september 2019

Finzi: Lo, the full, final sacrifice & Other Choral Works

The Choir of Trinity College, Cambridge o.l.v. Stephen Layton

Opbeurend, ontroerend, aangrijpend, triomfantelijk – dit glorieus, liefdevol uitgevoerde recital van Finzi’s muziek weerspiegelt volledig de omvang van de meesterlijke vaardigheid van de componist in het schrijven voor koor.

Wat een prachtig gemaakte plaat is dit – niet alleen qua kwaliteit (en het is echt Trinity op hun best), maar ook qua vorm en programmering. Een volledig Finzi-recital klinkt eenvoudig genoeg; maar door te openen met het Magnificat en te sluiten met het monumentale volkslied Lo, the full, final sacrifice, transformeert Stephen Layton het van een collage in een cyclus. We gaan van geboorte naar dood, van incarnatie naar kruisiging, van de verwachting van de Annunciatie naar de vervulling van de eucharistie.

De wereldlijke muziek van de componist is ook zorgvuldig in dit heilige verhaal verwerkt. De fragiliteit en de wegveegbare lichtheid van Finzi's Robert Bridges-zettingen en de meerstemmige 'White-flowering days' komen hier tot hun recht – portretten van een wereld die al in de verte verdwijnt, het Calvary Cross dat op de voorgrond oprijst.

Hij heeft ons misschien concerten en hymnes, cantates en kamermuziek gegeven, maar Finzi is bovenal een liedcomponist. Trinity en Layton laten je dat nooit vergeten in uitvoeringen waarin 30 stemmen als één zingen, waarin collectieve uitspraken privé, lyrische uitingen worden. Er zit een lichtheid in de unisono's (een terugkerend gebaar van Finzi) en een organische, opbloeiende kwaliteit in het contrapunt die deze koorwerken een directe ik-vorm geeft. Wat het des te verrassender maakt als de gemeente binnenstormt en ons eraan herinnert waar we zijn.

Je moet de filmische, rhapsodische lichtheid van de Henry Vaughan-setting ‘Welcome sweet and sacred feast’ horen om echt te schrikken van de pakkende opening van ‘God is gone up’ (waar het koor wordt vergezeld door Trinity Brass, geleid door niemand minder dan David Blackadder op trompet) – een truc die Layton opnieuw uitvoert door te knippen van de briljantie van het lenige, extatische ‘Whyfore tonight so full of care’ naar de sobere, gemompelde duisternis van Lo, the full, final sacrifice.

Finzi’s Magnificat mist beroemd genoeg noch een Gloria noch een antwoordend Nunc dimittis. In plaats van Holsts vertrouwde setting van de laatste te gebruiken, geeft Layton ons in plaats daarvan David Bednalls sierlijke setting uit 2016. Het is een werk met te veel eigen stem voor een straight pastiche, maar dat absoluut doordrenkt is van Finzi’s taal – een liefdevolle, serieuze muzikale hommage die de componist als uitgangspunt neemt voor zijn eigen mooie uitvinding. Samen met de prachtige cover art – een afbeelding van het Finzi Memorial Window van de kathedraal van Gloucester – en uitstekende boekjesnotities van Francis Pott, is het gewoon een extraatje van deze uitstekende release.

What a beautifully crafted disc this is – not just in its quality (and it really is Trinity at their absolute best) but also in its shape and programming. An all-Finzi recital sounds straightforward enough; but in opening with the Magnificat and closing with the monumental anthem Lo, the full, final sacrifice, Stephen Layton transforms it from a collage into a cycle. We move from birth to death, Incarnation to Crucifixion, from the anticipation of the Annunciation to the fulfilment of the Eucharist.

The composer’s secular music is also carefully folded into this sacred narrative. The fragility and brush-away slightness of Finzi’s Robert Bridges settings and the part-song ‘White-flowering days’ come into their own here – portraits of a world already receding into the distance, the Calvary Cross rising up in the foreground.

He may have given us concertos and anthems, cantatas and chamber music but Finzi is, above all, a song composer. Trinity and Layton never let you forget that in performances in which 30 voices sing as one, where collective statements become private, lyric utterances. There’s a lightness to the unisons (a recurring Finzi gesture) and an organic, blossoming quality to the counterpoint that gives these choral works a first-person immediacy. Which makes it all the more startling when the congregation does burst in, reminding us where we are.

You have to hear the filmy, rhapsodic lightness of the Henry Vaughan setting ‘Welcome sweet and sacred feast’ to really startle at the arresting opening of ‘God is gone up’ (where the choir are joined by Trinity Brass, led by no less than David Blackadder on trumpet) – a trick Layton plays again by cutting from the brilliance of the lithe, ecstatic ‘Wherefore tonight so full of care’ into the sober, muttered darkness of Lo, the full, final sacrifice.

Finzi’s Magnificat famously lacks either a Gloria or an answering Nunc dimittis. Rather than use Holst’s familiar setting of the latter, Layton instead gives us David Bednall’s graceful 2016 setting. It’s a work with too much of its own voice for straight pastiche, but which is absolutely steeped in Finzi’s language – an affectionate, serious musical homage that takes the composer as a jumping-off point for its own lovely invention. Along with the beautiful cover art – an image of Gloucester Cathedral’s Finzi Memorial Window – and excellent booklet notes by Francis Pott, it’s just another bonus from this outstanding release.