oktober 2022
Arias
Jonathan Tetelman & Gran Canaria Philharmonic Orchestra o.l.v. Karel Mark Chichon
‘De meest opwindende tenorvondst die op mijn pad is gekomen sinds het optreden van Jonas Kaufmann’, schrijft criticus Mark Pullinger. Wat kan ik daar nog meer aan toevoegen, behalve jou aanmoedigen om hem ook te ontdekken!
Dit is de meest opwindende tenorontdekking die ik heb meegemaakt sinds Jonas Kaufmann op de grote internationale operapodia verscheen. Jonathan Tetelman sloop op een paar radars in het Verenigd Koninkrijk met optredens in hernemingen van La bohème en La traviata. Ik zag zijn prachtige Rodolfo in Jonathan Millers ENO-productie in 2018, maar het waren een paar recentere optredens die me echt deden opkijken en opmerken.
Over zijn Paolo in Zandonai's Francesca da Rimini, gestreamd tijdens de lockdown van de Deutsche Oper en vervolgens uitgebracht op dvd (Naxos, 22/5), schreef Tim Ashley: 'Tetelman maakt een ... uitstekende Paolo, glorieus en moeiteloos in zijn hoge registers.' Het was zeker een meeslepende uitvoering van een opera die enorm ondergewaardeerd wordt. Eerder dit jaar zag ik de première van Martin Kušejs zeer controversiële maar aangrijpende nieuwe Tosca in het Theater an der Wien, dat zich afspeelt in een dystopische woestenij onder zes voet sneeuw. Tegenover Kristıne Opolais' Tosca zong de Chileens-Amerikaanse tenor een geweldige Cavaradossi, zijn gebeitelde knappe uiterlijk en uitstekende podiumuitstraling gecombineerd met een aantal werkelijk opwindende zang. Kort daarna tekende Tetelman bij DG en zijn eerste opname is nu geland.
Als visitekaartje is het slim geprogrammeerd, met een mix van repertoire dat hij al heeft uitgevoerd - waaronder een uitgebreid duet van Francesca da Rimini - en rollen die nog moeten komen, zoals Andrea Chénier en Manrico in Il trovatore. Het is een stem met veel kracht en hij excelleert in het grote verismo-gedoe. Als je goed luistert, is het interessant om de mogelijke invloeden te ontdekken. De opening van het eerste nummer, ‘Cielo e mar!’ van La Gioconda, doet met zijn warme vibrato meteen denken aan een jonge Joseph Calleja. In ‘Amor ti vieta’ van Fedora is er een gebronsd, baritons timbre, niet anders dan Plácido Domingo – beiden begonnen als baritons – en als je de gebeeldhouwde frasering van het lange recitatief van La forza del destino hoort, gevolgd door de gedempte kopstem waarmee hij Don Alvaro’s ‘O tu che in seno agli angeli’ opent, dan doet het me inderdaad denken aan Kaufmann.
Er zijn een paar mooie dingen om op te merken: de manier waarop Tetelmans stem opbloeit naarmate de zinnen groeien; de lichte snik in de stem; prachtige mezza-voce. Zijn tenor heeft een echte Italiaanse klank en hij brengt drama in Jacopo's 'Non maledirmi, o prode' uit Verdi's I due Foscari, een andere rol die hij onlangs op het podium heeft gespeeld bij de Maggio Musicale Fiorentino.
Tetelman valt de hoge Bes aan het einde van Don José's Flower Song uit Carmen een beetje luid aan, maar diminuendos vervolgens op wonderbaarlijke wijze. Er zijn hier twee dichters: Andrea Chénier's 'Come un bel dì di maggio' wordt prachtig gezongen met veel glamour in de topnoten, terwijl Werther's 'Pourquoi me réveiller' vurig is, met enkele prachtige zwevende hoofdnoten. Pinkertons ‘Addio, fiorito asil’ bevestigt Tetelmans Pucciniaanse geloofsbrieven – helaas is er hier geen ruimte voor zijn Rodolfo of Cavaradossi, hoewel ik hoop dat Vienna Tosca binnenkort op dvd verschijnt.
Hij sluit af met Trovatore’s Manrico. ‘Ah! Sì, ben mio, coll’essere’ is een van Verdi’s moeilijkste tenoraria’s om goed te zingen, maar Tetelman heeft het vereiste gevoel voor lijn, geholpen door dirigent Karel Mark Chichon die een vloeiend tempo instelt. Het wordt gevolgd door een stalen ‘Di quella pira’, de topnoten glinsteren, de laatste C wordt spannend vastgehouden tot het einde van de cabaletta (en de cd).
Geen enkele inkrimping van DG in de bijrollen: Turiddu's gekwelde afscheid van zijn moeder in Cavalleria rusticana bevat een korte zin voor Mamma Lucia (Magdalena Łukawska) en de Trovatore-fragmenten bevatten een Ruiz (José Simerilla Romero), een Leonora (Vida Miknevičiūtė) en een koor (Capella Cracoviensis). Miknevičiūtė wordt beter gebruikt in een lange scène uit Act 3 van Francesca da Rimini, waar zij en Tetelman aangrijpend zijn als Dante's gedoemde geliefden. Wat een vurige muziek is dit, Paolo die zijn liefde verklaart terwijl Francesca hem het verhaal van Guinevere en Lancelot voorleest, wat leidt tot het moment waarop ze elkaar eindelijk kussen. Miknevičiūtė is erg goed (het was Sara Jakubiak die de rol zong bij de Deutsche Oper) en Tetelman zit helemaal in de rol van Paolo, zoals kijkers van de dvd van Naxos al zullen weten.
Waarschuwingen? Het Orquesta Filarmónica de Gran Canaria is niet de meest subtiele begeleidingsband – het tutti aan het einde van Flotows ‘M’appari’ is een beetje vierkant – hoewel er wat fijn klarinetspel is in het Forza-fragment, waardoor ik spijt kreeg dat het preludium was weggelaten. En hoewel DG ariateksten heeft opgenomen, zul je hier geen vertalingen of zelfs maar samenvattingen vinden. Maar wat de tenor betreft, dit is een fantastische debuut-cd. Ik hoop dat je mijn enthousiasme deelt, want Tetelman is de echte deal.
Here’s the most exciting tenor discovery to come my way since the appearance of Jonas Kaufmann on the big international operatic stages. Jonathan Tetelman slipped on to a few radars in the UK with appearances in revivals of La bohème and La traviata. I saw his lovely Rodolfo in Jonathan Miller’s ENO production in 2018 but it was a couple of more recent performances that really made me sit up and take notice.
About his Paolo in Zandonai’s Francesca da Rimini, streamed during lockdown from the Deutsche Oper and subsequently issued on DVD (Naxos, 5/22), Tim Ashley wrote: ‘Tetelman makes an … outstanding Paolo, glorious and effortless in his upper registers.’ It was certainly a gripping performance of an opera that is vastly underappreciated. Then, earlier this year, I caught the opening night of Martin Kušej’s highly controversial but gripping new Tosca at the Theater an der Wien, set in a dystopian wasteland under six feet of snow. Opposite Kristıne Opolais’s Tosca, the Chilean-American tenor sang a superb Cavaradossi, his chiselled good looks and excellent stage presence allied to some truly thrilling singing. Soon afterwards, Tetelman signed for DG and his first recording has now landed.
As a calling card, it is astutely programmed, with a mixture of repertoire he’s already performed – including an extended duet from Francesca da Rimini – and roles yet to come, such as Andrea Chénier and Manrico in Il trovatore. It’s a voice with plenty of power and he excels in the big verismo stuff. Listening carefully, it’s interesting to spot the possible influences. The very opening of the first track, ‘Cielo e mar!’ from La Gioconda, immediately brings to mind a young Joseph Calleja with its warm vibrato. In ‘Amor ti vieta’ from Fedora, there’s a bronzed, baritonal timbre, not unlike Plácido Domingo – both started out as baritones – and when one hears the sculpted phrasing of the long recitative from La forza del destino, followed by the hushed head voice with which he opens Don Alvaro’s ‘O tu che in seno agli angeli’, then yes, it reminds me of Kaufmann.
There are some lovely things to note: the way Tetelman’s voice blooms as phrases grow; the slight sob in the voice; beautiful mezza-voce. His tenor has a real Italianate ring and he brings drama to Jacopo’s ‘Non maledirmi, o prode’ from Verdi’s I due Foscari, another role he has performed on stage recently at the Maggio Musicale Fiorentino.
Tetelman attacks the high B flat at the end of Don José’s Flower Song from Carmen a little loudly but then diminuendos quite wonderfully. There are two poets here: Andrea Chénier’s ‘Come un bel dì di maggio’ is gorgeously sung with plenty of glamour to the top notes, while Werther’s ‘Pourquoi me réveiller’ is ardent, with some exquisite floated head notes. Pinkerton’s ‘Addio, fiorito asil’ confirms Tetelman’s Puccinian credentials – alas there is no room for his Rodolfo or Cavaradossi here, though I hope that Vienna Tosca will make it to DVD soon.
He closes with Trovatore’s Manrico. ‘Ah! Sì, ben mio, coll’essere’ is one of Verdi’s toughest tenor arias to sing well but Tetelman has the requisite sense of line, aided by conductor Karel Mark Chichon setting a flowing tempo. It is followed by a steely ‘Di quella pira’, top notes gleaming, the final C held thrillingly to the very end of the cabaletta (and the disc).
No stinting from DG on the supporting cast: Turiddu’s anguished farewell to his mum in Cavalleria rusticana has a brief phrase for Mamma Lucia (Magdalena Łukawska) and the Trovatore excerpts include a Ruiz (José Simerilla Romero), a Leonora (Vida Miknevičiūtė) and a chorus (Capella Cracoviensis). Miknevičiūtė is more gainfully employed in a long scene from Act 3 of Francesca da Rimini, where she and Tetelman are gripping as Dante’s doomed lovers. What ardent music this is, Paolo declaring his love as Francesca reads him the tale of Guinevere and Lancelot, leading to the moment when they finally kiss. Miknevičiūtė is very fine (it was Sara Jakubiak who sang the role at the Deutsche Oper) and Tetelman is completely inside the role of Paolo, as viewers of Naxos’s DVD will already know.
Caveats? The Orquesta Filarmónica de Gran Canaria is not the subtlest backing band – the tutti at the end of Flotow’s ‘M’appari’ is a bit foursquare – although there is some fine clarinet-playing in the Forza excerpt that made me regret that the prelude was excised. And although DG has included aria texts, you won’t find any translations or even synopses here. But as for the tenor, this is a fabulous debut disc. I hope you share my excitement, because Tetelman is the real deal.