mei 2022

Handel: Winged Hands. The Eight Great Suites & Overtures

Francesco Corti

Ons tweede klavecimbelalbum van de maand, en deze keer zijn het Händel en Francesco Corti, een speler die glorieuze interpretatieve kleuren kan putten uit zowel zijn instrument als het door hem gekozen repertoire.

Francesco Corti’s discografie als soloklavecinist is niet lang, en bestaat in essentie uit twee uitgaven van Bach – de Partita’s van een paar jaar geleden (Berlin Classics, 12/10) en meer recent enkele van zijn vroege stukken, die met genoegen werden ontvangen op deze pagina’s (Arcana, 1/21). Afgaande op deze opname van Händels ‘Acht Grote Suites’ uit 1720, zouden we om meer moeten vragen, want dit is een boeiende ontmoeting met iemand die ongetwijfeld hetzelfde soort oprechte vreugde oproept in het gezelschap van het instrument en zijn bespeler als Händel zou hebben gedaan met zijn ‘ongewone briljantheid … volheid, kracht en energie’.

Deze stukken hebben niet altijd zo geklonken. De muziek op de pagina vraagt ​​veel van de persoonlijke flair van een uitvoerder om het tot leven te brengen, en ik was verheugd toen Pierre Hantaï zijn persoonlijke flair met zoveel vaardigheid en wijsheid toepaste op een opname van de eerste vier suites vorig jaar (Mirare, 2/21). Corti’s prestatie is, zou ik zeggen, een gelijke prestatie, en misschien wel een completere. Hij geeft ons natuurlijk alle suites, maar doorspekt ze met vier opera-ouvertures in wat lijken op Händels eigen transcripties, plus een handvol stukken van de enthousiaste virtuoos William Babell, inclusief arrangementen van nummers van Rinaldo.

Het resultaat is als een compendium van barokke klavecimbelstijlen, van stedelijke dansvormen tot oogverblindende variatiesets, contrapuntische verkenningen tot lieflijk gedraaide ariamelodieën, en publiekgerichte ‘orkestrale’ ouvertures tot improvisatorische preludes die intiem zijn met het klavier. Maar het is ook een showcase van het bereik en de effectiviteit van Corti’s reacties erop. Hij kan het klavecimbel laten zingen, waarbij de pennen de snaren strelen in een delicate lyrische lijn zoals ‘Lascia ch’io pianga’ (waar de zoet klinkende toon van de enkele 8' stop op zijn kopie van een Christian Vater-instrument uit 1738 een hulp is), maar hij kan het ook massief maken, zoals een orgel in het Preludium van Suite nr. 3, of een orkest in de opera-ouvertures of de laatste Presto van dezelfde suite. Hij toont een fantastische briljante hand, die niet alleen tot uiting komt in het virtuoze passagewerk, maar ook in dingen als de zweepslag van de met volle handen uitgevoerde puntritmeakkoorden in de Ouverture van nr. 7, en hij kan overschakelen naar eenvoudige elegantie en verfijning voor allemandes en courantes in Franse stijl.

Ongetwijfeld is het echter zijn versieringen die de aandacht zullen trekken. Net als bij Hantaï is het een constante aanwezigheid, vrij complex en muzikaal, maar het heeft op de een of andere manier een meer natuurlijke uitbundigheid, en hoewel het onderscheidingsvermogen waarmee hij het gebruikt het doet lijken alsof hij altijd het juiste antwoord heeft, krijg je het gevoel dat hij gemakkelijk een willekeurig aantal andere juiste antwoorden had kunnen vinden. Daarom lijkt het nooit plichtmatig, maar heeft het altijd zijn plaats, het voegt toe aan de muziek in plaats van het te verdoezelen of weg te nemen, of dat nu is door een regel levend te houden met prachtige filigraanversiering met de rechterhand, de uiteinden van herhaalde secties te intensiveren met uitbundige nieuwe patronen, vloeiende stromen van extra noten vrij te geven (inclusief dubbele tertsen op een punt), zware textuuropbouwen te creëren om momentum en opwinding toe te voegen aan een variatieset, of gewoon zinnen aan elkaar te koppelen. Bravura-spullen van een klavecimbelgoochelaar.

Francesco Corti’s discography as a solo harpsichordist is not long, essentially consisting of two Bach releases – the Partitas some years ago (Berlin Classics, 12/10) and more recently some of his early pieces, received with pleasure in these pages (Arcana, 1/21). Judging by this recording of Handel’s ‘Eight Great Suites’ of 1720, we should be pestering for more, for here is an enthralling encounter with someone who surely conjures the same kind of forthright joy in the company of the instrument and its player as Handel was said to have done with his ‘uncommon brilliancy … fulness, force and energy’.

These pieces have not always come out sounding like that. The music on the page asks a lot of a performer’s personal flair to bring it to life, and I was delighted when Pierre Hantaï applied his with such skill and wisdom to a recording of the first four suites last year (Mirare, 2/21). Corti’s, I would say, is an equal achievement, and perhaps a more complete one. He gives us all the suites, of course, but intersperses them with four opera overtures in what seem to be Handel’s own transcriptions, plus a clutch of pieces by enthusiastic virtuoso William Babell, including arrangements of numbers from Rinaldo.

The result is like a compendium of baroque harpsichord stylings, from urbane dance forms to dazzling variation sets, contrapuntal explorations to sweetly turned aria melodies, and public-facing ‘orchestral’ overtures to improvisatory preludes intimate with the keyboard. But it is also a showcase of the range and effectiveness of Corti’s responses to them. He can make the harpsichord sing, quills caressing the strings in a delicate lyrical line such as ‘Lascia ch’io pianga’ (where the sweet-ringing tone of the single 8' stop on his copy of a 1738 Christian Vater instrument is a help), but he can also make it massive, like an organ in the Prelude of Suite No 3, or an orchestra in the opera overtures or the same suite’s final Presto. He shows a fantastic brilliance of hand, revealed not just in the virtuoso passagework but also in things like the whip-crack of the full-handed dotted-rhythm chords in the Ouverture of No 7, and he can switch to simple elegance and refinement for French-style allemandes and courantes.

Undoubtedly, though, it is his ornamentation that will catch the ear. As with Hantaï, it is a constant presence, freely complex and musical, yet it somehow has a more natural exuberance, and while the discernment with which he uses it makes it seem like he always has the right answer, you get the feeling that he could easily have found any number of other right answers. Thus, it never seems dutiful, but always has its place, adding to the music rather than obscuring or taking away, whether that’s keeping a line alive with exquisite right-hand filigree embellishment, intensifying the ends of repeated sections with exuberant new patterns, releasing fluid streams of extra notes (including double-thirds at one point), creating weighty textural build-ups to add momentum and excitement to a variation set, or simply linking phrases together. Bravura stuff from a harpsichord magician.