december 2024

Mozart: Requiem

Pygmalion o.l.v. Raphaël Pichon

Drama staat centraal in Pygmalions interpretatie van Mozarts Requiem, een interpretatie die is verfijnd door het werk te toeren, terwijl er doorheen een groot aantal Mozartiaanse rariteiten zijn verweven die een fascinerende context toevoegen.

Pygmalion toerde vorig jaar met Mozarts Requiem, inclusief een goed ontvangen bezoek aan de Proms. Hun interpretatie is hier bewaard gebleven op een opname met grotendeels dezelfde cast als die uitvoering in Albert Hall – met Ying Fang die sopraan Erin Morley verving en de toevoeging van de hoge tonen Chadi Lazreq.

Dit is een Requiem dat helemaal uitpakt voor dramatisch effect, de explosieve koormedeklinkers van de opening worden geëvenaard door scherp gefocuste strijkerssyncopen. Tegelijkertijd levert de nauwgezette voorbereiding van alle betrokkenen dividenden op in een bijna tastbare respons op het expressieve bereik van het werk. Het effect ligt ergens tussen de musicologische trouw van John Butts Dunedin Consort en de openlijke theatraliteit van Teodor Currentzis’ MusicAeterna. Je zult ver moeten komen om bijvoorbeeld een snellere ‘Dies irae’ te horen, of een dringender gebrachte ‘Tuba mirum’. De ‘Rex tremendae’ heeft daarentegen de vereiste breedte, terwijl de ‘Lacrymosa’ en ‘Hostias’ welkome oases van rust zijn.

De gebruikte editie is de standaard Süssmayr-voltooiing van 1792, afgezien van een of twee aanpassingen die waarschijnlijk niemand, behalve doorgewinterde puristen, in de war zullen brengen. Wat dit Requiem echter uniek maakt, is de context waarin het is geplaatst. Tussen de opeenvolgende bewegingen zijn (meestal) heilige stukken geïnterpoleerd, allemaal in naam van Mozart, ook al wijken ze af van zijn veronderstelde bedoelingen. Ach zu kurz is een speelse canon die terugcirkelt over zichzelf, zelfs terwijl het declameert ‘Helaas! Ons leven is te kort’. Een Kyrie (gezongen op de woorden van het Miserere) hint naar de contrapuntische soberheid van het Requiem vanaf een afstand van twee decennia, terwijl de basaria ‘Ne pulvis’ Latijnse woorden aanpast aan een nummer uit de toneelmuziek van Thamos, en zo de Commendatore uit zijn diepten in d mineur wekt. Een solfège blijkt een generale repetitie te zijn van de ‘Christe’ uit de mis in c mineur, terwijl het even betoverende Adagio uit de Gran Partita is bewerkt tot een onwaarschijnlijke lofzang. Tenminste, ‘O Gottes Lamm’ is echt Mozart door en door – een van de twee bijdragen die hij leverde aan het nieuw vereiste repertoire voor kerkelijke liederen in de volkstaal. Het geheel wordt bekroond en afgesloten door het gregoriaanse ‘In paradisum’, prachtig gezongen door de sopraan Chadi Lazreq. Helaas ontbreekt de Meistermusik – een koorbewerking van de Masonic Funeral Music – die wel tijdens de concerten werd uitgevoerd. Niettemin is dit een Requiem om rekening mee te houden, en een heerlijke gelegenheid om enkele echte Mozart-rariteiten te horen.

Pygmalion toured Mozart’s Requiem last year, including a well-received visit to the Proms. Their interpretation is preserved here on a recording with largely the same cast as that Albert Hall performance – with Ying Fang replacing soprano Erin Morley and the addition of treble Chadi Lazreq.

This is a Requiem that goes all out for dramatic effect, the explosive choral consonants of the opening matched by acutely focused string syncopations. At the same time the meticulous preparation of all concerned brings dividends in an almost palpable response to the expressive range of the work. The effect is somewhere between the musicological fidelity of John Butt’s Dunedin Consort and the overt theatricality of Teodor Currentzis’s MusicAeterna. You’ll go far to hear a swifter ‘Dies irae’, for example, or a more urgently delivered ‘Tuba mirum’. The ‘Rex tremendae’, on the other hand, has the requisite breadth, while the ‘Lacrymosa’ and ‘Hostias’ are welcome oases of repose.

The edition used is the standard Süssmayr completion of 1792, give or take one or two tweaks that are unlikely to discombobulate any but hardened purists. What makes this Requiem unique, however, is the context in which it is placed. In among its succession of movements are interpolated (mostly) sacred pieces, all of them nominally by Mozart, even if they depart from his supposed intentions. Ach zu kurz is a playful canon that circles back over itself even as it declaims ‘Alas! Our lives are too short’. A Kyrie (sung to the words of the Miserere) hints at the contrapuntal austerity of the Requiem from a distance of two decades, while the bass aria ‘Ne pulvis’ fits Latin words to a number from the Thamos incidental music, in so doing rousing the Commendatore from his D minor depths. A solfeggio turns out to be a dry run at the ‘Christe’ from the C minor Mass, while the equally ravishing Adagio from the Gran Partita is adapted into an unlikely hymn of praise. At least ‘O Gottes Lamm’ is echt Mozart through and through – one of only two contributions he made to the newly required repertoire for congregational church songs in the vernacular. The whole is topped and tailed by the plainchant ‘In paradisum’, sung beautifully by the treble Chadi Lazreq. Sadly missing is the Meistermusik – a choral adaptation of the Masonic Funeral Music – which had been performed in the concerts. Nevertheless, this is a Requiem to reckon with, and a delicious opportunity to hear some real Mozart rarities.