september 2019
Henri-Jacques de Croes: La Sonate Égarée
BarrocoTout
Een debuutschijf – het resultaat van succes bij de York Early Music Competition – van een jong barokensemble dat over alle flair, creatieve verstandhouding en passie beschikte die nodig zijn om de muziek van dit tijdperk zo opwindend te maken.
Dit is zo lekker dat het verleidelijk is om je gewoon stimuleren om het te kopen. Maar ik zal het natuurlijk toelichten.
BaroccoTout bestaat uit traversofluitist Carlota Garcia, violiste Izana Soria, cellist Edouard Catalan en klavecinist Ganael Schneider. Deze, hun debuutplaat, was onderdeel van hun prijs voor het winnen van de York Early Music Young Artists Competition 2017. Wat betreft hun componist van keuze, de in Antwerpen geboren Henri-Jacques de Croes (1705-86) is een duistere figuur. Historisch gezien weten we wel het een en ander: hij was een getalenteerde violist wiens carrière zich vooral afspeelde als leider van het hoforkest in Brussel, met componeren als onderdeel van het pakket, en van zijn muziek werd verwacht dat deze aansloot bij de smaak van de regerende Karel van Lotharingen voor een onopvallende Italiaanse rococo galante stijl die paste bij die van het hof van Lodewijk XIV in Parijs. Wat zijn muzikale nalatenschap betreft, is er echter nog maar weinig over. In feite werd deze Op 5-set van zes triosonates tot voor kort als verloren beschouwd; en inderdaad, hoewel in de praktijk alleen nr. 6 als echt verloren werd beschouwd (aangezien de helft van de sonates kopieën zijn van stukken die al in Op 1 zijn gepubliceerd), had het net zo goed het hele stel kunnen zijn, zo weinig aandacht hebben ze gekregen.
Terug naar deze vier jonge spelers, en hoewel ik normaal gesproken de missieverklaring op hun website, waarin staat ‘BarrocoTout speelt oude muziek met hedendaagse passie’, zou afdoen als betekenisloze marketingpraat, zou ik zeggen dat het in dit geval daadwerkelijk iets heel reëels raakt aan deze groep, zelfs als je bedenkt dat dat is wat je wilt van elke muzikant die niet-hedendaagse muziek speelt. Misschien zit het in de pure frisheid en het vuur achter hun geluid vanaf het begin van de opening van nr. 1 Allegro. Of misschien is het de bijna onfatsoenlijke speelse sensualiteit die na nog een minuut te horen is, via de fladderende trillers van de fluit en viool die slim samenkomen in kleine sexten; ik heb het hier over zowel textuur als intonatie, waarbij het geheel nog steeds volkomen hoffelijk en waardig aanvoelt. Denk aan ondeugende kietelpartijen in de gangen van Versailles, met de kleren nog aan.
Wat anders? Nou, er is de lyriek en gratie van het duet in het centrale Adagio van nr. 2 op 0'41", wanneer de viool voor het eerst zijn eigen draai geeft aan de rijkelijk maar delicaat versierde openingsmelodie van de fluit. Of het lenige, ongedwongen drama dat Catalan brengt naar de drukke baslijn van het openingsnummer Allegro van nr. 5. Ook de prachtige wisselwerking tussen alle vier in het centrale Grave van nr. 6, en hier moet ik ook opmerken dat Schneiders klavecimbelspel overal een genot is.
Kan dit echt een jong ensemble zijn dat hun eerste cd opneemt? Of zou dit alleen door een jong ensemble geproduceerd kunnen worden? Hoe dan ook, ik vind het geweldig.
This is so delicious that it’s tempting simply to suggest that you go and buy it. But of course I’ll elaborate.
BaroccoTout comprise traverso flautist Carlota Garcia, violinist Izana Soria, cellist Edouard Catalan and harpsichordist Ganael Schneider. This, their debut disc, was part of their prize for winning the 2017 York Early Music Young Artists Competition. As for their composer of choice, Antwerp-born Henri-Jacques de Croes (1705-86) is a shadowy figure. Historically speaking, we know a certain amount: he was a talented violinist whose career was mostly played out as leader of the court orchestra in Brussels, with composing duties part of the package, and his music was expected to align with the reigning Charles of Lorraine’s taste for an unstuffy Italianate rococo galant style in keeping with that of Louis XIV’s court in Paris. In terms of his musical legacy, however, there’s very little left. In fact this Op 5 set of six trio sonatas was until recently considered lost; and indeed, while in practice it’s only No 6 that was previously thought to be genuinely lost (since half the sonatas are copies of pieces already published in Op 1), it might as well have been the lot of them, so little attention have they received.
Back to these four young players, and while normally I’d dismiss as meaningless marketing twaddle the mission statement on their website declaring ‘BarrocoTout plays early music with contemporary passion’, I’d say that in this case it’s actually hitting on something very real about this group, even bearing in mind that that’s what you want of any musician playing any non-contemporary music. Perhaps it’s in the sheer freshness and fire behind their sound from the outset of No 1’s opening Allegro. Or perhaps it’s the almost indecent playful sensuousness heard after a further minute, via the fluttering trills from the flute and violin joined smartly together in minor sixths; I’m talking both texture and inflection here, with the whole still feeling thoroughly courtly and dignified. Think naughty tickles in Versailles corridors, clothes still on.
What else? Well, there’s the lyricism and grace of the duetting in No 2’s central Adagio at 0'41", when the violin first enters to bring its own spin on the flute’s ornately but delicately embellished opening melody. Or the nimble, unforced drama Catalan brings to the busy bass line of No 5’s opening Allegro. Also the beautiful interplay between all four in No 6’s central Grave, and here I must also comment that Schneider’s harpsichord-playing throughout is a joy.
Can this really be a young ensemble recording their first disc? Or, indeed, could only a young ensemble have produced this? Either way, I love it.