november 2023

Respighi: Roman Trilogy

Orchestra Nazionale Sinfonica della RAI o.l.v. Robert Treviño

Dit is een enorm plezierige opname van Respighi’s ‘Roman Trilogy’, waarbij Robert Treviño elk element van de intensiteit en sfeer van het werk vastlegt.

Respighi’s obsessie met de ‘Eeuwige Stad’ is spectaculair groot geschreven in zijn drie symfonische evocaties en misschien kan een Italiaans orkest als dit zich op een subliminale manier beter identificeren met de mythische elementen, zowel picturaal als spiritueel. Deze stukken zijn zeker al lang de afgunst van elke componist die ooit Romeins getinte epen wilde onderstrepen – en sommigen zouden zeggen dat dat de reden is dat onze eigen John Wilson (met zijn Sinfonia of London) zo moeiteloos hun ‘Hollywood’-factor kon aanboren. Kortom, weelderig.

Robert Treviño is Mexicaans-Amerikaans, dus hij krijgt de warmte en de verkoelende stilte van Respighi's waterpartijen in Fountains: de door een orgel ondersteunde Trevi-fontein die explodeert in de middagzon, geflankeerd door de rust van de dageraad met de 'Fountain of the Valle Giulia' - allemaal glinsterende hoge strijkers, harp en celesta - en het weemoedige wazige vervagende licht in de Villa Medici. Voor het RAI National Symphony Orchestra zijn deze beelden, deze evocaties, emotioneel gezien net iets dichter bij huis. Het is iets dat we kunnen voelen in plaats van horen. Er zit een 'authenticiteit' in hun spel.

De Pines hebben veel sfeer (met of zonder het dubieuze 'realisme' van die helse nachtegaal) en de rauwe speelsheid en kinderliedjes van de Villa Borghese hebben een eigen soort vitaliteit - je voelt echt dat dit orkest de melodieën kent.

In Feste Romane bevinden we ons natuurlijk in Gladiator-gebied (pace Hans Zimmer) en het is hier – en vooral de finale ‘La Befana’ – waar Treviño de plaat echt thuisbrengt. De ‘Circus Games’ van het openingstableau met hun stuiterende trompetfanfares en beestachtige koperblazers was iets waar de innovatieve Hollywoodcomponist Alex North op inspeelde met zijn gedurfde dissonante score voor Spartacus en ik roep het hier in gedachten op. Maar in de enorme knie-up van het afsluitende ‘Epiphany’ met zijn toespelingen op de Vastenavond vangen Treviño en zijn orkest de grofheid en vulgariteit van de melodieën (geweldige eerste klarinet) en die meeslepende ‘terug naar Sorrento’-melodie op het hoogtepunt is helemaal hart.

Wilson en de Sinfonia of London op Chandos zijn een lastige act om te evenaren in termen van detail, drama en sonische pracht – maar geef de heetgebakerde Treviño een kans. In het laatste segment van Roman Festivals zou hij zelfs een voorsprong op Wilson kunnen hebben.

Respighi’s obsession with the ‘Eternal City’ is writ spectacularly large in his three symphonic evocations and maybe in some subliminal way an Italian orchestra like this one can identify better than most with the mythic elements, pictorial and spiritual. For sure these pieces have long been the envy of every composer who ever sought to underscore Roman-themed epics – and some would say that’s why our own John Wilson (with his Sinfonia of London) was able to tap so effortlessly into their ‘Hollywood’ factor. In a word, lush.

Robert Treviño is Mexican-American so he gets the heat and cooling quietudes of Respighi’s water features in Fountains: the organ-buttressed Trevi fountain explosive in the midday sun flanked by the tranquillity of daybreak with the ‘Fountain of the Valle Giulia’ – all shimmering high strings, harp and celesta – and the wistful hazy fading light at the Villa Medici. For the RAI National Symphony Orchestra these images, these evocations, are just that little bit closer to home emotionally speaking. It’s something we can feel rather than hear. There’s an ‘authenticity’ about their playing.

The Pines have bags of atmosphere (with or without the dubious ‘realism’ of that infernal nightingale) and the raucous playfulness and children’s nursery rhymes of the Villa Borghese has its own kind of vitality – you really feel this orchestra knows the tunes.

In Feste Romane we are, of course, in Gladiator territory (pace Hans Zimmer) and it is here – and most especially the finale ‘La Befana’ – where Treviño really brings the disc home. The ‘Circus Games’ of the opening tableau with their ricocheting trumpet fanfares and bestial brass was something that the innovative Hollywood composer Alex North tapped into with his daringly dissonant score for Spartacus and I call it to mind here. But in the massive knees-up of the closing ‘Epiphany’ with its Shrovetide Fair allusions Treviño and his orchestra catch the coarseness and vulgarity of the tunes (great first clarinet) and that sweeping ‘back to Sorrento’ melody at the climax is all heart.

Wilson and the Sinfonia of London on Chandos are a tough act to follow in terms of detail, drama and sonic splendour – but give the hot-blooded Treviño an airing. In the final segment of Roman Festivals he might even have the edge on Wilson.