juni 2021

Magnificat 2

The Choir of St John’s College, Cambridge o.l.v. Andrew Nethsingha

De bijdrage van Andrew Nethsingha en St John’s College, Cambridge aan de Evensong-traditie – zowel in de kapel als op de plaat – verdient grote lof; weer een boeiend album.

Er is hier een schat aan informatie en reflectie, maar ook muziek. Rowan Williams, Julian Anderson en Andrew Nethsingha dragen allemaal bij aan het 38 pagina's tellende boekje, waarvan de scherpe en zeer menselijke analyses herdrukken van originele manuscripten van de uitgevoerde werken bevatten, waarvan sommige de eerste gedachten van de componisten onthullen. De voormalige aartsbisschop van Canterbury dringt er bij ons op aan om te onthouden dat beide canticles van de Church of England voor Evensong teksten bevatten die door verstorende buitenstaanders zijn voorgedragen en rechtstreeks in tegenspraak zijn met de 'typisch burgerlijke culturele nostalgie' die Choral Evensong maar al te gemakkelijk kan belichamen.

Ondanks alle spirituele voeding die het teweegbrengt, moet iedereen die is opgegroeid met Evensong in zijn bloed erkennen dat Williams gelijk heeft met die waarschuwing. In zekere zin ging dit hele op de universiteit geboren project (en ook het eerste deel - A/19) over het plaatsen van de 'Mag en Nunc' in een bredere en minder verstarde context. Het is fascinerend in hoeverre Nethsingha deze muziek met een frisse contextuele blik kan bekijken, wat net zo goed verklaart waarom hij 50 procent van de werken van niet-kerkelijke muzikanten heeft opgenomen als zijn beschrijvende en interpretatieve verwijzingen naar een setting als Watson in E – die ik altijd gemakzuchtig had afgedaan als saai en onbelangrijk – als ‘exquise gemaakt, perfect geschaald … vol melodieuze charme en harmonische verfijning’.

Veel van Nethsingha’s observaties hebben betrekking op tekst. En dat geldt, zoals altijd, voor de uitvoeringen die hij voorzit. De unieke kwaliteiten van dit koor – responsiviteit, verfijning van lijn en textuur en een kameleontisch stilistisch inzicht dat nooit het eigen kerngeluid uit het oog verliest – spelen hier allemaal een rol. Het vermogen van het koor om een ​​woest en/of primair gekleurd geluid te leveren terwijl het toch harmonie verheldert en bombast vermijdt, is net zo waardevol in het hoogtepunt van de Howells Collegium Regale – die echt een rilling over je rug doet lopen, vooral met het orgel dat strak en rietachtig blaast – als in de Giles Swayne en Julian Anderson Magnificats die totale aanwezigheid en nauwkeurigheid nodig hebben in al hun ritmische varens.

Het laatste stuk is hier het minst bekend en kan een beetje gekunsteld aanvoelen, minder interessant dan de bijbehorende Nunc, terwijl het veel meer lawaai maakt, waarvan sommige ongewoon afgeleid zijn. Ik vind het moeilijk om warm te lopen voor de zwaarwichtige setting van Lennox Berkeley, een stuk dat een meer wasachtige akoestiek zou kunnen gebruiken en dat Nethsingha, naar mijn oren, niet helemaal kan 'converteren' naar het geluid van de St John's Chapel op dezelfde manier als hij bijvoorbeeld de Howells doet.

De hoogtepunten zijn die waarin de heldere structuur van de muziek het koor in staat stelt om echt een idee te geven van het geluid van het stuk, en dat geldt zeker voor Sumsion in G en het Pärt Magnificat. De uitvoering van het laatste is opmerkelijk, neemt toe in sereniteit, zelfs als de muziek het tegenovergestelde doet, variërende expressie binnen strakke contouren en zo het gevoel van een Baltische bezwering belichaamt. Waltons Chichester Service komt over met zeldzame helderheid, zijn atletisch vermogen licht gedragen. Jackson in G klinkt een beetje kortaf; alles aanwezig, maar misschien net iets te fel verlicht.

Muggenzifterij? Waarschijnlijk. Qua omvang, kwaliteit van levering en specificatie van verpakking (doe jezelf een plezier en koop een papieren exemplaar) ontwikkelt dit project zich tot het meest significante opnameproject ooit op het gebied van koor-en-orgel Engelse kerkmuziek. Maar ze willen dat je in bredere termen denkt dan dat.

There is a treasure trove here, of information and reflection as well as music. Rowan Williams, Julian Anderson and Andrew Nethsingha all contribute to the 38-page booklet, the latter’s acute and very human analyses including reprints of original manuscripts of the works performed, some revealing the composers’ first thoughts. The former Archbishop of Canterbury urges us to remember that both of the Church of England’s canticles for Evensong set texts delivered by disruptive outsiders and directly contradict the ‘quintessentially middle-class cultural nostalgia’ that Choral Evensong can all too easily embody.

For all the spiritual nourishment it engenders, anyone who has grown up with Evensong in their blood has to acknowledge that Williams is right to sound that caution. In a sense, this whole university-born project (ditto its first volume – A/19) has been about setting the ‘Mag and Nunc’ in a wider and less ossified context. It is fascinating the extent to which Nethsingha can see this music with fresh contextual eyes, which accounts as much for his inclusion of 50 per cent works by non-church musicians as for his descriptive and interpretative pointing to a setting like Watson in E – which I had always lazily dismissed as dull and insignificant – as ‘exquisitely crafted, perfectly scaled … full of melodic charm and harmonic sophistication’.

Many of Nethsingha’s observations concern text. So, as always, do the performances he presides over. This choir’s singular qualities – responsiveness, sophistication of line and texture and a chameleonic stylistic acumen that never loses sight of its own core, identifying sound – are all in play here. The choir’s ability to deliver a ferocious and/or primary-coloured sound while still clarifying harmony and avoiding bombast is as valuable in the apex of the Howells Collegium Regale – which really sends a shiver down your spine especially with the organ blowing tight and reedy – as it is in the Giles Swayne and Julian Anderson Magnificats that need total presence and accuracy across all their rhythmic bracken.

The latter piece is the least well-known here and can feel a little mannered, less interesting than its accompanying Nunc while making far more noise, some of it uncharacteristically derivative. I find it hard to warm to Lennox Berkeley’s ponderous setting, one piece that could use a more washy acoustic and which Nethsingha can’t quite, to my ears, ‘convert’ to the sound of the St John’s Chapel in the same way he does, for example, the Howells.

The high points are those in which the music’s lucidity of structure allows the choir to really suggest an idea of the piece’s sound, none more so than in Sumsion in G and the Pärt Magnificat. The performance of the latter is remarkable, increasing in serenity even as the music does the opposite, varying expression within tight contours and so inhabiting the feeling of a Baltic incantation. Walton’s Chichester Service comes off with rare clarity, its athleticism worn lightly. Jackson in G sounds a little curt; everything present but perhaps that bit too brightly lit.

Nitpicking? Probably. In scope, quality of delivery and specification of packaging (do yourself a favour and buy a hard copy) this project is shaping up to become the most significant recording project ever in the field of choir-and-organ English church music. But they want you to think in broader terms than that.