februari 2020

Barber & Tchaikovsky: Violin Concertos

Johan Dalene & Norrköping SO o.l.v. Daniel Belndulf

Johan Dalene, winnaar van de Carl Nielsen-wedstrijd van 2019 en een recente ‘One to Watch’, met een schitterende concertkoppeling.

Gramophone heeft deze jongeman al benoemd tot One to Watch (8/19) en alleen al door de vormgeving van zijn solo-entree in de Tsjaikovski is er een 'aanwezigheid' in het spel van Johan Dalene die een muzikant met speciale gevoeligheden aankondigt. Het is verbazingwekkend hoe snel je dat kunt zien.

Ik denk dat het meest opvallende aan deze jonge Zweedse speler - pas 19 jaar oud - de volledige afwezigheid is van pronkerigheid of zelfs enig gevoel voor virtuositeit dat wordt getoond. Hij is de meest eerlijke van alle makelaars in de Tsjaikovski. Rubato wordt spaarzaam gebruikt en zijn aandacht voor dynamiek (een groot instrument in zijn arsenaal) spreekt boekdelen, zelfs als dat niet zo is, als je begrijpt wat ik bedoel. De kunstloze manier waarop het tweede onderwerp van het eerste deel zingt, is een voorbeeld - en als we bij de cadens komen, verlichten zijn supersubtiele schaduwen zinnen die al lang als vanzelfsprekend worden beschouwd. Het is het spel dat je echt meesleept en je op het puntje van je stoel houdt. Het tweede deel, Canzonetta, is bezeten van een innerlijkheid die stilletjes bijzonder is, de melodie fluisterde op een gegeven moment plotseling alsof ze ‘in vertrouwen’ haar eenzame zielvolheid deelde.

Merk op dat ik de aandacht niet heb gevestigd op de briljantheid van Dalenes spel – en het is briljant, hoewel meer in zijn articulatie (geen besmeurde of ‘bedrogen’ figuraties hier) dan in zijn vuurwerk op zich. Sommigen zoeken misschien naar een meer bloederige aardsheid of flamboyantie in dit stuk – wat je bravoure of ‘temperament’ zou kunnen noemen – maar de behendige directheid is op zijn manier niet minder opwindend.

The Barber past echt bij Dalene. Ik denk altijd dat de opening het gevoel overbrengt dat we ons erbij hebben aangesloten midden in een intiem gesprek – en hij versterkt dat gevoel met zijn vertrouwelijke manier van doen. Hij en zijn gelijkgestemde dirigent – ​​de uitstekende Daniel Blendulf – leveren een door en door coherent en omarmbaar beeld van het stuk, waarbij de solist in de beste zin van het woord een geïntegreerd onderdeel is van het orkestrale weefsel (vooral in het eerste deel). Dalenes landgenoten, het Norrköping Symphony Orchestra, spelen met evenveel frisheid en, met de knipoog naar Brahms in gedachten, moet ik de eerste hobo eruit pikken, die als eerste van die prachtige melodie uit het langzame deel mag proeven. Als Dalene eindelijk aan de beurt is, getuigt dat van een volwassenheid die zijn leeftijd ver te boven gaat dat hij er bijna je hart mee breekt. Zijn toekomst ziet er inderdaad rooskleurig uit.

Gramophone has already singled out this young man as One to Watch (8/19) and from the shaping of his solo entrance in the Tchaikovsky alone there’s a ‘presence’ about Johan Dalene’s playing that announces a musician of special sensibilities. It’s amazing how quickly one can tell.

I guess the most striking thing about this young Swedish player – a mere 19 years old – is the complete absence of showiness or indeed any sense of virtuosity on display. He is the most honest of brokers in the Tchaikovsky. Rubato is sparingly used and his attention to dynamics (a big tool in his armoury) speaks volumes even when it doesn’t, if you catch my drift. The artless way in which the first movement’s second subject sings is a case in point – and when we come to the cadenza his super-subtle shadings illuminate phrases that have long been taken for granted. It’s playing that genuinely draws you in and keeps you on the edge of your seat. The second-movement Canzonetta is possessed of an inwardness that is quietly special, the melody at one point suddenly whispered as if sharing ‘in confidence’ its lonely soulfulness.

Notice that I have not drawn attention to the brilliance of Dalene’s playing – and it is brilliant, though more in its articulation (no smudged or ‘cheated’ figurations here) than its fireworks per se. Some might be looking for a more red-blooded earthiness or flamboyance in this piece – what you might call swagger or ‘temperament’ – but its nimble-fingered directness is no less exciting in its way.

The Barber really suits Dalene. I always think of the opening as conveying a sense of our having joined it in the middle of an intimate conversation – and he compounds that feeling with his confidential manner. He and his like-minded conductor – the excellent Daniel Blendulf – deliver a throughly coherent and embraceable view of the piece with the soloist in the best sense an integrated part of the orchestral fabric (particularly so in the first movement). Dalene’s compatriots, the Norrköping Symphony Orchestra, play with equal freshness throughout and, mindful of the nod to Brahms, I must single out the first oboe, who gets first bite of that gorgeous slow-movement melody. When Dalene finally gets his turn it is testament to a maturity way beyond his years that he comes close to breaking your heart with it. His future is bright indeed.