juni 2019

Chausson: Poème de l'amour et de la mer & Symphonie, Op. 20

Véronique Gens & Lille National Orchestra o.l.v. Alexandre Bloch

Véronique Gens brengt haar kenmerkende poëtische elegantie naar deze prachtige vertolkingen van Chausson.

Een werk dat de neiging heeft het beste in de zangers die het hebben aangepakt naar boven te halen, Poème de l’amour et de la mer heeft het altijd goed gedaan op cd. Bekende exponenten zijn onder andere Victoria de los Ángeles, Janet Baker, Montserrat Caballé en Susan Graham, en Véronique Gens voegt haar naam nu toe aan de lijst met een uitvoering die ongetwijfeld tot de beste tot nu toe behoort. Uitstekend gezongen, en wonderbaarlijk goed gedirigeerd en gespeeld door Alexandre Bloch en zijn orkest uit Lille, dit is een interpretatie van grote schoonheid en inzicht.

Gens' donkere toon en haar vermogen om geluid met gevoel te versmelten, stellen haar in staat om zowel de verrukkelijke lyriek van het werk te omvatten als de psychologische subtiliteit van de weergave van het pijnlijke einde van een affaire in kaart te brengen, bekeken tegen de achtergrond van de onveranderlijke cycli van de natuur. Elk woord van Maurice Buchors nogal sierlijke tekst krijgt helderheid en betekenis zonder de zanglijn te breken. De oscillerende emoties, terwijl hoop eerst plaatsmaakt voor angst en vervolgens voor wanhoop, worden hier onderzoekender overgebracht dan in welke andere versie die ik ken, terwijl de afsluitende versie 'Le temps des lilas' zowel een diepe, ingehouden droefheid als een verontrustende sfeer van onherroepelijke finaliteit met zich meebrengt. Bloch is scherp oplettend voor zowel de complexiteit van orkestrale details als voor de innerlijke voortstuwing van de partituur, en staat haar bij elke stap bij. Hij benadrukt zorgvuldig de cruciale aard van het werk, kijkt terug naar Wagner maar anticipeert op La mer, en herinnert ons ook aan de vaak verrassende originaliteit van de vorm, deels dramatische monoloog, deels liederencyclus, hoewel het in sommige opzichten niet te classificeren blijft.

Het bijbehorende stuk is de Symfonie in Bes, die veel kritiek kreeg vanwege zijn openlijke schuld aan Wagner, met name het langzame deel, dat nauwgezet is gemodelleerd naar de Tristan Prelude uit Act 3. De grotere en subtielere invloed hier komt echter voort uit de cyclische vorm van Franck, die de nauwkeurig vervaardigde structuur dicteert, en het muzikale argument wordt met perfecte helderheid uiteengezet in Blochs uitvoering zonder de directe intensiteit van emotionele expressie of de bedwelming van Chaussons orkestratie uit het oog te verliezen. Het spel is rijk, zowel in geluid als in detail, het koper warm en gepolijst, de houtblazers elegant en verfijnd, terwijl de opname, net als die van Poème, zowel ruim als nauwkeurig in balans is. Het is een uitstekende cd, en een echte aanrader.

A work that tends to bring out the best in the singers who have tackled it, Poème de l’amour et de la mer has always fared well on disc. Distinguished exponents include Victoria de los Ángeles, Janet Baker, Montserrat Caballé and Susan Graham, among others, and Véronique Gens now adds her name to the list with a performance that ranks, unquestionably, among the finest to date. Superbly sung, and wonderfully well conducted and played by Alexandre Bloch and his Lille orchestra, this is an interpretation of great beauty and insight.

Gens’s dark tone and her ability to fuse sound with sense allow her both to encompass the work’s rapturous lyricism and to map out the psychological subtlety of its depiction of the painful end of an affair, viewed against the backdrop of the immutable cycles of nature. Every word of Maurice Buchor’s rather ornate text is given clarity and meaning without fracturing the vocal line. The oscillating emotions, as hope gives way first to anxiety, then to despair, are more searchingly conveyed here than in any other version I know, while the closing ‘Le temps des lilas’ brings with it both a deep, contained sadness and a disquieting air of irrevocable finality. Keenly alert both to the complexities of orchestral detail and to the inner propulsion of the score, Bloch is with her every step of the way. He carefully stresses the work’s pivotal nature, gazing back towards Wagner yet pre-empting La mer, and also reminds us of the often startling originality of its form, part dramatic monologue, part song-cycle, though in some respects it remains unclassifiable.

Its companion piece is the Symphony in B flat, much criticised for its overt debt to Wagner, particularly its slow movement, which is closely modelled on the Act 3 Tristan Prelude. The greater and more subtle influence here, however, derives from Franckian cyclic form, which dictates the meticulously crafted structure, and the musical argument is laid out with perfect clarity in Bloch’s performance without losing sight of the work’s direct intensity of emotional expression or the headiness of Chausson’s orchestration. The playing is rich, both in sound and detail, the brass warm and burnished, the woodwind elegant and refined, while the recording, like that of Poème, is both spacious and exactingly balanced. It’s an outstanding disc, and highly recommended.