september 2019
Mahler: Symphony No. 4
Sofia Fomina & London Philharmonic Orchestra o.l.v. Vladimir Jurowski
Vladimir Jurowski heeft echte aandacht voor details en de ideeën van Mahler worden met overtuigende helderheid naar voren gebracht. Uitstekend spel vanaf de LPO.
Een Mahler Vierde zo inzichtelijk en zo individueel als we van deze bron gewend zijn. Hoe zelden horen we de openingsmaten van de symfonie precies zoals Mahler het voorschrijft: Bedächtig. Nicht eilen (‘Opzettelijk. Haast je niet’), de sleebellen schuiven zachtjes uit balans bij het ritardando, een Weens decorum dat hof houdt in Mahlers ijle natuurwereld.
En toch is het eeuwige kind in hem altijd aanwezig, klaar om te rebelleren (cue de E-klarinet) in die versnellingen van de pols, die rauwe renpartijen. Qua textuur, harmonie en qua karakterisering (nooit overdreven) bereikt Jurowski een wonderbaarlijke helderheid en transparantie. Er zijn oogverblindende pizzicato's en subito-schakelaars in dynamiek die zijn ontworpen om ons te verrassen.
De zure noot die Death, de violist, in het tweede deel introduceert, is schaamteloos irritant en in alle houtblazersinterjecties – niet in de laatste plaats de puntige klarinet – is het een kwestie van wie het hardst kan schreeuwen. Contrasterend met dit alles is de glorieuze glissando-omhulde transformatie aan het einde van het Trio. Jurowski's manier van omgaan met Mahlers portamento heeft inderdaad een ongekunstelde spontaniteit. Alle lof voor de strijkers van het London Philharmonic. Deze dingen kunnen zo 'plichtsgetrouw' klinken.
Zoals in het verslag van Adám Fischer in Düsseldorf, hou ik van de doorgefraseerde vloeiendheid en intimiteit van het langzame deel (nooit meer geurend naar de introductie van het kwartet 'Mir its so wunderbar' uit Beethovens Fidelio), dat het soort overdreven, overmatig uitgerekte rubato's mijdt die het soms teisteren. Het is de manier waarop Jurowski's frasering altijd in verband staat met sonoriteit, de LPO-strijkers intens en 'aanwezig' van boven naar beneden - die geweldige zuchtende, duikende glissando's in de bassen zijn bijzonder veelzeggend. Zelfs het geweldige 'Heaven's Gate'-moment wordt geleverd als een plotselinge vluchtige (en glorieuze) visie, zonder bombastiek of onverdiende grootsheid. Alles in verhouding, in context.
Het hemelse leven vindt goedkeuring in het heldere en levendige geluid van sopraan Sofia Fomina, wiens snelle vibrato en levendige bewustzijn van de grappen van de tekst allemaal waar klinken. Ik verlang persoonlijk naar meer 'spin' en zweven in het herhaalde refrein - maar haar karakter past zeker bij Jurowski's zeer 'directe' kijk op het stuk, waar de close-ups overvloedig en onthullend zijn.
A Mahler Fourth as insightful and as individual as we have come to expect from this source. How rarely we hear the opening bars of the symphony delivered precisely as Mahler instructs: Bedächtig. Nicht eilen (‘Deliberate. Don’t hurry’), the sleigh bells gently out of kilter at the ritardando, a Viennese decorum holding court in Mahler’s rarefied nature world.
And yet the eternal child within him is always present, primed to rebel (cue the E flat clarinet) in those quickenings of pulse, those raucous scamperings. Texturally, harmonically and in terms of characterisation (never over-egged), Jurowski achieves a wondrous clarity and transparency. There are eye-popping pizzicatos and subito switches in dynamics designed to catch us off-guard.
The sour note introduced by Death, the Fiddler in the second movement is unapologetically grating and in all the woodwind interjections – not least the spiky clarinet – it’s a case of who can shout loudest. Contrasting with all this is that glorious glissando-swathed transformation at the end of the Trio. Indeed, Jurowski’s way with all Mahler’s portamento has an unaffected spontaneity about it. All credit to the London Philharmonic strings. These things can sound so ‘dutiful’.
As in Adám Fischer’s Düsseldorf account, I love the through-phrased fluency and intimacy of the slow movement (never more redolent of the introduction to the Quartet ‘Mir its so wunderbar’ from Beethoven’s Fidelio), which eschews the kind of overwrought, over-extended rubatos that sometimes afflict it. It’s the way in which Jurowski’s phrasing always relates to sonority, the LPO strings intense and ‘present’ from top to bottom – those great sighing, plunging glissandos in the basses especially telling. Even the great ‘Heaven’s Gate’ moment is delivered as a sudden fleeting (and glorious) vision, without pomposity or unearned grandiosity. Everything in proportion, in context.
Heavenly life finds approval in the bright and vibrant sound of soprano Sofia Fomina, whose rapid vibrato and lively awareness of the text’s high-jinks all ring true. I personally crave more ‘spin’ and floatation in the repeated refrain – but her character certainly chimes with Jurowski’s very ‘immediate’ view of the piece, where the close-ups are plentiful and revealing.