oktober 2023

Kenneth Fuchs: Orchestral Works, Vol 1

Sinfonia of London o.l.v. John Wilson

De altijd uitstekende Sinfonia uit Londen zet hun virtuositeit in nieuwe muziek en in rijkelijk gescoorde, prachtig vormgegeven werken van Kenneth Fuchs – allemaal vastgelegd in het superstijlvolle Chandos-geluid.

Dit nummer markeert de eerste uitstap naar hedendaags repertoire door John Wilson en de Sinfonia of London. De vier werken werden in de afgelopen zeven jaar geschreven door Kenneth Fuchs, en het meest recente, Cloud Slant, is opgedragen aan Wilson en zijn orkest.

Als ik luister naar dit concert voor orkest, geïnspireerd door drie schilderijen van Helen Frankenthaler uit de jaren 60, word ik herinnerd aan de fictieve uitbeelding van Georges Seurat in Sunday in the Park with George, terwijl hij een leeg canvas nadert en mompelt ‘ontwerp, compositie, spanning, evenwicht’, want Fuchs schrijft met een totale beheersing van het medium. Het palet schittert en elk tableau is zowel inventief als melodieus, met een sterk gevoel voor tijd en plaats. Het drieluik opent met ‘Blue’, een levendige waterval van blauw in een goudgele basis, die wordt onderstreept door een stijgend motief dat acht maten verder op de hoorn wordt geïntroduceerd. Ik ben geneigd om het de ondertitel ‘op een heldere dag’ te geven, omdat het me doet denken aan het gelijknamige lied van Burton Lane, waarvan de titel is ontleend aan een populair gezegde uit die tijd: ‘op een heldere dag kun je Catalina zien’. Het motief keert terug in het tweede deel, ‘Flood’, waar het een breedbeeldbehandeling krijgt. ‘Cloud Slant’, het derde paneel, wijzigt thema’s en motieven die al eerder zijn gehoord, waaronder die glijdende glissando-passage op hoorns, een helling op zich.

Pacific Visions voor strijkorkest werd geschreven als concertopener voor de opening van een nieuwe vleugel van het Aquarium of the Pacific in Long Beach, Californië. Opnieuw verenigt het die vier artistieke waarheden met ademruimtes, vis-à-vis de cadens geleid door de cello, waar de zuinige aard van de partituur contrasteert met de speelse syncopering en goede humor van de rest. Hoe deze strijkers ervan genieten terwijl ze doorzetten naar de duizelingwekkende conclusie.

Solitary the Thrush is een concert voor C- en altfluiten, de twee instrumenten houden een spiegel voor aan de titel die is ontleend aan Walt Whitmans elegische gedicht 'When lilacs last in the dooryard bloom'd'. Dit is een buitengewoon, visionair stuk, soms verontrustend, de griezelige toon van de altfluit die uitweidt over het thema van het gedicht van de sterfelijkheid van de mens. Fluitist Adam Walker vangt de poëtische geest van het stuk prachtig. Hij brengt een rilling in elke zin, met een spel dat goed is afgestemd op de orkestrale klankkleuren, met name de piccolo en verdeelde fluitlijnen die in de stratosfeer zijn geplaatst. Wat is die grap nu waard, vraag ik me af.

De passende finale, Quiet in the Land, kijkt over zijn schouder naar de voorlopers van de Amerikaanse klassieke scene. Wat begon als een pastorale idylle (er is een uitvoering van het origineel op YouTube) is veranderd in iets verontrustends, terwijl de componist mijmert over recente gebeurtenissen in de Amerikaanse politiek. Hamlets zin ‘What warlike noise is this’ komt in gedachten terwijl de lucht uiteen wordt gereten door een machtige klap met snaredrum en pauken die daarop volgen, ongemakkelijk in het kielzog ervan. Het terugkerende koraalmotief, samengesteld uit de reine kwint en grote en kleine nauwe intervallen, zo kenmerkend voor het Amerikaanse muzieklexicon, heeft het laatste woord, een teken dat de optimistische geest van de componist nog steeds brandt, maar misschien in een lagere toonsoort. De Sinfonia of London en hun dirigent zijn geboren voor deze muziek en ze voeren het met aplomb uit. De opname is, net als het spel, onberispelijk, het resultaat van een vierdaagse sessie in St Augustine’s, Kilburn, liefkozend bekend als de Cathedral of North London. Een echte aanrader.

This issue marks the first foray into contemporary repertoire by John Wilson and the Sinfonia of London. The four works were written in the past seven years by Kenneth Fuchs, and the most recent, Cloud Slant, is dedicated to Wilson and his orchestra.

Listening to this concerto for orchestra, inspired by three paintings by Helen Frankenthaler from the 1960s, I’m reminded of the fictional portrayal of Georges Seurat in Sunday in the Park with George as he approaches a blank canvas, muttering ‘design, composition, tension, balance’, for Fuchs writes with a total command of the medium. The palette dazzles and each tableau is both inventive and tuneful, with a strong sense of time and place. The triptych opens with ‘Blue’, a vivid cascade of blue into a golden yellow base, which is underlined by a rising motif introduced on horn eight bars in. I’m inclined to give it the subtitle ‘on a clear day’, for it reminds me of the song of that name by Burton Lane, the title of which was drawn from a popular saying of the time: ‘on a clear day you can see Catalina’. The motif returns in the second movement, ‘Flood’, where it receives a widescreen treatment. ‘Cloud Slant’, the third panel, modifies themes and motifs already heard, including that sliding glissando passage on horns, a slant in itself.

Pacific Visions for string orchestra was written as a concert opener for the opening of a new wing at the Aquarium of the Pacific in Long Beach, California. Again it marries those four artistic truths with breathing spaces, vis-à-vis the cadenza led by the cello, where the thrifty nature of the scoring contrasts with the playful syncopation and good humour of the rest. How these string players relish it all as they press ahead to the dizzy conclusion.

Solitary the Thrush is a concerto for C and alto flutes, the two instruments holding a mirror to the title drawn from Walt Whitman’s elegiac poem ‘When lilacs last in the dooryard bloom’d’. This is an extraordinary, visionary piece, unsettling at times, the eerie tone of the alto flute dwelling on the poem’s theme of man’s mortality. Flautist Adam Walker captures the poetic spirit of the piece beautifully. He brings a frisson to each phrase, with playing well attuned to the orchestral timbres, notably the piccolo and divided flute lines perched up in the stratosphere. What price that lark now, I ask myself.

The fitting finale, Quiet in the Land, looks over its shoulder at the forebears of the American classical scene. What began life as a pastoral idyll (there’s a performance of the original on YouTube) has morphed into a thing of disquiet, as the composer mulls over recent events in American politics. Hamlet’s line ‘What warlike noise is this’ comes to mind as the air is rent asunder by a mighty crash with snare drum and timpani ensuing, uneasy in its wake. The recurring chorale motif, composed of the perfect fifth and major and minor narrow intervals, so characteristic of America’s music lexicon, has the final say, a sign that the composer’s optimistic spirit still burns, but perhaps in a lower key. The Sinfonia of London and their conductor were born for this music and they execute it with aplomb. The recording, like the playing, is immaculate, the result of a four-day session in St Augustine’s, Kilburn, known affectionately as the Cathedral of North London. Highly recommended.