Awards Issue 2019

Bach: Complete Cello Suites

Emmanuelle Bertrand

In een overvolle catalogus is er iets bijzonders nodig om echt op te vallen, en deze meeslepende, geëngageerde en volmondige Bach-cyclus van Emmanuelle Bertrand doet precies dat.

De meeste opnames van Bachs Cellosuites tonen de solist die zijn instrument oproept om een ​​muzikale visie na te streven. Bij Emmanuelle Bertrand was het de ontdekking van een 18e-eeuwse cello door de Venetiaanse luthier Carlo Tononi die als haar gids fungeerde. En ik moet zeggen dat de resultaten behoorlijk sensationeel zijn, zelfs in het licht van zulke formidabele recente sets van Thomas Demenga (zijn tweede opname), Yo-Yo Ma (zijn derde) en, voor mij althans, Alban Gerhardt.

Het eerste dat me opvalt, is de diepte van de toon van het instrument, zeker zoals opgenomen, met name in de Vijfde Suite in c mineur met zijn scordatura (donkere herstemming). Hier heeft het pure gewicht van Bertrands akkoorden, hun okerkleurige kleuring, de impact van Brahmsiaanse kamermuziek: het meest wonderbaarlijke is dat wanneer we bij de Sarabande komen, met zijn enkele wenende lijn, het contrast tussen een denkbeeldig ensemble van strijkers en een desolate, winterse enkele stem overweldigend is. Niet dat zij de enige manier is om deze muziek te spelen. Gerhardts aangrijpende manier met de laatste minuut van de Sarabande of zo is net zo aangrijpend als elke uitvoering die ik op cd heb gehoord. Sterker nog, door zijn hele set heen roept de combinatie van heldere aanwijstechniek, subtiel vibrato, oordeelkundige timing en een heel speciale expressieve inslag me keer op keer terug.

Ma en Demenga hebben karakter te over (Ma's spel zit vol met veelzeggende incidenten), maar bij Bertrand maken kleine versieringen en een caleidoscopisch scala aan kleuren het luisteren tot een bijzonder genoegen, zozeer zelfs dat ik de hele set in één keer heb opgenomen. Je krijgt de indruk dat ze de muziek uit haar geheugen haalt in plaats van dat ze het van de pagina voorleest (wat ze waarschijnlijk doet). De Allemande uit de Eerste Suite heeft het gevoel van een bewustzijnsstroom, het eb en vloed altijd moeiteloos en met een manier van elasticiteit die zich aan een nauwkeurige definitie onttrekt, simpelweg omdat het zo natuurlijk is, zo licht ingezet. Evenzo dansen de verschillende Gigues echt.

Ik denk dat wat mij het meest aanspreekt de mate van gevarieerde schaduwwerking is die Bertrand bereikt door akkoorden van binnenuit te belichten. Ze heeft een rijk palet tot haar beschikking en verspilt geen gelegenheid om het te gebruiken. Dus een duidelijke duim omhoog; en hoewel het onverstandig zou zijn om de beste recente rivalen over te slaan met nog een mooie opname van de Suites, zal deze in mijn collectie blijven. Terwijl ik dit schrijf, is dit van de digitale opties degene waar ik waarschijnlijk het meest naar terugkeer.

Most recordings of Bach’s Cello Suites find the soloist summoning their instrument in pursuit of a musical vision. With Emmanuelle Bertrand it was the discovery of an 18th-century cello by the Venetian luthier Carlo Tononi that acted as her guide. And I have to say that the results are pretty sensational, even in the light of such formidable recent sets by Thomas Demenga (his second recording), Yo-Yo Ma (his third) and, for me at least, Alban Gerhardt.

The first thing to strike me is the instrument’s depth of tone, certainly as recorded, most particularly in the Fifth Suite in C minor with its scordatura (darkened retuning). Here the sheer weight of Bertrand’s chords, their ochre colouring, has the impact of Brahmsian chamber music: what’s most miraculous is that when we come to the Sarabande, with its single weeping line, the contrast between an imagined ensemble of strings and a desolate, wintry single voice is overwhelming. Not that hers is the only way to play this music. Gerhardt’s poignant way with the Sarabande’s closing minute or so is as affecting as any performance I’ve heard on disc. In fact, throughout his set the combination of crisp pointing, subtle vibrato, judicious timing and a very special expressive slant summons me back time and again.

Ma and Demenga have character to spare (Ma’s playing is full of telling incident) but with Bertrand, tiny embellishments and a kaleidoscopic range of colours make listening a particular pleasure, so much so in fact that I took in the whole set at a single sitting. You get the impression that she’s recalling the music from memory rather than reading it off the page (which is what she is probably doing). The Allemande from the First Suite has the feel of a stream of consciousness about it, its ebb and flow always effortless and with a manner of elasticity that defies accurate definition simply because it’s so natural, so lightly deployed. Similarly, the various Gigues really do dance.

I think what most appeals to me is the degree of varied shading that Bertrand achieves by illuminating chords from within. She has a rich palette at her disposal and wastes no opportunity to use it. So a definite thumbs-up; and while it would be foolhardy to play leapfrog over the best recent rivals with yet another fine recording of the Suites, this one will stay put in my collection. As I write this, among digital options it’s the one I’m most likely to return to next.