maart 2021

Liszt

Benjamin Grosvenor

De voortreffelijke pianist Benjamin Grosvenor blijft een rijk gevarieerde discografie samenstellen, waarbij het repertoire altijd zorgvuldig wordt gekozen en het spel altijd diep boeiend is, met een indrukwekkend recital van Liszt.

Een ideale uitvoering van de Liszt-sonate vereist transcendentale virtuositeit, enorme coloristische middelen, een gevoel voor drama en verhalende flow en een gave om zowel architectuur als passie te versmelten. Benjamin Grosvenors interpretatie belichaamt deze kwaliteiten en nog wat meer, door het verschil te splitsen tussen Marc-André Hamelin's onverstoorbare evenwicht en Joseph Moog's wispelturigheid, om twee recente referentiewaardige kandidaten te noemen. Pianoliefhebbers zullen de ongewoon goed uitgelijnde textuurstruiken opmerken voorafgaand aan de beroemde octaafaanval van de expositie, waarbij Grosvenors vingers zich precies uit het midden richten, zij het met een baslijnkanteling. Net als Hamelin geeft Grosvenor vorm aan het lyrische D-majeurthema door de rechterhand net genoeg espressivo te laten gelden, terwijl hij de melodische 'antwoorden' van de linkerhand relatief 'rechtop' speelt. De retorische climaxen van het Andante sostenuto worden afwisselend en oordeelkundig breder en zwellen naar voren, en de Fughetta wint aan opwinding en momentum door Gosvenors sterke linkerhand aanwezigheid, stevige maar nooit rigide gestippelde ritmes en stekende accenten. De muzikaliteit van Grosvenors springende akkoorden verloochent hun zweepslagnauwkeurigheid, terwijl de pianist de melodische trajectorie van de octaafperoratie benadrukt als een logische uitbreiding van de voorgaande muziek, in plaats van deze passage te behandelen als de gebruikelijke atletische stunt. Men kan Arrau's goudkleurige vrijgevigheid of het magere classicisme van Fleisher, Curzon en Brendel missen, maar Grosvenors Liszt-sonate hoort duidelijk in zo'n gezelschap thuis.

Grosvenors zangerige ostinato's en doorschijnend glinsterende dubbele noten in de Berceuse houden je geest scherp en je oren op een totaal andere manier bezig dan Bertrand Chamayou's donkerdere, zwaardere concept (Erato, A/20). Zijn intelligent geschaalde dynamiek en vocaal georiënteerde frasering vallen op in de Petrarca Sonnetten nr. 47 en 123, evenals in zijn behendig gezongen Schubert/Liszt Ave ​​Maria, hoewel zijn lichte terughoudendheid in nr. 104 niet helemaal aansluit bij het onderliggende verlangen en de angst van de muziek.

Hamelin's Hyperion-remake van de Norma Fantasy (10/20) synthetiseert adembenemende finesse en ongebreidelde uitbundigheid zoals maar weinig anderen hebben gedaan in dit crimineel moeilijke werk. Grosvenor evenaart echter niet alleen zijn oudere collega, maar toont zich ook karaktervoller in overgangsmomenten, zoals het voorspellen van een verandering van stemming of thema met een veelzeggend diminuendo of een ritardando die het toneel opvrolijkt. Met andere woorden, Grosvenor is de operadirigent die Hamelin's symfonische podiummeesterschap aanvult. Dat gezegd hebbende, laten we hopen dat Grosvenor niet van het klavier afdwaalt, althans nog niet!

An ideal Liszt Sonata performance requires transcendental virtuosity, prodigious colouristic resources, a sense of drama and narrative flow and a gift for fusing both architecture and passion. Benjamin Grosvenor’s interpretation embodies these qualities and then some, splitting the difference between Marc-André Hamelin’s unflappable poise and Joseph Moog’s volatility, to cite two recent reference-worthy contenders. Piano mavens will notice the unusually well-aligned textural thickets prior to the exposition’s famous octave onslaught, where Grosvenor’s fingers focus dead of centre, albeit with a bass-line tilt. Like Hamelin, Grosvenor shapes the lyrical D major theme by allowing the right hand just enough espressivo due, while playing the left-hand triplet melodic ‘answers’ relatively ‘straighter’. The Andante sostenuto’s rhetorical climaxes alternately and judiciously broaden and surge ahead, and the Fughetta gains excitement and momentum by way of Gosvenor’s strong left-hand presence, firm yet never rigid dotted rhythms and stinging accents. The musicality of Grosvenor’s leaping chords belies their whiplash accuracy, while the pianist emphasises the octave peroration’s melodic trajectory as a logical extension from the preceding music, rather than treating this passage as the usual athletic stunt. One may miss Arrau’s golden-toned largesse or the gaunter classicism of Fleisher, Curzon and Brendel, yet Grosvenor’s Liszt Sonata clearly belongs in such company.

Grosvenor’s lilting ostinatos and translucently shimmering double notes in the Berceuse keep one’s mind tuned in and ears entertained in a completely different manner from Bertrand Chamayou’s darker, weightier conception (Erato, A/20). His intelligently scaled dynamics and vocally orientated phrasing stand out in the Petrarch Sonnets Nos 47 and 123, as well as in his deftly voiced Schubert/Liszt Ave Maria, although his slight holding back in No 104 doesn’t quite tap into the music’s underlying yearning and angst.

Hamelin’s Hyperion remake of the Norma Fantasy (10/20) synthesises breathtaking finesse and unbridled exuberance as few others have done in this criminally difficult work. However, Grosvenor not only matches his older colleague but also proves more characterful in transitional moments, such as anticipating a change of mood or theme with a telling diminuendo or a stage-setting ritardando. In other words, Grosvenor is the opera conductor complementing Hamelin’s symphonic podium mastery. That said, let’s hope Grosvenor will not stray from the keyboard, at least not just yet!