december 2022

A Golden Cello Decade, 1878-1888: Dvořák, R. Strauss, Bruch, Le Beau

Steven Isserlis & Connie Shih

Elk programma van cellist Steven Isserlis wordt altijd met toewijding gekozen, voorbereid en uiteindelijk uitgevoerd; hier bijgestaan door pianiste Connie Shih, dit is weer een prachtig album.

Belangrijke cellosonates kwamen druppelsgewijs binnen tot 1878, schrijft Steven Isserlis in zijn gedetailleerde en verrukkelijk informatieve boekje, het jaar dat Luise Adolpha Le Beau (1850-1927) haar Sonate, Opus 17 voltooide. Het was, zo vertelt hij ons, de eerste plons in wat een relatieve ‘stortbui’ zou worden.

Le Beau’s compacte en melodieuze sonate is meerdere malen opgenomen, maar nooit met de uitbundige energie die hier te zien is. Isserlis stort zijn hart en ziel in het zangerige langzame deel, en hij en Connie Shih grijpen elke kans aan om het drama op te voeren – zoals op 2'41" in het openings-Allegro molto. Ze brengen een soortgelijke uitbundigheid naar Richard Strauss’ jeugdige Opus 6, hier te horen in zijn zelden gespeelde originele vorm (1881). Als je alleen de herziene versie uit 1883 kent – ​​Isserlis nam deze op met Stephen Hough (RCA, 9/01) – is het de moeite waard om Strauss’ oorspronkelijke concept te horen, omdat het een geheel ander langzaam deel en finale biedt, evenals een meer uitgewerkt cello-onderdeel in het eerste deel. Het Schubertiaanse Larghetto is vooral opmerkelijk, en met name het delicate, bijna buitenaardse tweede thema (beginnend op 2'17").

Tussen deze sonates door krijgen we Dvořáks Vier romantische stukken (1887), oorspronkelijk voor twee violen en altviool, maar het meest bekend in de versie voor viool en piano. Isserlis is niet de eerste cellist die deze glorieuze miniaturen voor zijn instrument heeft aangepast, maar ik vind zijn verslag tot nu toe het meest overtuigend, met name in het melodieuze snikken van het laatste stuk. Luister bijvoorbeeld naar de vocale kwaliteit van zijn toon op 2'01", op 3'25" en opnieuw aan het einde. Het effect is absoluut hartverscheurend.

Het recital begint met een karaktervol verslag van Bruchs Kol Nidrei. Ik hou van het gevoel van barokke pracht dat de muzikanten aan het fortissimo-gedeelte geven (op 3'41", bijvoorbeeld), en het binnenhalen van harpiste Olivia Jageurs voor het laatste gedeelte van het werk (beginnend op 5'17") is een kleine geniale zet. Zelfs in zulke versleten muziek vind ik Isserlis’ gouden toon en naadloze legato diep ontroerend. Hij keert terug naar dit oude Joodse gebed tegen het einde van het programma in een veel grimmiger versie van Ernst David Wagner (1806-83), en sluit dan af met Isaac Nathans muzikale versie van een van Byrons Hebreeuwse melodieën. Als de melodie van de laatste vaag bekend klinkt, is dat met goede reden, want Bruch leende deze voor de tweede helft van zijn Kol Nidrei.

Alles aan deze release is een genot, van de verfijning en intensiteit van de uitvoeringen tot de absolute perfectie van het opgenomen geluid. Mis het niet.

Important cello sonatas arrived in trickles until 1878, Steven Isserlis writes in his detailed and delightfully informative booklet note, the year Luise Adolpha Le Beau (1850-1927) completed her Sonata, Op 17. It was, he tells us, the initial splash in what was to become a relative ‘downpour’.

Le Beau’s compact and tuneful sonata has been recorded several times but never with anything like the exultant energy on display here. Isserlis pours his heart into the lilting slow movement, and he and Connie Shih seize every opportunity to ratchet up the drama – as at 2'41" in the opening Allegro molto. They bring a similar exuberance to Richard Strauss’s youthful Op 6, heard here in its rarely played original form (1881). If you only know the revised 1883 version – Isserlis recorded it with Stephen Hough (RCA, 9/01) – it’s worth hearing Strauss’s initial conception as it offers an entirely different slow movement and finale as well as a more elaborate cello part in the first movement. The Schubertian Larghetto is especially noteworthy, and particularly the delicate, almost other-worldly second theme (beginning at 2'17").

In between these sonatas we’re given Dvořák’s Four Romantic Pieces (1887), originally for two violins and viola but best known in the version for violin and piano. Isserlis isn’t the first cellist to adapt these glorious miniatures for his instrument but I find his account the most persuasive yet, particularly in the melodious sobbing of the final piece. Listen, say, to the vocal quality of his tone at 2'01", at 3'25" and again at the end. The effect is absolutely heart-rending.

The recital begins with a characterful account of Bruch’s Kol Nidrei. I love the sense of baroque splendour the musicians give to the fortissimo section (at 3'41", for example), and bringing in harpist Olivia Jageurs for the work’s final section (beginning at 5'17") is a small stroke of genius. Even in such well-worn music, I find Isserlis’s golden tone and seamless legato deeply stirring. He returns to this ancient Jewish prayer near the programme’s end in a much starker setting by Ernst David Wagner (1806-83), and then closes with Isaac Nathan’s musical setting of one of Byron’s Hebrew Melodies. If the melody of the latter sounds vaguely familiar, it’s with good reason, as Bruch borrowed it for the second half of his Kol Nidrei.

Everything about this release is a pleasure, from the refinement and intensity of the performances to the absolute perfection of the recorded sound. Don’t miss it.