januari 2024

Bruckner: Symphony No. 5 in B-Flat Major, WAB 105

ORF Vienna Radio Symphony Orchestra o.l.v. Markus Poschner

Als een van onze geïnterviewden in de speciale Bruckner-film van deze maand is het geweldig om Markus Poschners schitterende nieuwe opname van Symfonie nr. 5 te mogen verwelkomen.

Markus Poschners opname van de versie van de Tweede symfonie uit 1877 bevat een nieuwe editie van de Bruckner-geleerde Paul Hawkshaw. De Tweede is al lang de meest problematische van de symfonieën wat betreft de gepubliceerde edities, met name de versies van Haas en Nowak zijn hybride versies van Bruckners originele partituur uit 1872 en zijn herziene versie uit 1877. Het probleem werd gedeeltelijk opgelost door de symfonie te publiceren in aparte edities uit 1872 en 1877 onder redactie van William Carragan. Carragans editie van de 1877 zelf is echter gebaseerd op een mix van bronnen, met name de eerste gepubliceerde versie van de symfonie die in 1892 door Cyrill Hynais werd bewerkt. Hawkshaw beweert dat er geen bewijs is dat Bruckner betrokken was bij de herziening van 1892 en baseert zijn editie in plaats daarvan uitsluitend op de partituur zoals die door de componist in 1877 werd achtergelaten. Hij elimineert ook de interessante maar verwarrende optionele secties die te vinden zijn in de edities van Haas, Nowak en Carragan.

De relatief afgekorte aard van Bruckners partituur uit 1877 en Poschners snelle aanpak zijn verantwoordelijk voor de relatief korte speelduur van 52 minuten. De opening voelt voor mij iets te snel aan, gezien Bruckners markering van Moderato, hoewel de tempi voor het tweede onderwerp en de overgang naar de ontwikkeling goed zijn beoordeeld. Over het geheel genomen worden zowel het openingsdeel als het Andante echter gekenmerkt door een mate van terughoudendheid die slechts gedeeltelijk wordt goedgemaakt door de kwaliteit van het spel in het laatste. De uitvoering van het Scherzo communiceert kracht en energie, en het Trio wordt liefdevol gekarakteriseerd. Ook de finale brengt een overtuigend gevoel van structuur en voorwaartse dynamiek over. Niettemin zou ik voor een moderne opname van de versie van de partituur uit 1877 de voorkeur geven aan Thielemanns recente versie met de Wiener Philharmoniker (Sony, 4/22).

De Vijfde symfonie is gelukkig vrij van de redactionele problemen die de Tweede beïnvloeden. Ook Poschner levert een veel consistenter meeslepende uitvoering. Dit is inderdaad een van de beste opnames van de Vijfde die ik in tijden heb gezien. Net als in de Tweede symfonie krijgen dynamiek en balans zorgvuldige aandacht en neigen de tempi naar het snelle, maar vanaf het begin voel je een indrukwekkend gevoel van overtuiging bij het lezen. Dit wordt gedurende de hele symfonie volgehouden, wat het voordeel van een gevoel van doelgerichtheid aan de fuga in de finale geeft en de grootse peroratie van de symfonie met een bevredigende kracht en gewicht ondersteunt. Het spel is extreem fijn, transparant en expressief in rustigere passages, terwijl de energie in de uitgebreide tutti-passages van de symfonie behouden blijft. De opname is ook iets transparanter en warmer dan die van de Tweede symfonie. Beide uitgaven worden begeleid door gedetailleerde en heldere boekjesnotities van Paul Hawkshaw die de uitstekende standaard van de serie tot nu toe behouden.

Markus Poschner’s recording of the 1877 version of the Second Symphony features a new edition by the Bruckner scholar Paul Hawkshaw. The Second has long been the most problematic of the symphonies in terms of its published editions, the Haas and Nowak versions in particular being hybrid versions of Bruckner’s original score of 1872 and his revised version of 1877. The issue was partially resolved by the symphony being published in separate 1872 and 1877 editions under the editorship of William Carragan. However, Carragan’s edition of the 1877 itself is based on a mixture of sources, notably the first published version of the symphony edited by Cyrill Hynais in 1892. Hawkshaw argues that there is no evidence Bruckner was involved in the 1892 revision and instead bases his edition solely on the score as it was left by the composer in 1877. He also eliminates the interesting but confusing optional sections found in the Haas, Nowak and Carragan editions.

The relatively truncated nature of Bruckner’s 1877 score as well as Poschner’s fleet approach accounts for the relatively short running time of 52 minutes. The opening feels to me slightly too swift given Bruckner’s marking of Moderato, although the tempos for the second subject and the transition to the development are nicely judged. Overall, however, both the opening movement and the Andante are marked by a degree of reserve that’s only partially redeemed by the quality of the playing in the latter. The performance of the Scherzo communicates vigour and energy, and the Trio is affectionately characterised. The finale, too, conveys a persuasive sense of structure and forward momentum. Nevertheless, for a modern recording of the 1877 version of the score, my preference would be for Thielemann’s recent version with the Vienna Philharmonic (Sony, 4/22).

The Fifth Symphony is fortunately free of the editorial issues that affect the Second. It also finds Poschner delivering a much more consistently involving performance. Indeed, this is one of the finest recordings of the Fifth to have come my way for some time. As in the Second Symphony, dynamics and balance receive careful attention and tempos tend towards the swift, but from the start one feels an impressive sense of conviction in the reading. This is sustained throughout the symphony, bringing the benefit of a sense of purpose to the fugue in the finale and underpinning the symphony’s grand peroration with a satisfying power and weight. The playing is extremely fine, transparent and expressive in quieter passages while maintaining energy in the symphony’s extended tutti passages. The recording, too, is slightly more transparent and warmer than that given to the Second Symphony. Both releases are accompanied by detailed and lucid booklet notes by Paul Hawkshaw that maintain the excellent standard of the series so far.