Nash make the best of it, balancing hearty jocularity and athletic grace.

I’ve listened often and with pleasure to the Ensemble Kheops’s fascinatingly edgy, Modernist take on the 1935 Sextet (Fuga Libera, 1/12). The Nash, by contrast, seize upon the score’s unabashed Straussian sensuality and the result is simply irresistible. Indeed, in their hands there’s something distinctly – and quite magically – Ariadne-esque about the music’s play of humour and seriousness, light and shade (not to mention the occasional suggestion of the harmonium in the writing for clarinet and lower strings). It’s a gloriously overripe, at times rapturous interpretation, and I’m smitten by it.

If you’ve never taken to Dohnányi’s music before, these performances should win you over. If you’re already a convert, you’ll want this.