augustus 2022
Fauré: Complete Songs
Cyrille Dubois & Tristan Raës
Een ambitieus project – alle 103 nummers van Fauré opgenomen door dezelfde zanger – maar dan wel met echte schoonheid en stijl gerealiseerd door tenor Cyrille Dubois en pianist Tristan Raës. Een geweldige prestatie.
Hier is een heerlijke traktatie waar alle liefhebbers van Franse melodieën van gaan watertanden. Complete sets van Gabriel Fauré's liedjes worden meestal gedeeld door zangers, gefocust op één pianist. Graham Johnson (Hyperion) en Malcolm Martineau (Signum) gebruiken tot negen zangers per schijf in hun respectievelijke opnames. Zangersparen komen ook voor. Martineau nam een eerdere collectie (CRD) op met Sarah Walker en Tom Krause, en misschien wel de beroemdste was Dalton Baldwin's (EMI) met Elly Ameling en Gérard Souzay. Laatst gezien op een heruitgave van Brilliant Classics, lijkt het niet beschikbaar te zijn, wat gewoon criminele verwaarlozing is.
Maar nu zijn voor het eerst alle melodieën van Fauré opgenomen door één zanger - de Franse tenor Cyrille Dubois met zijn vaste medewerker Tristan Raës op het label Aparté met de steun van Palazzetto Bru Zane. Het is een behoorlijke prestatie – 103 nummers op drie cd’s – en je voelt de toewijding en liefde die deze artiesten in deze verfijnde uitvoeringen leggen. Het hebben van één stem in bijna vier uur muziek kan van invloed zijn op de manier waarop je luistert. Opnames met meerdere zangers hebben het voordeel dat ze het auditieve palet vermengen, de klankkleuren variëren, een optie die niet beschikbaar is voor de enkele artiest. Ik vond het het beste om in en uit te stappen, maar de beloningen waren geweldig en dit verdient het om zich bij de gelederen van Ameling en Souzay te voegen.
Dubois en Raës hebben de drie cd’s intelligent geprogrammeerd. In plaats van een chronologisch overzicht – zoals grotendeels gedaan op Baldwins set – hebben ze als het ware drie ‘recitals’ gecreëerd, waarbij ze vroeg, midden en laat repertoire mengen. In een boekje beweren ze dat er geen geldige reden is waarom één zanger geen nummers kan uitvoeren die geschreven zijn voor een andere stem en leggen ze uit hoe ze nieuwe transposities hebben aangenomen die de originele toonsoortsequenties in sommige van Faurés cycli respecteren. Het boekje bevat ook een uitstekend essay van Nicolas Southon waarin de geschiedenis van de mélodie wordt beschreven, en Fauré's keuze van teksten tijdens de verschillende periodes van hun compositie en hoe zijn stilistische wereld zich ontwikkelde. Aparté's presentatie is uitstekend, met volledige teksten en vertalingen.
Ik heb het genoegen gehad om Dubois meerdere keren te recenseren in onze Opera-sectie: Iopas over John Nelson's Gramophone Awards Recording of the Year Les Troyens (Erato, 12/17); een uitstekende Nadir in The Pearl Fishers (Pentatone, 8/18 - Recording of the Month); en een charmante Fortunio in de Opéra-Comique (Naxos, 12/20). Hij heeft een direct herkenbare stem - heel licht, bijna een haute-contre, honingzoet, met een lichte flutter die zijn toon verwarmt en een zacht gevoel van kwetsbaarheid geeft. Dubois’ dictie is superieur. Hij gebruikt hier veel kopstem en is heel dicht op de microfoon geplaatst, dus er is een echt gevoel van intimiteit dat door de speakers klinkt, alsof hij en Raës in je huiskamer een salonoptreden geven. Met zoveel liedjes over maanlicht is het een prachtig luistermoment 's avonds laat.
Raës is in alle opzichten de dichter aan de piano, altijd gevoelig voor de tekst. Zijn tempo is vaak urgenter dan dat van Baldwin, zoals het vloeiende tempo voor ‘Dans les ruines d’une abbaye’. Het pianogeluid is helder, hoewel iets afstandelijker dan dat van Dubois in de balans.
Er zijn maar weinig tenoropnames van Fauré-melodieën beschikbaar, maar ik luisterde naar de opname van Yann Beuron met Billy Eidi (Pauken) om te vergelijken. Hoe charmant Beuron ook is, Dubois’ lichtere tenor en behendigheid werpen hun vruchten af in nummers als ‘Mandoline’ of de Madrigal van Shylock. Favorieten als ‘Après un rêve’ en ‘Chanson d’amour’ houden zich goed staande in elke competitie op schijf – hoewel ik altijd een speciaal plekje in mijn hart zal reserveren voor de goddelijke Sabine Devieilhe (Erato, A/20) – en het derde couplet van ‘Clair de lune’ is een auditieve balsem.
Van de liederencycli is La bonne chanson bijzonder welluidend, met ‘Puisque l’aube grandi’ dat vooral verlangend klinkt, en er zit een fijn gevoel voor emotie in L’horizon chimérique, Fauré’s laatste cyclus, gecomponeerd in de herfst van 1921. Dubois is betoverend in diens derde lied, ‘Diane, Séléné’, waar hij de tijd stil laat staan in de openingszinnen van het tweede couplet.
Maar wat te denken van iets als La chanson d’Ève, gecomponeerd voor vrouwenstem? In deze transpositie past het goed bij zijn stem, ook al lopen zijn langer aangehouden hoge noten gezongen in zo’n lichte kopstem het gevaar om te vervallen in gezang in liederen als ‘Crépuscule’. Maar ik vind dat het altijd smaakvol wordt toegepast – er is inderdaad nooit iets onaangenaams aan een Dubois-uitvoering. Hij is een stijlvolle, beschaafde performer en is een even goede pleitbezorger voor Fauré’s melodieën als de besten. Aanbevolen voor degenen die graag genieten van Franse liederen op hun best.
Here’s a delicious treat that should have all lovers of French mélodies salivating. Complete sets of Gabriel Fauré’s songs are usually shared between singers, focused around a single pianist. Graham Johnson (Hyperion) and Malcolm Martineau (Signum) employ up to nine singers per disc in their respective recordings. Pairs of singers feature too. Martineau set down an earlier collection (CRD) with Sarah Walker and Tom Krause, and perhaps the most famous was Dalton Baldwin’s (EMI) featuring Elly Ameling and Gérard Souzay. Last seen on a Brilliant Classics reissue, it appears to be unavailable, which is simply criminal neglect.
But now, for the first time, all of Fauré’s mélodies have been recorded by a single singer – French tenor Cyrille Dubois with his longtime collaborator Tristan Raës on the Aparté label with the support of Palazzetto Bru Zane. It’s a considerable achievement – 103 songs across three discs – and one senses the dedication and love these artists imbue into these refined performances. Featuring a single voice across nearly four hours of music may affect the way you choose to listen. Recordings featuring multiple singers have the advantage of mixing up the aural palette, varying tone colours, an option not available to the single performer. I found dipping in and out the best way, but the rewards were great and this deserves to join the ranks of Ameling and Souzay.
Dubois and Raës have programmed the three discs intelligently. Rather than a chronological survey – as largely done on Baldwin’s set – they have created three ‘recitals’, as it were, mixing early, middle and late repertoire. In a booklet note, they claim there is no valid reason why one singer cannot perform songs written for a different voice and explain how they adopted new transpositions that respect the original key sequences in some of Fauré’s cycles. The booklet also features an excellent essay by Nicolas Southon charting the history of the mélodie, and Fauré’s choice of texts during the different periods of their composition and how his stylistic world developed. Aparté’s presentation is excellent, with full texts and translations.
I’ve had the pleasure of reviewing Dubois in our Opera section several times: Iopas on John Nelson’s Gramophone Awards Recording of the Year Les Troyens (Erato, 12/17); an outstanding Nadir in The Pearl Fishers (Pentatone, 8/18 – Recording of the Month); and a charming Fortunio at the Opéra-Comique (Naxos, 12/20). He has an instantly recognisable voice – very light, almost an haute-contre, honeyed, with a slight flutter that warms his tone and gives a gentle sense of vulnerability. Dubois’s diction is superb. He uses a lot of head voice here and is miked very closely, so there is a real sense of intimacy that comes through the speakers, as if he and Raës are there in your living room giving a salon performance. With so many songs about moonlight, it makes for splendid late-night listening.
Raës is every inch the poet at the piano, always sensitive to the text. His pacing is often more urgent than Baldwin’s, such as the flowing tempo taken for ‘Dans les ruines d’une abbaye’. The piano sound is clear, if a little more distant than Dubois in the balance.
There are very few tenor recordings of Fauré mélodies available, but I listened to Yann Beuron’s recording with Billy Eidi (Timpani) for comparisons. As charming as Beuron is, Dubois’s lighter tenor and agility pay off in numbers such as ‘Mandoline’ or the Madrigal from Shylock. Favourites such as ‘Après un rêve’ and ‘Chanson d’amour’ stand up well to any competition on disc – although I will always reserve a special place in my heart for the divine Sabine Devieilhe (Erato, A/20) – and the third verse of ‘Clair de lune’ is aural balm.
Of the song-cycles, La bonne chanson is particularly mellifluous, with ‘Puisque l’aube grandi’ sounding especially yearning, and there’s a fine sense of emotion in L’horizon chimérique, Fauré’s final cycle, composed in the autumn of 1921. Dubois is beguiling in the latter’s third song, ‘Diane, Séléné’, where he makes time stand still in the opening phrases of the second verse.
But what of something like La chanson d’Ève, composed for female voice? In this transposition it sits well for his voice, even though his longer-held high notes sung in such a light head voice have the danger of slipping into crooning in songs such as ‘Crépuscule’. But I find it’s always applied tastefully – indeed, there’s never anything untasteful about a Dubois performance. He is a stylish, cultured performer and is as fine an advocate for Fauré’s mélodies as any of the best. Recommended for those who love indulging in French song at its finest.