oktober 2018

Melancholia

Les Cris de Paris o.l.v. Geoffroy Jourdain

Les Cris de Paris bieden een zeer opwindend koorgeluid – individuele stemmen in evenwicht met momenten van dramatische mix – terwijl ze zich verdiepen in de duisternis en introspectie van een programma uit de 16e/17e eeuw.

Les Cris de Paris zijn moeilijk in een korte alinea te vatten. Lezers zullen ze herkennen als het koor in Bizets Les pêcheurs de perles, bewonderd door Mark Pullinger in het augustusnummer, maar ze hebben een veel breder repertoire en een verrukkelijk ongebreidelde muzikale eetlust. Deze, hun eerste cd met Harmonia Mundi, moet worden verwelkomd en ik hoop in de toekomst nog veel meer van deze briljante muzikanten te horen.

Voor dit programma, ‘Melancholia’, duiken ze in een avontuurlijk en weelderig moment uit de muziekgeschiedenis: het eigen fin de siècle van de 16e eeuw, dat Geoffroy Jourdain een muzikale avant-garde noemt. Veel luisteraars zullen deze periode meteen associëren met de virtuoze Italiaanse madrigalisten – Wert, Gesualdo et al – maar Jourdain betoogt overtuigend dat er nauwere banden zijn tussen zulke gedurfde Italiaanse klaagzangen en de voortreffelijke Engelse melancholie van Byrd, Dowland en hun soortgenoten. Voor mij werkt dit ongelooflijk goed, het schildert intrigerende verbindingen tussen de extraverte chromatiek van Gesualdo en de introverte dichtheid van Byrds consorttexturen en overschrijdt vrijelijk de kloof tussen heilig en seculier.

De zangers maken een prachtig uitgebalanceerd geluid met indrukwekkende vloeiendheid in elke stijl. Ik hou vooral van de countertenors en hun brutale maar wetende aanwezigheid in de intense chromatische momenten van Gesualdo's O vos omnes; warmer, maar minder zeker dan The Tallis Scholars (Gimell, 12/87). Hier, en op dit hele album, is er een aangename spanning tussen een consortmix en de vitale eigenzinnigheid van individuele stemmen.

Misschien wel de meest indrukwekkende nummers zijn de terugkerende instrumentale uitvoeringen van Byrds Lullaby, my sweet little baby 'imbued with sad premonition' en zijn elegie op de dood van Philip Sidney, Come to me grief forever. De juxtapositie van vooruitkijkende en retrospectieve portretten van melancholie wordt op ontroerende wijze aangehaald in de notities in het boekje en in beide stukken ben ik al lang geobsedeerd door de geweldige uitvoeringen van Fretwork met Michael Chance (Virgin/Erato, 3/91, 11/98). Ik had nooit gedacht dat hun intieme, pezige geluid geëvenaard kon worden; maar hier brengt Jourdains combinatie van slang, cornet en viola da gamba's een glorieus rijke tint aan Byrds muziek. Om Victor Hugo te bastaarden: er was nog nooit zoveel plezier in verdrietig zijn.

Les Cris de Paris are pretty hard to capture in a brief paragraph. Readers will recognise them as the chorus in Bizet’s Les pêcheurs de perles, admired by Mark Pullinger in the August issue, yet they have a much wider repertoire and deliciously rampant musical appetite. This, their first disc with Harmonia Mundi, is to be welcomed and I hope to hear much more from these brilliant musicians in future.

For this programme, ‘Melancholia’, they delve into an adventurous and sumptuous moment of musical history: the 16th century’s own fin de siècle, which Geoffroy Jourdain dubs a musical avant-garde. Many listeners will readily associate this period with the virtuoso Italian madrigalists – Wert, Gesualdo et al – but Jourdain convincingly argues for closer connections between such audacious Italian lamenting and the exquisite English melancholia of Byrd, Dowland and their ilk. For me this works incredibly well, painting intriguing connections between the extrovert chromaticism of Gesualdo and the introvert density of Byrd’s consort textures as well as freely crossing the sacred/secular divide.

The singers make a beautifully balanced sound with impressive fluency across each style. I especially love the countertenors and their cheeky but knowing presence in the intense chromatic moments of Gesualdo’s O vos omnes; warmer, but less sure-footed than The Tallis Scholars (Gimell, 12/87). Here, and throughout this album, there is a pleasing tension between a consort blend and the vital quirkiness of individual voices.

Perhaps the most impressive tracks are the recurring instrumental performances of Byrd’s Lullaby, my sweet little baby ‘imbued with sad premonition’ and his elegy on the death of Philip Sidney, Come to me grief forever. The juxtaposition of forward-looking and retrospective portraits of melancholia are touchingly referenced in the booklet notes and in both pieces I have been long preoccupied with the superb performances by Fretwork with Michael Chance (Virgin/Erato, 3/91, 11/98). I never thought their intimate, sinewy sound could be matched; but here Jourdain’s pairing of serpent, cornet and viols brings a gloriously rich hue to Byrd’s music. To bastardise Victor Hugo, never was there such pleasure in being sad.