november 2019

Josquin: Missa Mater patris - Bauldeweyn: Missa da pacem

The Tallis Scholars o.l.v. Peter Phillips

Terwijl het het rechte stuk naar huis nadert, biedt de verkenning van Josquin door The Tallis Scholars nog een mooi voorbeeld van hun gave voor het overbrengen van de muziek van de componist.

Als een van de belangrijkste verslagen van Josquins missen in de afgelopen decennia, blijven de albums van Peter Phillips met The Tallis Scholars sprankelen en informeren. Al op deze pagina's heb ik de helderheid van visie en consistentie van geluid bewonderd die dit ensemble in zijn werken brengt; maar met dit nieuwe album is er een bepaalde glans in de uitvoering die het tot hun recente beste plaatst.

Phillips schreef onlangs hoe hij vindt dat elk van Josquins missen zijn eigen 'klankwereld' heeft (The Musical Times, herfst 2018). Naarmate we het einde van zijn opnameproject naderen, wordt deze opmerking scherper, en met name in het geval van Missa Mater Patris. Je zou kunnen stellen dat dit een laat werk is op grond van het feit dat het mogelijk een klaagzang is voor Brumel, die rond 1512 stierf en wiens motet het model vormt. Maar ook, zoals Phillips suggereert, zou deze 'openhartige' en 'verkwikkend eenvoudige' stijl de verfijning van een levenswerk kunnen zijn. Dat zou je ook van deze uitvoering kunnen zeggen: het is gecomponeerd voor lage stemmen en deze zangers vinden warmte in de homofone schrijfwijze die uitbloeit tot een ongehaaste grandeur. Vergeleken met Chanticleer (7/94) is dit een veel strakker ensemble in zowel toon als frasering, en er zijn verschillende uitstekend gecontroleerde overspanningen van tweestemmige polyfonie. Luister vooral naar de manier waarop deze zangers door de exotische akkoordenreeksen in de Sanctus glijden: ik kan niet anders dan herinnerd worden aan de zelfverzekerde sweep van de Andrews Sisters. Dit is inderdaad glorieus materiaal.

Missa Da pacem werd ooit gedacht van Josquin te zijn en werd als zodanig meerdere malen op LP opgenomen in de vroege jaren 70, totdat bleek dat het van de weinig bekende Noel Bauldeweyn was (fl1509 13). Phillips neemt het op in zijn cyclus als een oefening in het traceren van Josquins invloed. Het is de moeite waard vanwege het bijzonder mooie Agnus Dei III, dat hier met charme en tederheid wordt gezongen.

As one of the most important accounts of Josquin’s Masses in recent decades, Peter Phillips’s albums with The Tallis Scholars continue to sparkle and inform. Already in these pages I have admired the clarity of vision and consistency of sound that this ensemble bring to his works; but with this new album there is a particular sheen to the performance that places it among their recent best.

Phillips recently wrote how he feels each of Josquin’s Masses has its own ‘sound world’ (The Musical Times, autumn 2018). As we approach the end of his recording project, this comment comes into sharper focus, and particularly so in the case of Missa Mater Patris. One can argue that this is a late work on the grounds it is potentially a lament for Brumel, who died around 1512 and whose motet provides the model. But also, as Phillips suggests, this ‘forthright’ and ‘bracingly simple’ style could be the refinement of a lifetime’s work. One could say that of this performance as well: it is scored for low voices and these singers find a warmth in the homophonic writing that blooms into an unhurried grandeur. Compared with Chanticleer (7/94) this is a much tighter ensemble in both tone and phrasing, and there are several outstandingly well-controlled spans of two-voice polyphony. Listen especially for the way these singers glide through the exotic chord-chains in the Sanctus: I can’t help but be reminded of the confident sweep of the Andrews Sisters. This is glorious stuff indeed.

Missa Da pacem was once thought to be by Josquin and recorded on LP as such several times in the early ’70s, until it was shown to be by the little-known Noel Bauldeweyn (fl1509 13). Phillips includes it in his cycle as an exercise in tracing Josquin’s influence. It’s worth it for its especially beautiful Agnus Dei III, which is sung here with charm and tenderness.