september 2021

Echoes of an Old Hall

Gothic Voices

Muziek uit het Old Hall-manuscript, een enorm belangrijke verzameling Engelse middeleeuwse muziek, sfeervol uitgevoerd door Gothic Voices.

Dit opmerkelijke album brengt Gothic Voices volledig terug naar de vorm van hun Christopher Page-jaren. Dat is niet bedoeld als een indirect compliment, gezien de verschillende goede opnames die zijn gemaakt sinds zijn vertrek zo'n 20 jaar geleden; toch moet de verklaring worden uitgepakt. Wie bekend is met de vroege opnames, zal verschillende stukken uit hun back catalogue herkennen en zich misschien afvragen of ze de drang voelen om oude glorie te herbeleven (een sirenenlok die menig gevestigd ensemble vals heeft gespeeld). Maar dit is geen ijdelheidsproject. In elk geval weten ze iets heel nieuws te zeggen (een verontrustend opgewekte maar volkomen overtuigende Dueil angoisseux, bijvoorbeeld) of zeggen ze het zo goed dat je ze het niet kunt misgunnen (Johannes de Lymburgia's dromerige Tota pulchra es). De vijfdelige Glorias van Power en Pycard zijn nog steeds even spannend, wat echt wat zegt, gezien de opnames die al beschikbaar zijn.

Het is de moeite waard om te herinneren dat de kern van de zangers teruggaat tot Pages tijd; maar de korrel van de stemmen is fris en subtiel anders – ik zou ‘een tikje milder’ schrijven, maar hun scherpe rand kan nog steeds de adem benemen. Hierin wordt het ensemble ondersteund door een klankbeeld van groot detail en directheid, dat de korrel van de stemmen echt vastlegt. Dufays afscheidslied met vier stemmen Ave ​​regina caelorum is helder, gecontroleerd en verrassend extravert, met slechts een paar buigingen die hen bijna verrassen.

In theorie is het album opgebouwd rond het Old Hall Manuscript; je zou het ook kunnen horen als een spel van twee helften, met een ‘lichte terugkeer’ naar Engeland aan het einde. De Engelse helft is onberispelijk: een Gloria van John Cooke is een bijna-kloon van Powers setting die eerder werd genoemd, maar wonderbaarlijk goed behandeld. Misschien wel het meest onverwacht van alles is het verslag van Dunstables vierstemmige Veni Sancte Spiritus (een van de bekendste, vaak opgenomen stukken uit de 15e eeuw) dat ongetwijfeld een van de beste is die tot nu toe is gemaakt. Het gedenkwaardige, buitenaardse uitzicht van The Hilliard Ensemble is vervangen door een post-Agincourt-bravoure.

Programmatisch gezien zijn de continentale 'echo's' van Old Hall niet zo strak gefocust, maar er zijn wel een paar leuke details. Haucourts Je demande ma bienvenue, met alleen de bovenste regel op zichzelf, met dank aan Catherine King, doet me afvragen waarom er niet soms meer chansons op die manier worden gemaakt. Een paar van de sacrale stukken zijn opgenomen alsof ze 'buiten het podium' zijn, een welkome herinnering dat de muziek vaak in zijkapellen werd uitgevoerd en dat dit de gelovigen misschien onaangenaam heeft verrast. De gregoriaanse gezangen die hier zijn opgenomen, werken perfect als smaakreinigers, maar de polyfonie steelt de show.

This remarkable album returns Gothic Voices fully to the form of their Christopher Page years. That is not intended as a backhanded compliment, bearing in mind several fine recordings made since his departure 20-odd years ago; still, the statement needs unpacking. Those familiar with the early recordings will recognise several pieces from their back catalogue and may question the urge to revisit past glories (a siren call that has played many an established ensemble false). But this is no vanity project. In every case they either manage to say something quite new (a disconcertingly chipper but entirely convincing Dueil angoisseux, for instance) or say it again so well that one could not possibly begrudge them (Johannes de Lymburgia’s dreamy Tota pulchra es). The five-part Glorias by Power and Pycard are as thrilling as ever, which really is saying something, given the recordings already available.

It bears recalling that the core cast of singers goes back to Page’s time; but the grain of the voices is fresh and subtly different – I was going to write ‘a touch mellower’, but then their keen edge can still take the breath away. In this the ensemble is backed by a sound image of great detail and immediacy, which truly captures the grain of the voices. Dufay’s valedictory four-voice Ave regina caelorum is luminous, controlled and surprisingly extrovert, with just a few bends nearly catching them out.

Notionally, the album is built around the Old Hall Manuscript; equally one could hear it as a game of two halves, with a ‘slight return’ to England at the end. The English half is flawless: a Gloria by John Cooke is a near-clone of Power’s setting mentioned earlier, but marvellously well handled. Perhaps most unexpectedly of all, the account of Dunstable’s four-voice Veni Sancte Spiritus (one of the best-known, oft-recorded pieces of the 15th century) is unquestionably one of the finest yet made, The Hilliard Ensemble’s memorable, otherworldly view replaced by a post-Agincourt swagger.

Programmatically, the continental ‘echoes’ of Old Hall are not quite so tightly focused but there are some neat touches. Haucourt’s Je demande ma bienvenue, with just the top line on its own courtesy of Catherine King, has me wondering why more chansons are not sometimes done that way. A few of the sacred pieces are recorded as though ‘offstage’, a welcome reminder that the music was often performed in side-chapels and might have caught worshippers unawares. The plainchants included here work perfectly well as palate-cleansers but the polyphony steals the show.