oktober 2020

Respighi: Roman Trilogy

Sinfonia of London o.l.v. John Wilson

Nog een prachtige – en sonisch verrukkelijke – opname van John Wilson en zijn zorgvuldig uitgekozen ensemble van fantastische spelers, de Sinfonia of London; Respighi speelde met puur plezier.

John Wilson en zijn Sinfonia of London hebben voor hun derde album gekozen voor Respighi's Roman Trilogy en, zoals we van deze krachten gewend zijn, zijn de resultaten niets anders dan meeslepend. Dit is een interpretatie met een hoog voltage, virtuoos gespeeld en sterk in detail en drama, waarin Wilson diep ingaat op de complexiteit van zowel Respighi's soms eclectische verbeelding als zijn buitengewone orkestratievermogen.

Feste Romane, op de eerste plaats en misschien wel het hoogtepunt van de schijf, klinkt openlijker modernistisch en dissonant dan het soms doet, en brengt ons scherp in het openingsgedeelte van 'Circenses', waar Wilson zo'n catastrofe ontketent dat de stuiterende koperfanfares, pijnlijke harmonieën en hoge decibeltelling je allemaal vaag verpulverd achterlaten. Respighi's bekende schuld aan Stravinsky is duidelijk zichtbaar in zowel de Noces-achtige klokken die de aankomende pelgrims begroeten in 'Il giubileo' als de schreeuwerige thematische tegenstellingen van de laatste 'La Befana', die de Shrovetide-muziek uit Petrushka als model neemt. Het derde deel is wonderbaarlijk evenwichtig en de centrale scherzo-cum-wals heeft sterke echo's van Jeux, voordat de mandoline-serenade het tot een einde brengt.

Er is elders een vergelijkbaar gevoel van opwinding. Wilsons manier met Respighi's uitbeelding van de Triton-fontein is helemaal helder en briljant, en geeft echt een gevoel van het spel van bijna verblindend licht op water, terwijl de Trevi-episode onweerstaanbaar momentum en elan heeft. De buitenste delen van Fontane zijn echter een fractie koel, hoewel het spel consequent prachtig is, met de hoge vioolharmonieën aan het begin die zijn afgezwakt tot een vleugje geluid, en de houtblazerssolo's allemaal prachtig gefocust en gevormd.

Het Gianicolo-gedeelte van Pini heeft een vergelijkbare koele schoonheid, die hier misschien effectiever contrasteert met de ontzagwekkende scène van de Catacomben en de bijna schurende energie van de kinderspelletjes aan het begin, waar Wilson zorgvuldig de Stravinskiaanse dissonanten benadrukt die het eerste publiek van het werk zoveel problemen bezorgden. De laatste wandeling over de Via Appia bouwt ondertussen op naar een ander verpletterend hoogtepunt dat je lichtjes geschokt achterlaat.

De concurrentie in dit repertoire is natuurlijk hevig, niet in de laatste plaats van Riccardo Muti en het Philadelphia Orchestra (EMI, 11/85) en Antonio Pappano en de Accademia Nazionale di Santa Cecilia (11/07). En voor degenen die een meer poëtische benadering van Respighi prefereren, dan hebben Karajans betoverende Fontane en Pini met de Berliner Philharmoniker (11/78 – hij heeft Feste nooit opgenomen) nog steeds veel om aan te bevelen. Maar Wilson en zijn orkest houden meer dan hun eigen mannetje tegenover hun rivalen, en hebben misschien net een voorsprong op hen dankzij Chandos’ superieur ontworpen opname, die state-of-the-art is en absoluut verbluffend.

John Wilson and his Sinfonia of London have opted for Respighi’s Roman Trilogy for their third album and, as we have come to expect from these forces, the results are nothing if not gripping. This is a high-voltage interpretation, virtuosically played and strong on detail and drama, in which Wilson digs deep into the complexities both of Respighi’s at times eclectic imagination and his extraordinary powers of orchestration.

Feste Romane, placed first and arguably the disc’s high point, sounds more overtly modernist and dissonant than it sometimes does, bringing us up sharp in the ‘Circenses’ opening section, where Wilson unleashes such a cataclysm that the ricocheting brass fanfares, excruciating harmonies and high decibel count all leave you feeling vaguely pulverised. Respighi’s well-known debt to Stravinsky is very much apparent in both the Noces-like bells that greet the arriving pilgrims in ‘Il giubileo’ and the garish thematic juxtapositions of the final ‘La Befana’, which takes the Shrovetide music from Petrushka as its model. The third movement is wonderfully poised, and the central scherzo-cum-waltz has strong echoes of Jeux, before the mandolin serenade brings it to its close.

There’s a comparable sense of excitement elsewhere. Wilson’s way with Respighi’s depiction of the Triton fountain is all clarity and brilliance, and really gives a sense of the play of almost blinding light on water, while the Trevi episode has irresistible momentum and élan. The outer movements of Fontane, however, are a fraction cool, though the playing is consistently lovely, with the high violin harmonics at the start shaded down to the merest hint of sound, and the woodwind solos all beautifully focused and shaped.

The Gianicolo section of Pini has a similar cool beauty, which contrasts perhaps more effectively here with the awe of the Catacombs scene and the almost abrasive energy of the children’s games at the start, where Wilson carefully stresses the Stravinskian dissonances that gave the work’s first audiences such trouble. The final tramp down the Appian Way, meanwhile, builds to another shattering climax that leaves you faintly shell-shocked.

The competition in this repertory is, of course, stiff, not least from Riccardo Muti and the Philadelphia Orchestra (EMI, 11/85) and Antonio Pappano and the Accademia Nazionale di Santa Cecilia (11/07). And for those who prefer a more poetic approach to Respighi, then Karajan’s ravishing Fontane and Pini with the Berlin Philharmonic (11/78 – he never recorded Feste) still have much to recommend them. But Wilson and his orchestra more than hold their own against their rivals, and perhaps just have the edge over them thanks to Chandos’s superbly engineered recording, which is state-of-the-art, and absolutely stunning.