april 2022

Nicolaus Bruhns: Cantatas & Organ Works, Vol. 1

Yale Institute of Sacred Music o.l.v. Masaaki Suzuki

Masaaki Suzuki – altijd een briljante gids voor ons in de belangrijkste muzikale figuren – laat ons hier kennismaken met de minder bekende Nicolaus Bruhns, en het is een uitnodiging die zeker de moeite waard is om te accepteren.

Onder die groep ongelukkige componisten die een vroege dood stierven, wordt Nicolaus Bruhns (1665-97) soms onterecht over het hoofd gezien. Hoewel hij pas 31 was toen hij stierf – even oud als Schubert – bestaat zijn overgebleven nalatenschap uit een dozijn vocale werken, vijf orgelstukken en een anekdotische reputatie als een groot vioolvirtuoos. Wat ons is overgeleverd, is van groot belang. Als jongeman in Kopenhagen nam hij veel op van lokale Italiaanse spelers, zoals te horen is in de rijkdom van zijn strijkerswerk, met name het gebruik van dubbelstops, terwijl zijn orgelidioom – dat hij voor een groot deel te danken had aan zijn leraar, Buxtehude – een kenmerkende frisheid en het gevoel van durf van een jongeman heeft.

Dit knappe eerste deel bevat twee orgelsolo's, beide substantieel en vol variatie. De opening van de E mineur Prelude is bijzonder boeiend en bloeiend. Masaaki Suzuki's pretentieloze gebruik van rubato zorgt ervoor dat de fantasie-achtige secties met een innemende charme stromen. Het meest volledige gebruik wordt gemaakt van de 35 registers van het drieklaviers Krigbaum-orgel uit 2007 in de Marquand Chapel van de Yale University, ontworpen in de mooiste Noord-Duitse stijl uit de 17e eeuw. Het biedt gewicht zonder zwaarte en eindeloze mogelijkheden voor klankkleur, geholpen door de pikantheid van de middentoonstemming.

In combinatie met theorbe, dulciaan en cello is het orgel ook een perfect continuo-instrument voor de zes multisectionele vocale concerten die hier zijn opgenomen en waarin Bruhns uitblonk. Het trio mannelijke solisten is fantastisch, waarbij het leeuwendeel toebehoort aan Paul Max Tipton, een basbariton met een grote gevoeligheid en gelijkmatig bereik. De technisch meer uitdagende compositie van de tenoren wordt ook met overtuigend gemak onderhandeld. Het laatste koraalconcert, Erstanden ist der heiliger Christ, is een speciaal genot. Het is duidelijk dat alle uitvoerders van dit repertoire genieten. De nauwe aard van de opname (die dateert uit 2016-17) benadrukt op mooie wijze het kamerkarakter van de muziek.

Met een totale tijd van iets meer dan 86 minuten is de fysieke schijf uitzonderlijk goed gevuld. De overvloed wordt geëvenaard door de hoge kwaliteit en uitstekende uitvoering. Vol 2 wordt met spanning afgewacht.

Among that group of unfortunate composers who met an early death, Nicolaus Bruhns (1665 97) is sometimes unfairly overlooked. Although he was just 31 when he died – the same age as Schubert – his surviving legacy consists of a dozen vocal works, five organ pieces and an anecdotal reputation as a great violin virtuoso. That which has come down to us is of great importance. As a young man in Copenhagen he imbibed much from local Italian players, as heard in the richness of his string-writing, especially the use of double-stopping, while his organ idiom – which owed a good deal to his teacher, Buxtehude – has a distinctive freshness and a young man’s sense of daring.

This handsome first volume includes two organ solos, both substantial and full of variety. The opening of the E minor Prelude is especially arresting and flourishsome. Masaaki Suzuki’s unpretentious use of rubato makes the fantasia-like sections flow with a winsome charm. The fullest use is made of the 35 stops of the three-manual 2007 Krigbaum organ in Yale University’s Marquand Chapel, designed in the finest 17th-century north German style. It provides heft without heaviness, and endless possibilities of tonal colour, helped by the piquancy of the meantone tuning.

In combination with theorbo, dulcian and cello, the organ also makes a perfect continuo instrument for the six multisectional vocal concertos included here in which Bruhns excelled. The trio of male soloists are superb, with the lion’s share falling to Paul Max Tipton, a bass-baritone of great sensitivity and even range. The tenors’ more technically challenging writing is also negotiated with convincing ease. The final chorale concerto, Erstanden ist der heiliger Christ, is a special delight. Clearly all the performers relish this repertory. The close nature of the recording (which dates from 2016 17) nicely emphasises the chamber nature of the music.

With a total time of just over 86 minutes the physical disc is exceptionally well filled. Its bountifulness is matched by its high quality and excellent execution. Vol 2 is eagerly awaited.