november 2024

Alexandre Kantorow plays Brahms and Schubert

Alexandre Kantorow

Alexandre Kantorow rondt zijn overzicht van de pianosonates van Brahms af, en wat een conclusie: drama en delicatesse putten evenveel kracht en passie uit deze buitengewone virtuoos.

Alexandre Kantorow rondt zijn overzicht van Brahms’ pianosonates af met een verbluffende release die zich kan meten met zijn twee veelgeprezen voorgangers. Ik gebruik het woord ‘verbluffend’ met opzet: als Jonathan Plowrights magistrale verslag van de Eerste Sonate (12/17) je verlicht achterlaat, laat Kantorows je geschokt achter. Het werk is bewogen – misschien zelfs overbewogen als gevolg van de onvolwassenheid van de componist. En Kantorow accepteert, en geniet zelfs van, die onhandelbaarheid in plaats van te proberen deze te temmen, waarbij hij ten volle gebruikmaakt van zijn virtuoze techniek en zijn verbazingwekkend brede dynamische bereik om de onrust uit de muziek te wringen.

Maar ondanks deze sympathie voor Brahms’ turbulentie, lijkt de uitvoering nooit overdreven. Kantorows spel kan stortvloedig zijn, maar nooit roekeloos; zijn geluid kan vol zijn, maar zijn spel is vaak doorspekt met delicatesse; en door zijn griezelige vermogen om innerlijke lijnen in evenwicht te brengen, slaagt hij erin om Brahms’ dikste passages te ontwarren. Ritmisch gezien kan zijn profiel scherp zijn, maar hij is nooit onbuigzaam (zijn rubato is zelfs vaak extreem), en hij heeft veel lift.

Die lift zou je eraan kunnen herinneren wat een geweldige Saint-Saëns-speler hij is, hoe tegenstrijdig dat ook lijkt. En wat dat betreft, zou de kwikzilveren manier waarop hij afwisselt tussen het woeste en het zachte, tussen het extravagante en het nauwkeurige met een behendigheid die maar weinig andere pianisten kunnen evenaren – een vermogen om te schetsen dat door Jeremy Nicholas (6/19) werd geprezen. Om maar één voorbeeld te geven: let op de manier waarop zijn leggiero de hamerslagen onderbreekt waarmee hij het Scherzo opent, een leggiero die zo sierlijk is dat hij ons uit balans brengt. Het zou gemakkelijk zijn voor zo’n uitvoering om hectisch te worden, om te ontaarden in een reeks micro-uitbarstingen. Maar Kantorow heeft een geweldige greep op dramatische vorm, en de sonate eindigt met een waar gevoel van culminatie.

Dezelfde volatiliteit kenmerkt de rest van zijn programma. Van het angstaanjagende crescendo waarmee hij zijn lezing van Schubert-Liszt 'Der Wanderer' begint, via de dreigende terreur van 'Die Stadt' tot de wilde finale van de Wanderer Fantasy, dit is elektrificerend spel. Maar ook hier wordt het drama minder versterkt door overdrijving dan door contrast: 'Frühlingsglaube' is ongewoon zacht, en het Adagio van de Wanderer Fantasy begint met geschokte verdoving.

Zelfs zonder de directe techniek van BIS zou dit een opvallende opname zijn.

Alexandre Kantorow completes his survey of Brahms’s piano sonatas with a stunning release that stands up to its two widely praised predecessors. I use the word ‘stunning’ advisedly: if Jonathan Plowright’s magisterial account of the First Sonata (12/17) leaves you enlightened, Kantorow’s leaves you shaken. The work is eventful – perhaps even over-eventful as a consequence of the composer’s immaturity. And Kantorow accepts, indeed revels in, that unruliness instead of trying to tame it, taking full advantage of his virtuoso technique and his astonishingly wide dynamic range to wring out the music’s turmoil.

Yet despite this sympathy for Brahms’s turbulence, the performance never seems excessive. Kantorow’s playing can be torrential but it’s never reckless; his sound can be full but his playing is often laced with delicacy; and because of his uncanny ability to balance inner lines, he manages to untangle Brahms’s thickest passages. Rhythmically, his profile can be sharp but he’s never inflexible (indeed, his rubato is often extreme), and he has plenty of lift.

That lift might remind you of what a fine Saint-Saëns player he is, incongruous as that seems. So, for that matter, might the quicksilver way he alternates between the ferocious and the mellow, between the extravagant and the meticulous with a dexterity that few other pianists can match – an ability to delineate praised by Jeremy Nicholas (6/19). To give but one example: note the way his leggiero interrupts the hammer blows with which he opens the Scherzo, a leggiero so graceful that it throws us off balance. It would be easy for such a performance to turn hectic, to deteriorate into a series of microbursts. But Kantorow has a superb grasp of dramatic shape, and the sonata ends with a true sense of culmination.

The same volatility marks the rest of his programme. From the terrifying crescendo that begins his reading of the Schubert-Liszt ‘Der Wanderer’ through the looming terror of ‘Die Stadt’ to the wild finale of the Wanderer Fantasy, this is electrifying playing. But here, too, the drama is heightened less by exaggeration than by contrast: ‘Frühlingsglaube’ is unusually gentle, and the Adagio of the Wanderer Fantasy starts with shell-shocked numbness.

Even without BIS’s immediate engineering, this would be a standout recording.