september 2024

Harmonies of Devotion

Contrapunctus o.l.v. Owen Rees

Een fascinerende historische verzameling en verbinding – een Italiaans barokmuziekprogramma dat in de 18e eeuw in Londen werd verworven en met groot vakmanschap door Contrapunctus werd onderzocht.

Dit Venetiaanse barokprogramma is een afwijking van Contrapunctus – discografisch gezien tenminste. Het bekijkt de Italiaanse barok door de lens van de Academy of Ancient Music: niet het moderne ensemble, maar de 18e-eeuwse instelling waarvan het de naam aannam, opgericht in Londen in 1726 en gewijd aan de waardering van polyfonie uit de voorgaande eeuwen (zoals Owen Rees' inleidende aantekeningen ons vertellen). Tot de hoogtepunten van het recital behoren Legrenzi's Intret in conspectus tuo, dat bewaard is gebleven in een kopie gemaakt door Handel, en Steffani's Qui diligit Mariam, geschreven door de toen bejaarde componist op uitnodiging van de Academy. Zelfs de openlijk katholieke teksten konden het enthousiasme van de Academy niet temperen, hoewel er enkele aanpassingen werden gemaakt voor lokale consumptie. Dat zulke fijne continentale muziek ons ​​nooit zou hebben bereikt zonder de ijver van deze vereniging van Britse antiquairs, is een tijdige les uit de geschiedenis.

Hoe fascinerend het uitgangspunt ook is, het recital staat er prima zonder. Het is een intrigerende vergelijking met een soortgelijk programma dat ik een paar maanden geleden heb besproken (door de London Oratory Schola Cantorum – Hyperion, 5/24) met Monteverdi in het middelpunt, maar met zowel vooruit- als terugblik. Hier ligt de focus op zijn opvolgers bij St Mark’s en het resultaat is veel overtuigender. Ten eerste passen solisten veel beter bij dit repertoire, vooral met theorbe en orgel voor de continuo; ten tweede verankeren de twee hierboven genoemde stukken, elk met een lengte van meer dan 10 minuten, de kortere stukken eromheen effectiever. De Steffani is bijzonder indrukwekkend, van de oorwurm van een opening tot de laatste peroratie, met zowel loomheid als extraversie ertussenin. Het ensemble is hier vaak fantastisch. Rees’ zangers versieren hun lijnen subtiel. Men zou graag meer van hetzelfde horen; dat gezegd hebbende, is het zeer welkom dat ze dat überhaupt doen (durf ik het te zeggen, ze klinken op sommige plaatsen nogal Italiaans). Elk nummer biedt een flits van virtù (fans van Lotti's Crucifixus opgelet: het is niet alleen prachtig gedaan, maar je krijgt er ook nog eens een vijfstemmige versie als bonus bij). De kleinschalige Monteverdi-motetten zijn vooral bevredigend. Vaak gehoord in bloemlezingen als deze, kunnen ze de indruk wekken dat een groot componist iets achterhoudt. Maar hier niet.

This Venetian Baroque programme is a departure for Contrapunctus – discographically at least. It views the Italian Baroque through the lens of the Academy of Ancient Music: not the modern ensemble but the 18th-century institution whose name it adopted, founded in London in 1726 and dedicated to the appreciation of polyphony of the previous centuries (as Owen Rees’s introductory notes inform us). Among the standouts of the recital are Legrenzi’s Intret in conspectus tuo, which survives in a copy made by Handel, and Steffani’s Qui diligit Mariam, written by the then aged composer at the Academy’s invitation. Even the overtly Catholic texts could not quell the Academy’s enthusiasm, though some adjustments were made for local consumption. That such fine continental music would never have reached us but for the zeal of this society of British antiquarians is a timely lesson from history.

However fascinating the premise, the recital stands perfectly well without it. It makes for intriguing comparison with a similarly conceived programme I reviewed a few months back (by the London Oratory Schola Cantorum – Hyperion, 5/24) with Monteverdi at its centre but looking both forwards and back. Here the focus is on his successors at St Mark’s and the result is far more convincing. For one thing, soloists suit this repertoire far better, especially with theorbo and organ for the continuo; for another, the two pieces mentioned above, each weighing in at over 10 minutes, anchor the shorter pieces around them more effectively. The Steffani is particularly impressive, from its earworm of an opening to the final peroration, with both languor and extroversion in between. The ensemble here is frequently superb. Rees’s singers ornament their lines subtly. One would gladly hear more in the same vein; that said, that they do so at all is very welcome (dare one say it, they sound rather Italianate in places). Every track offers some flash of virtù (fans of Lotti’s Crucifixus take note: not only is it beautifully done but you get a five-voice setting as a bonus). The small-scale Monteverdi motets are especially satisfying. Frequently heard on anthologies like this one, they can give the impression of a great composer holding something back. But not here.