december 2022
Roma Travestita
Bruno de Sá & Il Pomo d’Oro o.l.v. Francesco Corti
Sopranist Bruno de Sá demonstreert zijn briljante stem in een programma met 18e-eeuwse muziek geschreven voor castraat, met geweldige ondersteuning van Il Pomo d’Oro.
Dit solodebuut gooit de luisteraar niet zozeer de handschoen toe als wel in het gezicht. Zonder ook maar een leuk-ontmoet-je-recitatief, laat staan een orkestrale introductie (een enkele, gesnapte maat is alles wat we krijgen), is de Braziliaanse sopraan Bruno de Sá vertrokken, en voegt zich bij de weggelopen zestiende-klanktrein van Alessandro Scarlatti's 'Dì, che sogno' op topsnelheid en duizelingwekkende hoogte. Het is een gedurfde start van 'Roma travestita' - een bedwelmende combinatie van nieuw talent en nieuw repertoire (bijna de helft van de nummers zijn première-opnames) die moeilijk te bekritiseren is.
Sopranen zijn duidelijk de nieuwe countertenoren. Nauwelijks had de Venezolaanse Samuel Mariño eerder dit jaar een contract getekend bij Decca of Warner kondigde de Sá aan als hun eigen exclusieve contract. De twee artiesten hebben duidelijk verschillende instrumenten en, op basis van hun labeldebuut, eveneens verschillende ambities.
De Sá’s pad is misschien klassieker – zijn recital richt zich op het castraatrepertoire uit de 18e eeuw uit de periode van het verbod van paus Sixtus V op vrouwelijke artiesten in Rome – maar zijn stem is veel interessanter. Er is zo’n gemak in een instrument dat helemaal omhoog glijdt naar een hoge D hier (zonder enige schijnbare spanning), waarvan de behendigheid nooit ten koste gaat van de klankkleur: puur maar zonder een vleugje gezeur of gekunsteldheid, sterk geprojecteerd en gearticuleerd.
De Sá bundelt de krachten met klassieke koningsmakers Il Pomo d’Oro, hier gedirigeerd door Francesco Corti. Er wordt geen kosten bespaard, met paren hobo’s, fagotten, fluiten en hoorns, en zelfs de nieuwigheid van een rinkelende psalterium (voor Vinci’s ‘Lascerò d’esser spietata’ uit Farnace) die zich bij de strijkers voegen. Het is een breedte aan textuur die de Sá meer dan in staat is te evenaren, of het nu gaat om de galopperende, volbloedige energie van Cocchi's 'Nobil onda' of de soepele zoetheid van García Fajers 'Grato oblio, soave pace' (die ons net de 19e eeuw in brengt) met zijn verleidelijke fluiten. En je krijgt het gevoel dat het net zo goed zou zijn in het operagebouw; er is een doordringende focus op de toon van de Sá die suggereert dat een stem maar al te blij is om de studio te verlaten.
De Sá's muzikaliteit zingt door in zijn frasering en da capo's die even onfeilbaar muzikaal als spectaculair zijn. Er zijn hier zoveel onbekende namen en aria's, met de typische zorg van Yannis François geselecteerd - hoogtepunten zijn Rinaldo di Capua's Mozartiaanse 'Nell'orror di notte oscura' en het krachtig dramatische recitatief en aria 'Padre germano ... Vadasi pure a morte' uit Nicola Conforto's Claudia Livia vestale - maar het is moeilijk om voorbij de hoogste koordirigentaria's te kijken: Galuppi's 'Qual pellegrino errante' met zijn eindeloze top-D's. Sopranen zijn misschien wel de volgende grote hit, maar het zal een zeldzame kans zijn om dit te overtreffen.
This solo debut doesn’t so much throw down the gauntlet as hurl it into the listener’s face. Without so much as a nice-to-meet-you recitative, let alone an orchestral introduction (a single, snatched bar is all we get), Brazilian sopranist Bruno de Sá is off, joining the runaway semiquaver train of Alessandro Scarlatti’s ‘Dì, che sogno’ at top speed and dizzying altitude. It’s a bold start to ‘Roma travestita’ – a heady combination of new talent and new repertoire (almost half the tracks are premiere recordings) that’s hard to fault.
Sopranists are clearly the new countertenors. No sooner had Venezuela’s Samuel Mariño signed with Decca earlier this year than Warner announced de Sá as their own exclusive signing. The two artists have markedly different instruments and, on the strength of their label debuts, equally different ambitions.
De Sá’s may be the more classic path – his recital focuses on 18th-century castrato repertoire from the period of Pope Sixtus V’s ban on female performers in Rome – but his voice is much more interesting. There’s such an ease to an instrument that skims all the way up to a top D here (with no apparent strain), whose agility never comes at the expense of tone colour: pure but without a hint of querulousness or affectation, strongly projected and articulated.
De Sá joins forces with classical kingmakers Il Pomo d’Oro, directed here by Francesco Corti. No expense is spared, with pairs of oboes, bassoons, flutes and horns, and even the novelty of a jangling psaltery (for Vinci’s ‘Lascerò d’esser spietata’ from Farnace) joining the strings. It’s a breadth of texture de Sá is more than capable of matching, whether in the cantering, full-bodied energy of Cocchi’s ‘Nobil onda’ or the supple sweetness of García Fajer’s ‘Grato oblio, soave pace’ (just tipping us into the 19th century) with its coaxing flutes. And you get the feeling it would be just as good in the opera house; there’s a penetrating focus to de Sá’s tone that suggests a voice more than happy to get out of the studio.
De Sá’s musicality sings through in his phrasing and da capos that are as unfailingly musical as they are showstopping. There are so many unfamiliar names and arias here, selected with typical care by Yannis François – highlights include Rinaldo di Capua’s Mozartian ‘Nell’orror di notte oscura’ and the powerfully dramatic recitative and aria ‘Padre germano … Vadasi pure a morte’ from Nicola Conforto’s Claudia Livia vestale – but it’s hard to look past the highest of high-wire arias: Galuppi’s ‘Qual pellegrino errante’ with its endless top Ds. Sopranists may be the next big thing, but it’ll be a rare one indeed who can beat this.