november 2019

Time & Eternity

Patricia Kopatchinskaj o.l.v. Camerata Bern

Even avontuurlijk in haar programmering als in haar spel, Patricia Kopatchinskaja biedt een album aan waarvan de ontmoeting van muziek en woorden, van tijdperken en tradities, muzikaal en spiritueel krachtig is.

Het ontlichaamde hoofd van Patricia Kopatchinskaja rust naast een viool, de rug is gesplinterd, de nek ontbreekt. In het boekje kijkt Kopatchinskaja in de camera, haar handen rusten op een schedel. Klassieke Pat Kop. De in Moldavië geboren violiste heeft een voorliefde voor het eigenzinnige en dit strekt zich – gelukkig – uit tot haar programmering, die rusteloos en avontuurlijk is. Ik heb misschien niet altijd van haar interpretaties gehouden, maar ik juich het risico nemen achter haar spel toe, de zoektocht naar iets ongewoons. Kopatchinskaja is geen doorsnee violiste.

Ze houdt van ongewone juxtaposities, zoals de wilde schommelingen van hedendaags naar pre-barok in ‘Take Two’ (12/15) en haar opsplitsing van Schuberts Death and the Maiden Quartet met Dowland, Gesualdo en Kurtág. We krijgen hier meer juxtaposities op ‘Time & Eternity’, uitgevoerd met Camerata Bern, waarvan Kopatchinskaja artistiek directeur is. De cd bevat Karl Amadeus Hartmanns Concerto funebre, gecomponeerd als reactie op de naziterreur in Duitsland, samen met Frank Martins Polyptyque, geïnspireerd op zes panelen van de Passie van Christus geschilderd door Duccio di Buoninsegna. Hoewel Hartmann in één keer wordt gespeeld, breekt Kopatchinskaja Polyptyque op met transcripties voor strijkorkest van Bachkoralen, die in het oor landen als balsem van troost na de pijn en emotie die in Martins muziek worden afgebeeld.

Het programma opent met het reciteren van de Joodse Kol Nidrei, wat leidt tot John Zorns gebed met dezelfde titel. Gebeden worden ook aangeboden door priesters van de Poolse katholieke en Russisch-orthodoxe tradities, terwijl het Joodse lied 'Eliyahu Hanavi', dat Hartmann citeert in zijn concert, wordt gezongen door een Poolse volkszanger, samen met het populaire Duitse lied 'Unsterbliche Opfer' (Onsterfelijke slachtoffers), ook geciteerd in de Hartmann, gevolgd door een verontrustende, geïmproviseerde War Cadenza.

Dit is echt een conceptalbum en als zodanig moet het worden beluisterd zoals geprogrammeerd. Kopatchinskaja's spel is gedurfd in haar gebruik van extreme dynamiek, soms tot een spinnenachtig gefluister. Ze is nooit bang om een ​​hard, onvriendelijk geluid te produceren - het Concerto funebre is soms behoorlijk agressief - maar er is ook zoetheid, vooral van Camerata Bern in die Bachkoralen. Het uitstekende boekje bevat teksten en kleurenafbeeldingen van de Buoninsegna-panelen. Niet gemakkelijk om naar te luisteren, maar sterk aanbevolen.

The disembodied head of Patricia Kopatchinskaja rests next to a violin, its back splintered, its neck missing. Inside the booklet, Kopatchinskaja gazes at the camera, her hands resting on a skull. Classic Pat Kop. The Moldovan-born violinist has a taste for the quirky and this extends – happily – to her programming, which is restless and adventurous. I may not always have loved her interpretations, but applaud the risk-taking behind her playing, the search for something out of the ordinary. Kopatchinskaja is no ordinary violinist.

She loves unusual juxtapositions, such as the wild swings from contemporary to pre-Baroque in ‘Take Two’ (12/15) and her splitting up Schubert’s Death and the Maiden Quartet with Dowland, Gesualdo and Kurtág. We get more juxtapositions here on ‘Time & Eternity’, performed with Camerata Bern, of which Kopatchinskaja is artistic director. The disc features Karl Amadeus Hartmann’s Concerto funebre, composed in response to the Nazi terror in Germany, along with Frank Martin’s Polyptyque, inspired by six panels of the Passion of Christ painted by Duccio di Buoninsegna. Although the Hartmann is played straight through, Kopatchinskaja breaks up Polyptyque with transcriptions for string orchestra of Bach chorales, which land on the ear like the balm of consolation after the pain and emotion depicted in Martin’s music.

The programme opens with the reciting of the Jewish Kol Nidrei, leading into John Zorn’s prayer of the same title. Prayers are also offered by priests of the Polish Catholic and Russian Orthodox traditions, while the Jewish song ‘Eliyahu Hanavi’, which Hartmann quotes in his concerto, is sung by a Polish folk singer, along with the popular German song ‘Unsterbliche Opfer’ (Immortal Victims), also quoted in the Hartmann, followed by an unsettling, improvised War Cadenza.

This is very much a concept album and, as such, it needs to be listened to as programmed. Kopatchinskaja’s playing is daring in her use of extreme dynamics, sometimes down to a spidery whisper. She is never afraid to produce a harsh, uningratiating sound – the Concerto funebre is properly aggressive at times – but there is sweetness too, especially from Camerata Bern in those Bach chorales. The excellent booklet features texts and colour images of the Buoninsegna panels. Not easy listening, but strongly recommended.