november 2020

Brahms, Bartók & Liszt: Piano Works

Alexandre Kantorow

Pianist Alexandre Kantorow zet zijn buitengewone vooruitgang voort met nog een opmerkelijk voorbeeld van zijn virtuositeit en kunstenaarschap, waarbij hij zowel vaardigheid als gevoeligheid laat zien in dit boeiende programma.

In juni 2019, toen Alexandre Kantorow op 22-jarige leeftijd de eerste Franse pianist werd die de Tsjaikovski-wedstrijd won, had hij al vier opnames op zijn naam staan: Franse viool- en pianosonates met zijn vader, Jean-Jacques (NoMad Music, 2014); de twee canonieke Liszt-concerten en Malédiction (BIS, A/15); een Russisch recital (7/17); en de laatste drie Saint-Saëns-concerten (6/19). Sinds zijn overwinning in Moskou is hij de pianosolist in een nieuwe opname van muziek van José Serebrier (4/20) en heeft hij onlangs een eigen solo-uitgave uitgebracht, met onder meer rhapsodieën van Brahms, Bartók en Liszt.

Kantorow is duidelijk een uitstekende pianist en muzikant met een behendige techniek die hem perfecte helderheid geeft in de meest complexe texturen, overvloedige gevoeligheid en verfijning, en volwassenheid die zijn jaren ver te boven gaat. Voor de finale met orkest in Moskou vorig jaar speelde hij de Tsjaikovski G majeur en Brahms Bes concerten, een opmerkelijke prestatie gezien de enorme eisen die beide werken stelden. In interviews noemde hij Brahms zijn ‘favoriet’, en die affiniteit is hier duidelijk.

Een gepassioneerde lezing van de eerste van de twee Op 79 Rhapsodieën dient als ouverture voor Brahms’ uitgestrekte F sharp mineur Sonate, een symfonie opgesloten in een pianosonate als er ooit een was. Kantorows benadering van de sonate is zowel doordacht als overtuigend, met ruime hoeveelheden sympathie voor de 19-jarige componist. Hij brengt een welkom gevoel van samenhang in het Andante con espressione dat, in andere handen, kan klinken als afwisselend gefluister en geschreeuw. Zijn uitvoering van de rhapsodische finale, misschien een deel van de reden voor de opname van de sonate in dit programma van rhapsodieën, is zeker een van de meest overtuigende.

Bartók was ongeveer even oud als Kantorow nu is toen hij zijn Opus 1 componeerde. Met zijn pianotranscriptie van Strauss' Ein Heldenleben al achter de rug, moest Bartók nog het folkloristische veldonderzoek met Kodály ondernemen dat zijn volwassen stijl zou bepalen. Kantorow baant zich een zelfverzekerd pad door dit dichte struikgewas van post-Liszt-Mosonyi-Erkel-retoriek met zijn zware Straussiaanse baldakijn, en geeft het een geloofwaardig gevoel van karakteristieke parlando rubato. Dat hij dat doet zonder te overdrijven, is reden voor nog meer verwondering. De aankomst uiteindelijk bij de 11e Liszt Rhapsody voelt als de prestatie van een oase van puurste classicisme en bondige expressie, en biedt een showcase voor Kantorows vermogen om helderheid en evenwicht te behouden in een halsbrekende snelheid.

Zelden is de groei van een jonge artiest zo uitgebreid gedocumenteerd in opnames als die van Kantorow. Ik zal tot degenen behoren die reikhalzend uitkijken naar de verdere bloei.

By June 2019 when, at the age of 22, Alexandre Kantorow became the first French pianist to win the Tchaikovsky Competition, he already had four recordings to his credit: French violin and piano sonatas with his father, Jean-Jacques (NoMad Music, 2014); the two canonic Liszt concertos and Malédiction (BIS, A/15); a Russian recital (7/17); and the last three Saint-Saëns concertos (6/19). Since his Moscow victory, he has been the piano soloist in a new recording of music by José Serebrier (4/20) and, most recently, has a solo release of his own, including rhapsodies by Brahms, Bartók, and Liszt.

Kantorow is obviously an outstanding pianist and musician with an agile technique that allows him perfect clarity in the most complex textures, abundant sensitivity and refinement, and maturity well beyond his years. For the final round with orchestra in Moscow last year he played the Tchaikovsky G major and Brahms B flat Concertos, a remarkable feat given the enormous demands of both those works. In interviews he’s called Brahms his ‘favourite’, and that affinity is apparent here.

A passionate reading of the first of the two Op 79 Rhapsodies serves as the overture to Brahms’s sprawling F sharp minor Sonata, a symphony locked within a piano sonata if there ever were one. Kantorow’s approach to the sonata is both thoughtful and persuasive, with ample stores of sympathy for its 19-year-old composer. He brings a welcome sense of coherence to the Andante con espressione which, in other hands, can sound like alternating whispers and shouts. His performance of the rhapsodic finale, perhaps part of the rationale for the sonata’s inclusion in this programme of rhapsodies, is certainly among the most convincing.

Bartók was roughly the age Kantorow is now when he composed his Op 1. With his piano transcription of Strauss’s Ein Heldenleben already behind him, Bartók had yet to undertake the folkloristic field research with Kodály that would inform his mature style. Kantorow hews a confident path through this dense thicket of post-Liszt-Mosonyi-Erkel rhetoric with its heavy Straussian canopy, imbuing it with a credible sense of characteristic parlando rubato. That he does so without overplaying is cause for even greater wonder. Arrival finally at the 11th Liszt Rhapsody feels like the achievement of an oasis of purest classicism and succinct expression, and provides a showcase for Kantorow’s ability to maintain clarity and poise at breakneck speed.

Rarely has the growth of a young artist been so amply documented in recordings as has Kantorow’s. I’ll be among those eagerly anticipating its continued flowering.