juli 2018
Mozart in London
The Mozartists o.l.v. Ian Page
Een prachtige verkenning van het muzikale leven van Londen tijdens Mozarts bezoek als achtjarige, allemaal prachtig en boeiend uitgevoerd door Ian Page en zijn Mozartisten. Een waar genot!
Ian Page en de Classical Opera Company (inmiddels omgedoopt tot The Mozartists voor concerten) lanceerden hun epische project ‘Mozart 250’ met een weekend vol evenementen in Milton Court in februari 2015. Met als doel een ambitieus 27-jarig overzicht te zijn van de jaarlijkse vooruitgang van Mozarts muzikale genie in context naast werken van tijdgenoten, begonnen ze met het 15 maanden durende bezoek van de familie Mozart aan Londen in 1764-65 – een vruchtbare periode in de creatieve ontwikkeling van de jongen waarin hij veel verschillende muziek had kunnen ervaren in theaters, concertzalen, lusthoven en kerken, en zijn eerste symfonieën en aria had kunnen schrijven. Slechts vijf jaar na de dood van Händel arriveerde de Britse hoofdstad en dankzij inheemse talenten als Arne (en anderen) floreerde de muziekproductie in de King's Theatre, terwijl geïmporteerde Italiaanse opera's in het King's Theatre muziek bevatten van Perez, Pescetti en vooral JC Bach, die ook een pionier was in het openbare concertleven in Londen in samenwerking met zijn landgenoot CF Abel.
Dit dubbelalbum is gebaseerd op de overvloedige hoeveelheid muziek die live is opgenomen in drie dagen. Er zijn uitstekende uitvoeringen van enkele van de jonge Londense stukken van Mozart, afgewisseld met een overvloed aan zelden onderzocht repertoire dat speciaal voor de gelegenheid is onderzocht en bewerkt; meer dan een dozijn van de stukken ontvangen hun première commerciële opnames. Bovendien levert Page's talent voor het kiezen van interessante zangers bijdragen op van acht zeer capabele solisten.
Een heldere slaapscène en een opgewonden heroïsch pronkstuk uit Arne's oratorium Judith worden met stalen genialiteit gezongen door Ana Maria Labin. Twee aria's uit Arnes Artaxerses (meerdere malen hernomen tijdens het bezoek van de Mozarts) worden met melodieuze intelligentie en dramatische levendigheid uitgevoerd door Helen Sherman. Ben Johnson geeft een gezaghebbend verslag van de eerste aria van de negenjarige Mozart, 'Va, dal furor portata' (K21), en toont een indrukwekkend bereik en tederheid in JC Bachs 'Non so d'onde viene'. Oorspronkelijk gezongen in Napels door Anton Raaff (later Mozarts eerste Idomeneo), werd deze aria herschreven voor de Londense pasticcio Ezio (1764) - een bonte vermakelijkheid die ook Giovanni Battista Pescetti's 'Caro mio bene, addio' bevatte, gezongen in Londen door de castraat Manzuoli (die later voor Mozart verscheen in zijn Milanese opera Ascanio in Alba); Er was een exemplaar van deze aria in de bibliotheek van de Mozarts thuis in Salzburg, en deze wordt emotioneel uitgevoerd door Martene Grimsom. Uit Bachs Adriano in Siria (1765) portretteert Anna Devin op meesterlijke wijze Emirena's angst en zielige toestand in 'Deh lascia, o ciel pietoso', en Eleanor Dennis' boeiend oprechte verslag van Farnaspe's 'Cara, la dolce fiamma' (met veelzeggend gebruik van houtblazers en hoorns) verwerkt smaakvol enkele van Mozarts eigen reeksen versieringen die hij in Salzburg schreef c 1772-73. Rebecca Bottone en Robert Murray blinken uit in verschillende korte operaparodieën uit The Maid of the Mill (een pastiche gebaseerd op Samuel Richardsons roman Pamela), Arnes The Guardian Outwitted, George Rush's The Capricious Lovers en William Bates' Pharnaces, variërend van luchtigere komische situaties (de buitensporige tirade van de verlaten minnaar Colin) tot sentimentele tragedie (een kind dat zijn moeder smeekt om hem van de dood te redden).
Niettemin is de ster van de show het geweldige orkest, dat nooit ook maar een beetje oppervlakkig of formulematig klinkt. De contrasterende stemmingen en articulaties tussen het fanfarethema en de aanhoudende houtblazersachtige texturen worden treffend gekarakteriseerd in de opening van Mozarts Symfonie nr. 1 in Es (waarschijnlijk gecomponeerd in augustus of september 1764). Het laatste Presto van de Symfonie nr. 4 in D, K19 (eigenlijk zijn tweede overgebleven symfonie) heeft charismatische, vrolijke hoorns. Elk contrapuntisch detail van de strijkerssecties is verrukkelijk in het vriendelijke Andante van de Symfonie in F, K19a; herontdekt in München in 1981, maar mogelijk uitgevoerd tijdens een van Mozarts openbare concerten in Londen begin 1765, het is een teken van een significante ontwikkeling van zijn compositorische vaardigheden. JC Bachs Klavecimbelconcert in D (Op 1 nr. 6) wordt met fantastische toets en elan gespeeld door Steven Devine; zijn cantabile spel over pizzicato-strijkers in het Andante leidt tot een vermakelijke behandeling van ‘God save the King’ in de menuetfinale (de publicatie uit 1763 was opgedragen aan Bachs leerlinge koningin Charlotte). Deze fascinerende en zeer plezierige reis eindigt met Abels Symfonie in Es, Op 7 nr. 6 (gepubliceerd in 1764); het is gemakkelijk te begrijpen waarom deze aantrekkelijke muziek vol charmante passages voor hobo's en fagot vroeger werd toegeschreven aan Mozart, wiens eigen manuscripttranscriptie ervan bewaard is gebleven. Fingers crossed dat The Mozartists de komende jaren tot 2041 nog verschillende onthullende herdenkingen zullen produceren.
Ian Page and the Classical Opera Company (since rechristened The Mozartists for concerts) launched their epic project ‘Mozart 250’ with a weekend of events at Milton Court in February 2015. Aiming to be an ambitious 27 year survey charting the annual progress of Mozart’s musical genius in context alongside works by contemporaries, they started with the Mozart family’s 15 month visit to London in 1764 65 – a fertile period in the boy’s creative development during which he could have experienced plenty of diverse music in theatres, concert rooms, pleasure gardens and churches, and wrote his first symphonies and aria. Arriving only five years after Handel had died, music-making in the British capital city was thriving thanks to native talents such as Arne (and others), whereas imported Italian operas at the King’s Theatre featured music by Perez, Pescetti and most notably JC Bach – who was also pioneering public concert life in London in partnership with his compatriot CF Abel.
This double album is drawn from the copious amount of music recorded live across three days. There are excellent performances of some of the fledgling Mozart’s London pieces interspersed among an abundance of rarely investigated repertory that was researched and edited especially for the occasion; over a dozen of the pieces receive their premiere commercial recordings. Moreover, Page’s knack for choosing interesting singers yields contributions from eight highly capable soloists.
A limpid sleep scene and an agitated heroic showpiece from Arne’s oratorio Judith are sung with steely brilliance by Ana Maria Labin. Two airs from Arne’s Artaxerses (revived several times during the Mozarts’ visit) are performed with melodic intelligence and dramatic vivacity by Helen Sherman. Ben Johnson gives an authoritative account of the nine-year-old Mozart’s first aria, ‘Va, dal furor portata’ (K21), and displays impressive range and tenderness in JC Bach’s ‘Non so d’onde viene’. Originally sung in Naples by Anton Raaff (later Mozart’s first Idomeneo), this aria was rewritten for the London pasticcio Ezio (1764) – a motley entertainment that also featured Giovanni Battista Pescetti’s ‘Caro mio bene, addio’, sung in London by the castrato Manzuoli (who later appeared for Mozart in his Milanese opera Ascanio in Alba); there was a copy of this aria in the Mozarts’ library at home in Salzburg, and it is performed emotively by Martene Grimsom. From Bach’s Adriano in Siria (1765), Anna Devin masterfully portrays Emirena’s anxiety and pitiful plight in ‘Deh lascia, o ciel pietoso’, and Eleanor Dennis’s captivatingly sincere account of Farnaspe’s ‘Cara, la dolce fiamma’ (with telling use of woodwind and horns) tastefully incorporates some of Mozart’s own sets of embellishments written in Salzburg c1772 73. Rebecca Bottone and Robert Murray excel in several short operatic parodies from The Maid of the Mill (a pastiche based on Samuel Richardson’s novel Pamela), Arne’s The Guardian Outwitted, George Rush’s The Capricious Lovers and William Bates’s Pharnaces, ranging from lighter-weight comic situations (the excessive ranting of the jilted lover Colin) to sentimental tragedy (a child imploring its mother to save it from death).
Nevertheless, the star of the show is the superb orchestra, which never sounds in the least bit perfunctory or formulaic. The contrasting moods and articulations between the fanfare theme and sustained woodwind-tinged textures are aptly characterised in the opening of Mozart’s Symphony No 1 in E flat (probably composed in August or September 1764). The final Presto of the Symphony No 4 in D, K19 (actually his second surviving symphony) has charismatic rollicking horns. Every contrapuntal detail of the string sections is delightful in the amiable Andante of the Symphony in F, K19a; rediscovered in Munich in 1981 but perhaps performed in one of Mozart’s public London concerts in early 1765, it signals a significant development of his compositional abilities. JC Bach’s Harpsichord Concerto in D (Op 1 No 6) is played with fantastic touch and élan by Steven Devine; his cantabile playing over pizzicato strings in the Andante leads into an entertaining treatment of ‘God save the King’ in the minuet finale (the 1763 publication was dedicated to Bach’s pupil Queen Charlotte). This fascinating and thoroughly enjoyable journey concludes with Abel’s Symphony in E flat, Op 7 No 6 (published 1764); it is easy to appreciate why this attractive music full of charming passages for oboes and bassoon was formerly attributed to Mozart, whose own manuscript transcription of it has been preserved. Fingers crossed that The Mozartists will produce several more revelatory commemorations over the coming years until 2041