februari 2024

Schubert: Winterreise

Cyrille Dubois & Anne Le Bozec

Cyrille Dubois – winnaar van een Gramophone Award voor zijn opmerkelijk compleet overzicht van Fauré-liederen – brengt dezelfde intimiteit, menselijkheid en schoonheid in Schuberts tragische cyclus.

Na het met de Gramophone Award bekroonde succes van zijn fantastische complete Fauré (Aparté, 8/22), waren mijn verwachtingen voor deze opname van Cyrille Dubois van Winterreise hooggespannen. Het was, zoals een notitie in het boekje uitlegt, een project geboren in de covid-lockdown, met opnamesessies die in januari 2021 onder provisorische omstandigheden plaatsvonden en de keuze van de piano – een zachte Bechstein uit 1905 met aangename echo's van nog eerdere instrumenten – werd gedicteerd door wat pianiste Anne Le Bozec tot haar beschikking had in haar halverwege verbouwde schuur in het landelijke Aubrac.

De omstandigheden leidden duidelijk tot een ongewoon intensieve betrokkenheid bij het werk, waarbij de producer (en medeoprichter van NoMadMusic) Hannelore Guittet aan het einde van lange dagen kampeerde in de hoek van de opnameruimte. Het resultaat is echt iets bijzonders, een uitvoering van toenemende intensiteit en concentratie, die geleidelijk een ijzeren greep op mij als luisteraar uitoefende – tot aan een diep ontroerend 'Der Leiermann'.

De intensiteit van de sessies wierp duidelijk ook zijn vruchten af, in de verstandhouding tussen Dubois en Le Bozec, hun interpretaties waren naadloos verenigd en lieten tegelijkertijd ruimte voor individuele expressie (luister bijvoorbeeld naar hun volledige overeenstemming in ‘Die Krähe’). De pianiste is altijd alert op de mogelijkheden van de muziek, haar subtiele rubato en intelligente stemvoering helpen haar de sfeer van elk nummer op te roepen en de kleuren van haar instrument optimaal te benutten.

Als het om Dubois gaat, is er allereerst een rechttoe rechtaan genot te halen uit zijn zang, zijn tenor klaaglijk en zoet, met een sterke maar soepele kern in het geluid. En hij brengt Schubert hetzelfde instinctieve gevoel voor communicatie als in zijn Fauré. Wat misschien het meest opmerkelijk is, is het gevoel voor karakter en sfeer dat hij creëert, het intense gevoel van concentratie als hij ons meeneemt naar de diepten van de wereld van Schubert en Müller.

Hij brengt de vermoeidheid en vervolgens de wanhoop van de Wanderer vakkundig over in ‘Rast’ en schuwt het niet om frustratie (in ‘Im Dorfe’) of zelfs schokkende kracht (zoals in de laatste zinnen van ‘Auf dem Flusse’) over te brengen, maar dat gaat nooit ten koste van zijn aangeboren muzikaliteit. De delicate momenten zijn zo mooi als je zou verwachten (getuige het laatste couplet van ‘Der Lindenbaum’) en de contrasten van ‘Frühlingstraum’ zijn ontroerend vastgelegd. Elk nummer profiteert inderdaad van prachtig waargenomen details, maar misschien nog belangrijker: het is lang geleden dat ik de cyclus zo’n krachtig geheel heb horen vormen.

Dubois’ Duits heeft af en toe een licht Gallische tint en het boekje biedt samenvattingen van elk nummer in plaats van teksten en vertalingen, maar dat doet niets af aan wat een zeer fijne Winterreise is – en ook nog eens een prachtig opgenomen exemplaar. Een echte aanrader.

After the Gramophone Award-winning success of his superb complete Fauré (Aparté, 8/22), my expectations for this recording by Cyrille Dubois of Winterreise were high. It was, as a booklet note explains, a project born in the covid lockdown, with recording sessions taking place in makeshift conditions in January 2021 and the choice of piano – a mellow 1905 Bechstein with pleasing echoes of even earlier instruments – dictated by what pianist Anne Le Bozec had at her disposal at her mid-conversion barn in rural Aubrac.

The circumstances clearly led to an unusually intensive engagement with the work, with the producer (and co-founder of NoMadMusic) Hannelore Guittet camping in the corner of the recording space at the end of long days. The result really is something special, a performance of growing intensity and concentration, which gradually exerted an iron grip on me as listener – right up until a deeply moving ‘Der Leiermann’.

The intensity of the sessions clearly paid off, too, in the rapport between Dubois and Le Bozec, their interpretation seamlessly unified while also allowing space for individual expression (listen, for example, to their complete accord in ‘Die Krähe’.) The pianist is ever alert to the music’s possibilities, her subtle rubato and intelligent voicing helping her to conjure up the atmosphere of each song, making the most of the colours of her instrument.

When it comes to Dubois, there’s first of all a straightforward pleasure to be had from his singing, his tenor plangent and sweet, with a strong but pliant core to its sound. And he brings to Schubert the same instinctive sense of communication as heard in his Fauré. What’s perhaps most remarkable is the sense of character and atmosphere he creates, the intense feeling of concentration as he brings us into the depths of Schubert and Müller’s world.

He expertly communicates the Wanderer’s tiredness and then desperation in ‘Rast’ and doesn’t shy away from conveying frustration (in ‘Im Dorfe’) or even shocking forcefulness (as in the final phrases of ‘Auf dem Flusse’), but it’s never at the expense of his innate musicality. The moments of delicacy are as beautiful as one would expect (witness the final verse of ‘Der Lindenbaum’) and the contrasts of ‘Frühlingstraum’ are movingly captured. Indeed, each song benefits from beautifully observed details, but, perhaps more importantly, it’s been a long time since I’ve heard the cycle cohere into such a powerful whole.

Dubois’s German occasionally has a slight Gallic colour, and the booklet offers summaries of each song rather than texts and translations, but none of that detracts from what is a very fine Winterreise – and a beautifully recorded one, too. Highly recommended.