juli 2024

Sibelius: Violin Concerto; Prokofiev: Violin Concerto No. 1

Janine Jansen & Oslo Philharmonic Orchestra o.l.v. Klaus Mäkelä

Prokofjev- en Sibelius-concerten vol levendig leven en verkenning, Janine Jansen op briljante wijze samen met Klaus Mäkelä.

Zo indrukwekkend. Janine Jansen ontdoet deze stukken in feite van alle jaren van wat je 'uitvoeringsversiering' zou kunnen noemen en brengt ze terug naar hun elementaire wortels. Van Mäkelä en het Oslo Philharmonic is de glans aan het begin van de Sibelius een ijzige waas die je kunt zien in plaats van horen en vanaf het moment dat Jansen haar ariosa inzet, fixeert de intensiteit van haar bijna pijnlijk ware intonatie je met zijn onwrikbare geloof.

Ze is echt een stem van de natuur in de Sibelius, de cadens is absoluut een tirade ter ere van en in weerwil van de elementen. Het geweldige orkestrale hoogtepunt dat erop volgt, is de natuur die haar bevestiging brult. Ik bied geen excuses aan voor paarsere aspecten van deze recensie - dit zijn het soort uitvoeringen die een golf van gevoel en dus van woorden oproepen.

Ik vind het geweldig dat het langzame deel en de finale zo extreem contrasteren, het eerste een treurig lied vol hartzeer (de laatste noot is zo kwetsbaar dat hij nauwelijks klinkt), het laatste een pantheïstische knieval waarbij Jansens al het vuurwerk van haar techniek tevoorschijn kan toveren.

Door de Sibelius te combineren met de Prokofiev First wordt de dromerige verrukking van hun openingsverklaringen in beeld gebracht. Sognando zeker. Maar wederom verheugt Jansens zich over de enorme dynamische contrasten die het stuk opwerpt – het onderscheid, als je wilt, tussen dromen en nachtmerries. Haar demonische Scherzo is behoorlijk huiveringwekkend, vooral het sleazy Trio-gedeelte dat allerlei grofheid op de borstachtige lage snaren gooit.

Als deze stukken iets gemeen hebben (en dat hebben ze), dan ligt het in de manier waarop ze zich zo dramatisch verhouden tot hun culturele landschappen. Jansens is daar helemaal mee in harmonie en dat geldt ook voor Mäkelä’s Oslo-orkest, dat haar op opwindende manieren steunt en aanmoedigt.

So impressive. Janine Jansen essentially strips these pieces of all the years of what one might call ‘performance adornment’ and takes them back to their elemental roots. From Mäkelä and the Oslo Philharmonic the shimmer at the start of the Sibelius is a frosty haze that you can see rather than hear and from the moment Jansen starts into her ariosa the intensity of her almost painfully true intonation fixes you with its unflinching belief.

She is very much a voice of nature in the Sibelius, the cadenza most definitely a rant in praise of and in defiance of the elements. The tremendous orchestral climax which follows it is nature roaring back its affirmation. I make no apologies for purpler aspects of this review – these are the kind of performances that elicit a rush of feeling and thus of words.

I love that the slow movement and finale stand in such extreme contrast, the former a sorrowful song full of heartache (the last note of such fragility that it barely sounds at all), the latter a pantheistic knees-up where Jansens can pull out all the fireworks of her technique.

Pairing the Sibelius with the Prokofiev First pulls into focus the dreamy rapture of their opening statements. Sognando for sure. But once again Jansens rejoices in the huge dynamic contrasts that the piece throws up – the distinction, if you like, between dreams and nightmares. Her demonic Scherzo is pretty hair-raising, especially the sleazy Trio section which throws up all manner of coarseness down on the chesty lower strings.

If these pieces have anything in common (and they do) it lies with the way they relate so dramatically to their cultural landscapes. Jansens is so in tune with that and so too are Mäkelä’s Oslo orchestra, who both support and embolden her in exciting ways.