oktober 2020

Beethoven: Piano Concerto No. 4

Kristian Bezuidenhout & Freiburg Baroque Orchestra o.l.v. Pablo Heras-Casado

Kristian Bezuidenhout levert een spannende uitvoering van Beethovens Vierde Concerto, tot in de kleinste details.

Hier zijn we dan: aflevering drie van een serie die tot nu toe een van de mooiste versieringen is geweest van Beethovens 250e verjaardag, de samenwerking van Kristian Bezuidenhout, Pablo Heras-Casado en het Freiburg Baroque Orchestra, in de werken van de meester voor piano en orkest. Eerst kwamen de Es- en Bes-concerten in onderzoekende, bewijzende uitvoeringen (3/20). Daarna, met de Zurich Sing-Akademie en solisten, de Choral Fantasy gekoppeld aan een Negende symfonie (9/20) die samen, ware het niet voor hun gezondheid en precisie, hun vlammende kleur en finesse van detail, het huis in hun pure grandeur zouden verwoesten. Nu hebben we het summum van het klassieke Weense pianoconcert, omlijst door de ouvertures tot twee theaterwerken die in hetzelfde decennium zijn geschreven.

En ze vormen een knap kader. Deze magere, gemene Coriolan ouverture heeft de sinistere gratie van een panter die op het punt staat toe te slaan. De ouverture tot The Creatures of Prometheus behoort in de eerste plaats tot de Freiburger blaasinstrumenten, waarvan de verscheidenheid aan kleuren en virtuositeit dit het beste oorsnoepje maken. Heras-Casado's evenwichtige maar lichtvoetige ritmische scherpzinnigheid combineert met zijn onfeilbare instinct voor de perfect gebeeldhouwde, levende, ademende frase, om opvallend originele interpretaties te creëren die met smaak gesmaakt moeten worden.

Wat het hoofdevenement betreft, heeft Bezuidenhout misschien wel de meest meeslepende van zijn solo Mozart-set overtroffen, zijn Mendelssohn- en Mozartconcerten met de Freiburgers, zijn elektrische Beethoven-sonates met Mullova en zelfs het schitterende Keizerconcert van deze serie. Herhaaldelijk luisteren heeft mij ervan overtuigd dat dit een van de beste, meest diepzinnige en opwindende uitvoeringen is van Beethovens Vierde Concerto op plaat. Maar vergis je niet, Bezuidenhouts triomf kon alleen worden bereikt door de hand-in-handschoen ondersteuning en interactie van Heras-Casado en de Freiburgers. De vergezichten van het Allegro moderato openen zich naar uitgestrekte, gevarieerde terreinen, doorkruist met zoveel gevoeligheid en passie dat het geheel nieuw lijkt.

Of je nu wel of niet instemt met het 19e-eeuwse idee, uitgebreid uitgewerkt door Owen Jander in de 20e eeuw, dat het Andante een muzikale metafoor is voor Orpheus aan de poorten van Hades, het is onmogelijk om te ontsnappen aan het gevoel van dialoog dat hier wordt opgeroepen. Zelden hebben de strijkers zo formidabel geklonken of de piano zo klaaglijk. De Rondo is een echte Vivace zoals Beethoven het bedoeld heeft, met een verscheidenheid aan details, van de subtiliteit van de strijkbeweging die de beweging introduceert tot de pure delicatesse van de ensemble-interactie. Het ontvouwt zich in een waar terpsichoreaans delirium, wat resulteert in een bijna overweldigende indruk van hemelse vreugde.

Dit alles wordt geleverd in het glorieuze dimensionale geluid dat tegenwoordig de norm is voor Harmonia Mundi. Als u van Beethoven houdt, geniet van het geluid van een nauwkeurig en fantasierijk ensemble en geniet van briljant pianospel, wat u ook doet, mis dit dan niet!

Here we are: instalment three of a series that so far has been one of the finest ornaments of Beethoven’s 250th-anniversary celebrations, the collaboration of Kristian Bezuidenhout, Pablo Heras-Casado and the Freiburg Baroque Orchestra, in the master’s works for piano and orchestra. First came the E flat and B flat Concertos in questing, probative performances (3/20). Then, with the Zurich Sing-Akademie and soloists, the Choral Fantasy coupled with a Ninth Symphony (9/20) that together, were it not for their health and precision, their blazing colour and finesse of detail, would simply raze the house in their sheer grandeur. Now we have the summum of the classical Viennese piano concerto framed by the overtures to two theatrical works written during the same decade.

And a handsome frame they make. This lean, mean Coriolan overture has the sinister grace of a panther about to pounce. The Overture to The Creatures of Prometheus belongs, first and foremost, to the Freiburg winds, whose variety of colour and virtuosity make this choicest ear-candy. Heras-Casado’s poised but light-footed rhythmic acumen combines with his inerrant instinct for the perfectly sculpted, living, breathing phrase, to create strikingly original interpretations to be savoured with gusto.

As for the main event, Bezuidenhout may have surpassed the most compelling of his solo Mozart set, his Mendelssohn and Mozart concertos with the Freiburgers, his electric Beethoven sonatas with Mullova and even the resplendent Emperor Concerto of this series. Repeated listening has convinced me this is one of the finest, most deeply perceptive and thrilling performances of Beethoven’s Fourth Concerto on record. But make no mistake, Bezuidenhout’s triumph could only be achieved by the hand-in-glove support and interplay provided by Heras-Casado and the Freiburgers. The vistas of the Allegro moderato open on to vast, variegated terrain, traversed with such sensitivity and passion that it seems entirely new.

Whether or not you subscribe to the 19th-century idea, extensively elaborated by Owen Jander in the 20th, that the Andante is a musical metaphor for Orpheus at the gates of Hades, it’s impossible to escape the sense of dialogue evoked here. Rarely have the strings sounded more formidable or the piano more plaintive. The Rondo is a true Vivace as Beethoven intended, bracing in its variety of detail, from the subtlety of the bowing that introduces the movement to the sheer delicacy of the ensemble interaction throughout. It unfolds in a veritable terpsichorean delirium, resulting in an all but overwhelming impression of supernal joy.

All this is delivered in the gloriously dimensional sound that is the norm for Harmonia Mundi these days. If you love Beethoven, delight in the sound of precise and imaginative ensemble and revel in brilliant piano-playing, whatever you do, do not miss this!