november 2021

Liszt: Années de pèlerinage, Suisse Bénédiction de Dieu dans la solitude

Charles Owen

Van dramatische grootsheid tot elegante reflectie, pianist Charles Owen biedt ons een Liszt-recital rijk aan kleuren en persoonlijkheid, en ook nog eens prachtig opgenomen.

Voor zijn nieuwste Avie-uitgave heeft de Britse pianist Charles Owen de negen stukken uit Liszts Zwitserse Année uit 1855 gekozen, wat een uitvoering oplevert die fantasierijk rijk is, doordrenkt van kleur en volkomen origineel van concept.

In ‘Chapelle de Guillaume Tell’ kondigden zich kenmerken aan die de hele set zullen kenmerken: volle, orgelachtige klanken, prachtig geuit; ruime tempo’s, die een verkwikkende lucht en geweldige vergezichten suggereren; en retorisch passende melodielijnen die moeiteloos boven zelfs tumultueuze begeleidingen uitstijgen. Naarmate de suite vordert, komt er buitengewone variatie in beeld. Geen enkel stuk lijkt op een ander. Na de afbeelding van Tells kapel aan de oevers van het Vierwoudstrekenmeer verandert het tafereel in een kalm gletsjermeer in ‘Au lac de Wallenstadt’ en van daaruit naar de met bloemen bezaaide alpenweiden van ‘Pastorale’. Na de behendige evocatie van het lichtspel op het zacht borrelende water van ‘Au bord d’une source’, roept Owen een woeste Alpenstorm op in ‘Orage’, met beukende winden en verblindende sneeuw. Het krijgt echter vorm en contouren door zijn ijverige naleving van Liszts articulatie, frasering en dynamische aanwijzingen. Wat zo vaak een kakofonische waas lijkt, overspoeld met pedaal, is hier een studie in betoverende auditieve beelden.

Het langste stuk en filosofische hart van de cyclus is Liszts reactie op Étienne Pivert de Senancours briefroman Obermann uit 1804. Owens benadering van ‘Vallée d’Obermann’ ontdoet zich van de hysterie en het melodrama die de substantie van het stuk in zoveel interpretaties verdoezelen, en onthult een openhartige menselijke uiting die aannemelijk van troosteloosheid en twijfel naar spirituele verjonging beweegt. De speelse ‘Eglogue’ verdrijft snel gewichtige zaken in vrolijke, maar kortstondige opgewektheid. Owen onderhandelt op kunstzinnige wijze over de grillige stemmingswisselingen en alomtegenwoordige ambivalentie van ‘Le mal du pays’, zodat de opluchting voelbaar is als hij uiteindelijk aankomt bij ‘Les cloches de Genève’, dat ’s nachts en van een afstand te horen is. De authenticiteit van elk stuk, gecombineerd met de progressieve emotionele samenhang van de cyclus als geheel, geeft Owens interpretatie van dit proto-impressionistische meesterwerk zijn levendige onmiddellijkheid.

Het magnifieke derde stuk van de Harmonies poétiques et religieuses, ‘Bénédiction de Dieu dans la solitude’, rondt het album af met de stem van eerbiedige rust die impliciet in de titel zit. Gevoelig voor elke wending van Liszts harmonische uitvinding, zijn Owens akkoorden zo prachtig in balans dat ze bijna luminescerend lijken. Voltooid met grondige en verfijnde pianistische vaardigheid en een oprechte identificatie met Liszts boodschap, is Owens muziek maken krachtig meeslepend.

For his latest Avie release, British pianist Charles Owen has chosen the nine pieces comprising Liszt’s 1855 Swiss Année, delivering a performance imaginatively rich, drenched with colour and thoroughly original in concept.

In ‘Chapelle de Guillaume Tell’, features that will characterise the entire set announced themselves: full, organ-like sonorities, beautifully voiced; spacious tempos, suggesting bracing air and awesome vistas; and rhetorically apt melodic lines that soar effortlessly above even tumultuous accompaniments. As the suite progresses, extraordinary variety comes into focus. No piece resembles another. After the depiction of Tell’s Chapel on the banks of Lake Lucerne, the scene changes to a placid glacier lake in ‘Au lac de Wallenstadt’ and from there to the flower-dotted Alpine meadows of ‘Pastorale’. After the deft evocation of the play of light on gently bubbling water of ‘Au bord d’une source’, Owen summons a furious Alpine storm in ‘Orage’, with buffeting winds and blinding snow. It is lent shape and contour, however, by his assiduous observance of Liszt’s articulation, phrasing and dynamic indications. What so often seems a cacophonous blur awash with pedal is here a study in spellbinding aural imagery.

The longest piece and philosophical heart of the cycle is Liszt’s response to Étienne Pivert de Senancour’s 1804 epistolary novel Obermann. Owen’s approach to ‘Vallée d’Obermann’ strips away the hysteria and melodrama that occlude the piece’s substance in so many interpretations, revealing a forthright human utterance that moves plausibly from desolation and doubt to spiritual rejuvenation. The playful ‘Eglogue’ quickly dispels weighty matters in frolicsome though short-lived high spirits. Owen artfully negotiates the mercurial mood swings and pervasive ambivalence of ‘Le mal du pays’ so that, arriving at last at ‘Les cloches de Genève’, heard at night and from a distance, the relief is palpable. The authenticity of each piece, combined with the progressive emotional coherence of the cycle as a whole, gives Owen’s interpretation of this proto-Impressionist masterpiece its vivid immediacy.

The magnificent third piece of the Harmonies poétiques et religieuses, ‘Bénédiction de Dieu dans la solitude’, rounds out the album with the voice of reverent repose implicit in its title. Sensitive to every turn of Liszt’s harmonic invention, Owen’s chords are so beautifully balanced they seem almost luminescent. Accomplished with thorough and refined pianistic skill and a wholehearted identification with Liszt’s message, Owen’s music-making is powerfully compelling.