augustus 2023

Schubert: Piano Sonatas Nos 4 & 20 & Schoenberg: Drei Klavierstücke

Can Çakmur

Een meesterlijk en ontroerend paar Schubert-sonates uit Can Çakmur, met een aantrekkelijke aandacht voor kleur; daartussenin komt het even inspirerende Schönberg.

Vanuit een kritisch oogpunt, zonder de mogelijkheid om een ​​artiest in het openbaar te horen, breekt er vaak na het verschijnen van een bijzonder indrukwekkende opname een periode van onzekerheid aan. Was die speciale opname een one-shot wonder? Zal de kennismaking met een breder scala aan het repertoire van de artiest voldoen aan de hoge normen van de eerste blik? Deze uitgave van Schubert en Schönberg was mijn eerste kennismaking met Can Çakmur sinds zijn schitterende opname van Liszts transcriptie van Schuberts Schwanengesang (12/20). Ik ben blij te kunnen melden dat het de hoogste verwachtingen meer dan waarmaakt.

De koppeling van deze twee Schubert-sonates is een aangename. Het hoofdthema van het tweede deel van de vroege A-kleine sonate zou 11 jaar later terugkeren in het Rondo van de magnifieke late A-majeur sonate. Çakmurs benadering van beide werken is symfonisch, binnen de grenzen van de juiste smaak en stijl. In D537 lijkt de levendige karakterisering van thema's bijzonder toepasselijk en fantasierijk. In het afsluitende Allegro vivace lijkt pure kinesthetische vreugde nauwelijks te bevatten.

In de Olympische sferen van de grote A majeur Sonate, D959, wekt Çakmur nog meer bewondering op. Het gevoel van orkestrale ruimte is nog beter geschikt voor de verheven dimensies van dit verheven werk. Een van Çakmurs speciale gaven is zijn vloeiende onderscheid tussen hoofdmateriaal en passagewerk in Schuberts zeer idiosyncratische klavierschrift. Wees gewaarschuwd: het langzame deel Andantino weeft zijn tragische koers met zo'n buitengewone kalmte en terughoudendheid dat u, net als ik, moeite zult hebben om uw tranen te bedwingen. Dit deel alleen al plaatst deze interpretatie tussen de beste die ik ken. De afstand tussen deze afgrond van hartzeer en het levendige Scherzo is verbazingwekkend in zijn contrast, dat grenst aan incongruentie. Als we eindelijk bij de nobele finale komen, waar Çakmur geen enkel detail verwaarloost, zijn de dimensies van Schuberts visioen op de vooravond van de dood duidelijk zichtbaar met een directheid die alleen de allerbeste van zijn vertolkers kunnen overbrengen.

De stukken van Schönberg opus 11 vertonen dezelfde diepte van onderscheidingsvermogen als de sonates van Schubert. Deze zeer onderscheidende opname mag niet worden gemist door iedereen die geïnteresseerd is in fijn pianospel en oprechte poëtische uitingen.

From a critical point of view, barring the opportunity to hear an artist publicly, often after the appearance of a particularly impressive recording a period of uncertainty sets in. Was that special recording a one-shot wonder? Will acquaintance with a wider range of the artist’s repertoire meet the high standards of the first glimpse? This release of Schubert and Schoenberg was my first exposure to Can Çakmur since his splendid recording of Liszt’s transcription of Schubert’s Schwanengesang (12/20). I am happy to report that it more than fulfils the highest expectations.

The coupling of these two Schubert sonatas is a congenial one. The principal theme of the early A minor Sonata’s second movement would return 11 years later in the Rondo of the magnificent late A major Sonata. Çakmur’s approach to both works is symphonic, within the bounds of appropriate taste and style. Throughout D537, the vivid characterisation of themes seems particularly apt and imaginative. In the concluding Allegro vivace, pure kinaesthetic joy seems barely containable.

In the Olympian climes of the great A major Sonata, D959, Çakmur inspires even greater admiration. The sense of orchestral space is even more suitable to the lofty dimensions of this august work. One of Çakmur’s special gifts is his fluent differentiation between principal material and passagework in Schubert’s highly idiosyncratic keyboard-writing. Be warned: the Andantino slow movement weaves its tragic course with such extraordinary poise and restraint that you may, as I did, have difficulty restraining tears. This movement alone situates this interpretation among the finest I know. The distance between this abyss of heartbreak and the sprightly Scherzo is astonishing in its contrast, which seems to verge on incongruity. Coming at last to the noble finale, where Çakmur neglects no detail, the dimensions of Schubert’s vision on the eve of death are apparent with an immediacy that only the very best of his interpreters are capable of imparting.

The Op 11 Schoenberg pieces exhibit the same depth of discernment evident in the Schubert sonatas. This very distinguished recording should not be missed by anyone interested in fine piano-playing and heartfelt poetic utterance.