juli 2019

Wagner: Siegfried

Hallé Orchestra o.l.v. Sir Mark Elder

Het gefocuste drama van deze Siegfried, die Mark Elders Hallé Ring afsluit, zorgt voor een meeslepende luisterervaring, waarbij de cast gezamenlijk een sterke karakterisering van hun rollen aanbrengt.

Deze nieuwe Siegfried voltooit Mark Elder en de Hallé’s Ring, waar negen jaar aan is gewerkt, van concerten in Manchester en Edinburgh tot de plaatuitgave. Dit is natuurlijk niet de eerste keer dat een symfonieorkest zonder regelmatige ervaring in de orkestbak van een operatheater dit doet. De Wiener Symphoniker was verantwoordelijk voor de eerste complete enkele project Ring-cyclus die nu op schijf kan worden verzameld (1948-49 onder Rudolf Moralt); Furtwängler en de RAI Rome volgden een paar jaar later; en de meest recente rivaal van de Hallé-set (de Hong Kong Philharmonic onder Jaap van Zweden) werd pas vorig jaar voltooid. En dan hebben we het nog niet eens over de Berliner Philharmoniker onder Karajan (eerst in de studio opgenomen, daarna uitgevoerd in het theater), Ascher Fisch met de Seattle Symphony of de twee cycli (Dresden Staatskapelle en Berlin Radio Symphony) onder Marek Janowski. Lang geleden (hoewel nog niet zo lang geleden) werd een concert-gebaseerd symfonieorkest vaak als een betere optie beschouwd voor het opnemen van Wagners lastige partijschrijven; tegenwoordig geven we de voorkeur aan de natuurlijke praktische ervaring van een band die gewend is om met zangers te spelen.

Een van Elders belangrijkste prestaties in deze cyclus – en nergens meer dan bij deze nieuwkomer – is dat hij deze speciale glans van podiumervaring heeft gekregen van zijn symfonieorkest. Het is meer dan alleen een kwestie van grondig technisch spel; het is een kwestie van leven met en voelen van het drama van deze partituren door de kleur en het tempo van hun weergave van de partituur. Alleen al daarom verdienen deze opnames een concurrerende plaats in de catalogi van vandaag, waaruit u nu toegang hebt tot ongeveer 40 opnames van de complete cyclus. Elder heeft ook zijn eigen behandeling van Wagner verdiept en verfijnd, waarbij hij een Reginald Goodall-achtige zoektocht naar detail – en het integreren van een aantal vrij genereuze tempo's – in evenwicht brengt met een Furtwängler- of Solti-achtige aandacht voor het drama.

De casting, zoals in de hele cyclus, toont bewustzijn van nieuwe en komende prestaties. Om het voor de hand liggende te zeggen, Siegfried is een groot zanger, en Simon O'Neill - wiens duidelijke aandacht voor en projectie van de tekst zowel prijzenswaardig als steeds toenemend is - kan in zwaardere passages worden geduwd in een dunnere, meer 'karaktervolle' toon. Dit verpest niet de algehele indruk van jeugdige hartstocht en frisheid van aanpak, een belangrijke gemeenschappelijke factor in deze cast, of het nu gaat om de benaderingen van de ervaren (en hier niet overdreven gemanierde) Mime van Gerhard Siegel of de opwindende relatieve nieuwkomers, Iain Paterson's Wanderer/Wotan en Rachel Nicholls' Brünnhilde. Net als in zijn Rheingold-uitvoering (7/18) is Patersons god – verfrissend sterk in de hoogdravende passages aan het begin van Act 3 – hoffelijk en zelfverzekerd zonder enig spoor van de cynische manipulator die bijna een cliché was geworden, gekopieerd van verschillende toneelproducties. Nicholls klinkt in alle opzichten als de frisse en jonge Valkyrie, zonder die schijngodinnengrootsheid die veel oudere vertolkers aan dit deel van de rol hebben gegeven. Haar tekst is nog niet helemaal ‘in’ de stem zoals het zeker zal worden, maar de emoties zijn glashelder.

De nieuwigheid van de aanpak, duidelijk gesmaakt door de dirigent, wordt verder aangestipt in Malin Christenssons heldere maar vol klinkende Woodbird en het hoornspel van Siegfried van de jonge, BBC-awardwinnende Ben Goldscheider, dat echt fris en rustiek klinkt, niet alsof het een routine afmaakt die al talloze keren eerder is geoefend. Sterke bijdragen ook van, met name, Martin Winklers Alberich (vrij angstaanjagend in zijn confrontatie met Wotan), Clive Bayleys Fafner (met een stemtrompet die meer akoestisch dan elektrisch klinkt) en Anna Larssons vertrouwde Erda. Zoals eerder in de cyclus presenteert de opname volkomen overtuigende balansen voor het werk.

Een uitstekende prestatie, dus, en een die heel hoog in de 'vormvolgorde' van concurrerende versies zou moeten worden geplaatst - met name van nieuwere Siegfrieds - het is nu bijna onmogelijk om op te stellen. De concentratie van de uitvoering zorgt voor dwingend en belangrijk luisteren. Er is een link om een ​​libretto en Engelse vertaling te downloaden.

This new Siegfried completes Mark Elder and the Hallé’s Ring, nine years in the making from concerts in Manchester and Edinburgh to record release. This is not, of course, the first time that a symphony orchestra without regular experience of work in an opera theatre’s pit has done this. The Vienna Symphony were responsible for the earliest complete single project Ring cycle one can now collect on disc (1948 49 under Rudolf Moralt); Furtwängler and the RAI Rome followed a few years later; and the most recent rival to the Hallé’s set (the Hong Kong Philharmonic under Jaap van Zweden) was completed only last year. And that’s not to mention the Berlin Philharmonic under Karajan (studio-recorded first, then performed in the theatre), Ascher Fisch with the Seattle Symphony or the two cycles (Dresden Staatskapelle and Berlin Radio Symphony) under Marek Janowski. A long time ago (although within living memory) a concert based symphony orchestra was often considered a better option for recording Wagner’s tricky part-writing; nowadays we tend to prefer the natural practical experience of a band used to playing with singers.

One of Elder’s principal achievements in this cycle – and nowhere more so than in this newcomer – is that he has got this special sheen of stage experience from his symphony orchestra. It’s more than just a question of thoroughly accomplished technical playing; it’s a question of living with and feeling the drama of these scores through the colour and pace of their rendering of the score. For that alone these recordings deserve a competitive place in today’s catalogues from which you can now access around 40 recordings of the complete cycle. Elder has also deepened and refined his own handling of Wagner, balancing a Reginald Goodall-like quest for detail – and integrating some quite generous tempos – with a Furtwängler- or Solti-like attention to the drama.

The casting, as throughout the cycle, shows awareness of new and upcoming achievements. To state the obvious, Siegfried is a big sing, and Simon O’Neill – whose clear attention to and projection of the text is both praiseworthy and ever-increasing – can sound pushed in heavier passages into a thinner, more ‘character’ tone. This doesn’t spoil an overall impression of youthful ardour and freshness of approach, an important common factor throughout this cast, be it in the approaches of the experienced (and here not over-mannered) Mime of Gerhard Siegel or the exciting relative newcomers, Iain Paterson’s Wanderer/Wotan and Rachel Nicholls’s Brünnhilde. As in his Rheingold performance (7/18), Paterson’s god – refreshingly strong in the high-lying passages at the start of Act 3 – is suave and assured without any trace of the cynical manipulator that had become almost a cliché copied from various stage productions. Nicholls sounds every inch the fresh and young Valkyrie, without that mock goddess grandeur that many older interpreters have brought to this part of the role. Her text is not quite as ‘in’ the voice yet as it will surely become but the emotions are clarion-clear.

The newness of approach, evidently relished by the conductor, is further touched on in Malin Christensson’s clear but full-sounding Woodbird and the Siegfried’s horn-playing of the young, BBC award-winning Ben Goldscheider, which really does sound fresh and rustic, not like knocking off a routine practised umpteen times before. Strong contributions also from, especially, Martin Winkler’s Alberich (quite frightening in his confrontation with Wotan), Clive Bayley’s Fafner (with a voice trumpet that sounds more acoustic than electric) and Anna Larsson’s familiar Erda. As before in the cycle, the recording presents thoroughly convincing balances for the work.

An outstanding achievement, then, and one which should be placed very high in the ‘form order’ of competing versions – especially of newer Siegfrieds – it’s now almost impossible to draw up. The performance’s concentration makes for compelling and important listening. There’s a link to download a libretto and English translation.