november 2024

C. P. E. Bach: Sonatas with Varied Reprises, Wq. 50

Tom Beghin

Een fascinerend onderzoeksproject naar de muziek van CPE Bach door Tom Beghin en vooral een prachtige luisterervaring, niet in de laatste plaats vanwege de levendige klank van het klavecimbel.

Heb je je ooit afgevraagd of klassieke componisten van uitvoerders verwachtten dat ze de herhaalde delen in sonatebewegingen zouden variëren? Deze opname geeft het antwoord – het antwoord van CPE Bach, in feite: een ondubbelzinnig ‘ja’. In deze set klaviersonates uit 1760 schreef hij de herhalingen zelf uit in plaats van het gebruikelijke herhalingsteken te geven. Tom Beghins magnifieke inleidende essay onderzoekt Bachs (complexe) motivaties in scherp detail en leidt de luisteraar door het proces. Vervolgens gaat hij nog verder. We weten uit Bachs geschriften dat de kwestie van variatie centraal stond in zijn muzikale project, en in feite bleef hij zijn publicatie uit 1760 updaten, waarbij hij wijzigingen in zijn persoonlijke exemplaren ervan met de hand aanbracht. En dus geeft een bonus-cd de hele set nogmaals in zijn geheel, dit keer met die handgeschreven wijzigingen. (Het boekje bevat foto's van zowel de originele editie als de kanttekeningen.) Nu is het duidelijk waarom Beghins gedetailleerde aantekeningen nodig zijn: de muziek stroomt zo organisch dat je zonder zijn aanwijzingen de details de eerste keer zou missen, laat staan ​​de tweede keer; in plaats daarvan nodigt hij ons uit om steeds opnieuw te luisteren, waarbij hij het spel elke keer verdiept.

Beghins spel is gespannen, rubato en tempo prachtig gecontroleerd, als de pees van een vlieger. Dat is essentieel, omdat veel van Bachs geschriften in twee stemmen zijn (geen contrapuntische prestaties hier), met akkoorden die meestal spaarzaam worden gebruikt voor ondersteuning en nadruk. Het is uiterst melodieus maar sober, een paradox die Beghin instinctief begrijpt. En dit is waar zijn keuze voor het klavecimbel als voertuig tot zijn recht komt. Als je al van dat instrument houdt, weet je wat ik bedoel, en zo niet, dan kan ik weinig betere introducties bedenken, vooral als het zo goed is opgenomen als hier. De citroenachtige, zure toon is zo rijk aan boventonen dat het toevoegen van meer noten het risico met zich meebrengt dat het afbreuk doet aan de gevarieerde herhalingen die het doel van de oefening zijn. Maar als je nog steeds geneigd bent om je zorgen te maken dat het resultaat misschien dun klinkt, doe dat dan niet: hoewel ze hoorbaar uit dezelfde batch komen, is elke sonate een zinger en Bach varieert behendig zijn formele strategieën (de laatste sonate is in één beweging). Het is een voorbeeldig project, met componist, uitvoerder/onderzoeker en instrument in perfecte symbiose; en het is ook nog eens prachtig.

Have you ever wondered whether classical composers expected performers to vary the repeated sections in sonata movements? This recording sets out the answer – CPE Bach’s answer, in fact: an unequivocal ‘yes’. In this set of keyboard sonatas of 1760 he wrote out the repeats himself rather than give the usual repeat sign. Tom Beghin’s magnificent introductory essay explores Bach’s (complex) motivations in acute detail and guides the listener through the process. Then he goes further still. We know from Bach’s writing that the question of variation was central to his musical project, and in fact he kept updating his 1760 publication, inscribing changes in his personal copies of it by hand. And so a bonus CD gives the whole set in full once more, this time incorporating those handwritten changes. (The booklet has photographs of both the original edition and the marginalia.) Now it is clear why Beghin’s detailed notes are necessary: the music flows so organically that without his indications one might miss the details the first time around, let alone the second; rather, he invites us to listen again and again, deepening the game each time.

Beghin’s playing is tensile, rubato and pacing beautifully controlled, like the string of a kite. That’s essential, because much of Bach’s writing is in two voices (no contrapuntal feats here), with chords mostly used sparingly for support and emphasis. It’s supremely tuneful yet austere, a paradox that Beghin understands instinctively. And this is where his choice of the clavichord as vehicle comes into its own. If you already love that instrument, you’ll know what I mean, and if not, I can think of few better introductions, especially when recorded as well as it’s been here. Its lemony, acidulated tone is so overtone-rich that adding more notes risks detracting from the varied repeats that are the point of the exercise. But if you’re still inclined to worry that the result might sound thin, don’t: though they’re audibly from the same batch, each sonata is a zinger, and Bach deftly varies his formal strategies (the last sonata is in a single movement). It’s an exemplary project, with composer, performer/researcher and instrument in perfect symbiosis; and it’s gorgeous, too.