december 2024

Gabriel Jackson: The Christmas Story

Choirs of Merton College, Oxford o.l.v. Benjamin Nicholas

Gabriel Jackson verkent Kerstmis met zijn kenmerkende muziek, die geschiedenis en moderniteit lijkt te verenigen; Benjamin Nicholas brengt het op verbluffende wijze tot leven.

Tien jaar later, en Gabriel Jacksons bekroonde samenwerking met Benjamin Nicholas en het Choir of Merton College, Oxford, The Passion of Our Lord Jesus Christ (4/19), krijgt een groot vervolg. Vorig jaar in première gegaan en nu voor het eerst opgenomen, verenigt The Christmas Story Jackson ook weer met Simon Jones, die opnieuw het patchwork-libretto voor dit grootschalige koorproject samenstelt.

Kerstmis is hier misschien de hoofdmoot, maar het vormt slechts één paneel van vier – elk een meditatieve reeks motetten, antifonen, responsoria en gospelzettingen – die ons van Advent tot Maria Lichtmis brengen. Jones vormt en pendelt zijn drama scherpzinnig, zoomt in op de mens – een waggelende dans op de bruiloft van Kana, de mijmeringen van de zwangere Maria, het ‘bit en de ploeg’ dat klaar hangt voor de werkdag in de stal van Bethlehem – en zoomt tegelijkertijd uit naar het mystieke, door het verhaal van de evangeliën te combineren met contemplatie, episodes in de ik-vorm in hedendaagse verzen met Latijnse liturgische teksten.

Muzikaal gezien is er een sterke relatie met Jacksons Passie. De altsaxofoon is terug, een opvallende solostem, die evenveel naar shofars als naar schalmeien en trompetten knikt – een beetje oud en heel modern, vooral wanneer hij wordt omlijst door de andere muzikanten van de 12-koppige Oxford Contemporary Sinfonia. Een drukke percussionist beweegt zich tussen (onder andere) klokkenspel, vibrafoon, buisklokken en tamboerijn in een partituur vol licht, of dat nu koele glinsteringen en scherven van gestemde percussie zijn of gloeiende orgelstraling.

Jackson geniet duidelijk van de vaste stukken, waarvan het karakter vakkundig is vormgegeven door dirigent Benjamin Nicholas: er is een volkse drone en stampende drum-en-lage-stemmenmuziek voor de herders, die dronken huwelijksdans voor behendige fluit en viool en een zwierige tamboerijn, en een wazig stralend 'O magnum mysterium' dat rijp is voor een fragment - stemmen vervaagd in echoënde, asymmetrische beweging, omgeven door de zachte resonantie van een vibrafoon.

Mertons uitstekende Girl Choristers, helder en gefocust, dictie onberispelijk, leveren de koraalachtige momenten van pauze van het oratorium: een reeks motetten voor unisono stemmen en orgel die de woorden van de aan Merton gelieerde hedendaagse dichters Penny Boxall en Mary Anne Clarke zetten. Brittense orgelbegeleidingen (efficiënt gespeeld door Owen Chan en François Cloete) bieden textuurvariatie tegen de onveranderlijke vocale unisono, maar zijn symptomatisch voor een werk waarin de stemmen rechttoe rechtaan spelen tegen de radicalere joker van het ensemble.

The Christmas Story heeft vaak een vreemdheid – van instrumentatie, stijl, tekst – die helpt het oor opnieuw te focussen op een verhaal dat vervaagd is door overmatige bekendheid. Jackson bouwt echter muzikale bruggen naar zijn radicalere gebaren, waardoor de luisteraar naar nieuw terrein wordt geleid, en de sterke verdediging van Nicholas en zijn muzikanten doet de rest. Het is een andere aantrekkelijke en levensvatbaar blijvende bijdrage aan het repertoire van een instelling die haar opdrachtgeld inbrengt waar haar mond is als het gaat om de koortraditie.

A decade on, and Gabriel Jackson’s award-winning collaboration with Benjamin Nicholas and the Choir of Merton College, Oxford, The Passion of Our Lord Jesus Christ (4/19), gets a major follow-up. Premiered last year and now recorded for the first time, The Christmas Story also reunites Jackson with Simon Jones, who once again collates the patchwork libretto for this large-scale choral project.

Christmas may be the headline here but it forms only one panel of four – each a meditative sequence of motets, antiphons, responsories and Gospel settings – that take us from Advent right through to Candlemas. Jones shapes and paces his drama astutely, zooming in on the human – a lurching dance at the Cana wedding, the musings of the pregnant Mary, the ‘bit and plough’ hanging ready for the working day in the Bethlehem stable – while also panning out to the mystical, combining the narrative of the Gospels with contemplation, first-person episodes in contemporary verse with Latin liturgical texts.

Musically, there’s a strong relationship with Jackson’s Passion. The alto saxophone is back, an arresting solo voice, nodding as much to shofars as shawms and trumpets – a bit ancient and a lot modern, especially when framed by the other musicians of the 12-strong Oxford Contemporary Sinfonia. A busy percussionist moves between (among others) glockenspiel, vibraphone, tubular bells and tambourine in a score filled with light, whether that’s cool glints and shards of tuned percussion or glowing organ radiance.

Jackson clearly relishes the set pieces, their character deftly shaped by conductor Benjamin Nicholas: there’s a folksy drone and stamping drum-and-lower-voices music for the shepherds, that bibulous wedding dance for nimble flute and violin and a swaggering tambourine, and a hazy-radiant ‘O magnum mysterium’ ripe for excerpting – voices blurred in echoing, asymmetric movement, haloed by the gentle resonance of a vibraphone.

Merton’s excellent Girl Choristers, bright and focused, diction immaculate, supply the oratorio’s chorale-like moments of pause: a series of motets for unison voices and organ setting the words of Merton-affiliated contemporary poets Penny Boxall and Mary Anne Clarke. Brittenish organ accompaniments (efficiently played by Owen Chan and François Cloete) offer textural variety against the unchanging vocal unison but are symptomatic of a work in which the voices play straight man to the ensemble’s more radical wild card.

There’s often a strangeness to The Christmas Story – of instrumentation, style, text – that helps refocus the ear on a story blurred by over-familiarity. Jackson builds musical bridges out to his more radical gestures, though, helping the listener across to new territory, and strong advocacy from Nicholas and his musicians does the rest. It’s another appealing and viably enduring contribution to the repertoire from an institution putting its commissioning money where its mouth is when it comes to the choral tradition.