januari 2019

Bach: Violin Concertos

Shunske Sato, Zefira Valova & Il Pomo d’Oro

Deze Bachconcerten worden benaderd met een tempo dat eerder sierlijk dan vurig is, maar de snelheid en ruimte zorgen ervoor dat een elegante en krachtige persoonlijkheid echt tot uiting komt.

Het zou nooit een complete verrassing zijn geweest om deze vier concerten zo heerlijk vrolijk en opwindend te vinden om naar te luisteren, terwijl we op het kaartje Concerto Köln’s concertmeester Shunske Sato en het altijd sprankelende Il Pomo d’Oro hebben. Toch heeft de mate van heerlijk vrolijk luisteren me helemaal overdonderd.

Zozeer zelfs dat het een beetje alledaags aanvoelt om te beginnen met praten over tempo’s. In de context van de vele steeplechase-interpretaties van dit repertoire die er zijn, is het echter de moeite waard om vooraf te vermelden dat dit er niet een van is. Daarentegen voelen alle snelheden hier gewoon goed: ongehaast, maar evenzeer vol energie en flow.

Wat deze opname echt tot een opname maakt om te koesteren, is de mate van ongekunstelde persoonlijkheid en artisticiteit die wordt getoond. Subtiele rubato is hierbij een belangrijke factor: speelse mini-trekjes die het oor vangen en plagen zonder ooit het momentum te verstoren. Minder subtiele maar evenzeer trefzekere details zijn onder meer het moment in het laatste Allegro assai van het E majeur Concerto (BWV1042) wanneer Sato op 1'13" plotseling dieper in zijn instrument duikt en de toch al soepel dansende energie omtovert in een volwaardige schuurdans.

Een ander punt waar ik niet genoeg over kan schreeuwen, is de uitzonderlijke vermenging. Soms raak je bijna de draad kwijt wie wie is, of het nu Sato en de Il Pomo d'Oro-violen zijn die tonaal in en uit elkaar weven in het Allegro assai van het A mineur Concerto (BWV1041) of Sato en Valova's duetten in het Dubbelconcert. Iedereen luistert naar en geniet van hun muzikale collega's, in die mate dat hiërarchieën heerlijk vervagen. Om bij het Dubbel te blijven, is de centrale Largo een verbluffende: schoon, evenwichtig, afgemeten, maar ook zeer romantisch.

Dan is er nog de gloed van het algehele geluid, en de kleine klankkleuren die het presenteert, zoals in het Largo van het G mineur Concerto (BWV1056R), de zachte helderheid van de pizzicato snaren en de delicate klavecimbeldruppels die Sato's lied hierboven ondersteunen. Heb ik het genoeg verkocht? Dat hoop ik. Want dit is echt hemels.

It was never going to be a complete surprise to find these four concertos to be an exquisitely joyous and exciting listen, when on the ticket we have Concerto Köln’s concertmaster Shunske Sato and the always sparkling Il Pomo d’Oro. Still, the degree of exquisitely joyful listening has nevertheless completely bowled me over.

So much so, in fact, that it feels a little mundane to begin with talk of tempos. However, in the context of the many steeplechase interpretations of this repertoire out there, it is worth stating at the outset that this is not one of those. By contrast, all the speeds here just feel right: unhurried, but equally brimming with energy and flow.

What really makes this recording one to treasure, though, is the degree of uncontrived personality and artistry on display. Subtle rubato is a major factor in this: playful mini-tugs that catch and tease the ear without ever interfering with the momentum. Less subtle but equally spot-on touches then include the moment in the final Allegro assai of the E major Concerto (BWV1042) when, at 1'13", Sato suddenly digs deeper into his instrument, tipping over what was already lithely dancing energy into a full-on barn-dance stomp.

Another point I can’t shout loudly enough about is the exceptional blending. In fact sometimes you almost lose track of who is who, whether it’s Sato and the Il Pomo d’Oro violins tonally weaving in and out of each other in the Allegro assai of the A minor Concerto (BWV1041) or Sato and Valova’s duetting throughout the Double Concerto. Everyone is listening to and revelling in their musical colleagues, to the extent that hierarchies are deliciously blurred. Sticking with the Double, its central Largo is a stunner: clean, poised, measured, but also highly romantic.

Then there’s the glow to the overall sound, and its little timbral presents such as, in the Largo of the G minor Concerto (BWV1056R), the gentle luminosity of the pizzicato strings and the delicate harpsichord droplets supporting Sato’s song above. Have I sold it enough? I hope so. Because really, this is properly heavenly.