juli 2023

Britten & Bruch: Violin Concertos

Kerson Leong & Philharmonia Orchestra o.l.v. Patrick Hahn

Excellent Bruch gaat gepaard met een werkelijk indrukwekkend verslag van Brittens Concerto, waarin Kerson Leong met pure zwier zijn paden en kracht verkent.

Kerson Leongs schitterende verslag van de Bruch volgt kort op Randall Goosbys niet minder toegewijde lezing met Yannick Nézet-Séguin en het Philadelphia Orchestra. Maar er zijn opmerkelijke verschillen in toon die losjes kunnen worden samengevat door te zeggen dat Leongs interpretatie van het stuk extravert is in expressie.

Leongs vrijgevigheid van zin en toon komt bijvoorbeeld schaamteloos uit de borst in de zangerige bereiken van het langzame deel, en in de finale waar de grote melodie op de G-snaar drukt, trekt hij echt aan onze emoties. Goosby is misschien ingetogener, meer patriciër, voor zo'n jongeman. Beide zijn speciaal. Beide maken iets ontroerends van binnenuit van de laatste pagina's van het langzame deel, en zetten gedachten aan een bepaalde Alpensymfonie ter ruste waarvan de top onbeschaamd Bruchs nobele thema leent en het majestueus groot projecteert.

De bonustoevoeging hier is Bruchs weinig gehoorde maar substantiële eerbetoon aan Joseph Joachim, In memoriam, dat even turbulent als reflectief is, zoals past bij de vechtlust van de legendarische violist, en Leong de kans geeft om vanuit het hart te zingen. Af en toe dacht ik aan Elgar en de meer dan een vleugje nobilmente die het biedt.

Maar het is de koppeling van het Britten Violin Concerto (dat tegenwoordig steeds meer tot het kernrepertoire behoort) die, net als Goosby's Florence Price, deze cd onderscheidt. De inspiratie hier was een andere violist, Antonio Brosa, maar meer vanzelfsprekend, door de Spaanse intonaties in het materiaal, is het een meditatie op de meest verdeelde van alle burgeroorlogen - iets dat Britten, de pacifist, duidelijk in verlegenheid bracht en uitdaagde. Dit is de componist op zijn meest elegische en onrustige (is het majeur of mineur?) en Leong is duidelijk één met de innerlijke worstelingen – maar ook met alle buitengewone vonken van originaliteit die het onmiskenbaar Britten maken: zoals de krachtige coda van het eerste deel waarin het schurende pizzicato van de solist wordt geplaatst tegenover diep meditatieve strijkers, alleen om hem steeds meer te laten bidden met de opkomst van de muziek.

De verwantschap met Sjostakovitsj is verrassend in het scherpe Scherzo, waar Leong zich met grote veerkracht in vastbijt, maar opnieuw is de entree van de tuba met viool en piccolo in extremis hoog boven de notenbalk puur Britten, net als het emotionele orkestrale hoogtepunt.

Maar Leong maakt echt indruk met de afsluitende Passacaglia, een vorm die zo geliefd is bij zowel Britten als Sjostakovitsj als een metaforisch anker in tijden van grote stress. Plotseling worden psychologische dubbelzinnigheden opzijgezet en in de nasleep van één oorlog wordt Britten een twistzieke tegenstander van alles. De tragedie grijpt hem in de keel en de muziek van die laatste pagina's – ontroerend geprojecteerd door Leong – stikt in de laatste uitingen van de solist.

Met de uitstekende medewerking van Patrick Hahn en het Philharmonia Orchestra kan ik me geen beter verslag van het stuk herinneren dan dit.

Kerson Leong’s splendid account of the Bruch comes hot on the heels of Randall Goosby’s no less committed reading with Yannick Nézet-Séguin and the Philadelphia Orchestra. But there are notable differences in tone which might loosely be summed up by saying that Leong’s take on the piece is more outgoing in expression.

Leong’s generosity of phrase and tone, for instance, comes unashamedly from the chest in the songful reaches of the slow movement, and in the finale where the big tune bears down on the G string he really tugs at our emotions. Goosby is perhaps more restrained, more patrician, for such a young man. Both are special. Both make something affectingly inward of the closing pages of the slow movement, putting to rest thoughts of a certain Alpine Symphony whose summit unapologetically borrows Bruch’s noble theme and projects it majestically large.

The bonus addition here is Bruch’s little-heard but substantial tribute to Joseph Joachim, In memoriam, which is as turbulent as it is reflective, as befitting the legendary violinist’s fighting spirit, and gives Leong further opportunity to sing from the heart. My thoughts occasionally turned to Elgar and the more than a hint of nobilmente that it proffers.

But it is the coupling of the Britten Violin Concerto (gratifyingly becoming more and more core repertoire these days) which, like Goosby’s Florence Price, sets this disc apart. The inspiration here was another violinist, Antonio Brosa, but more self-evidently, through the Spanish inflections in its material, it’s a meditation on that most divisive of civil wars – something which clearly distressed and exercised Britten, the pacifist. This is the composer at his most elegiac and unsettled (is it major or minor?) and Leong is clearly at one with its inner tussles – but also with all the extraordinary sparks of originality which make it unmistakably Britten: like the powerful coda of the first movement which pits the soloist’s abrasive pizzicato against deeply meditative strings only to have him grow more and more prayerful with the music’s ascendancy.

The kinship with Shostakovich is startling in the trenchant Scherzo, which Leong digs into with great resilience, but again the entry of the tuba with violin and piccolo in extremis high above the stave is pure Britten, as is the emotive orchestral climax.

But Leong really makes his mark with the concluding Passacaglia, a form so beloved of both Britten and Shostakovich as a metaphorical anchor in times of great stress. Suddenly psychological ambiguities are set aside and in the wake of one war Britten becomes contentious objector of all. The tragedy catches in his throat and the music of those closing pages – movingly projected by Leong – chokes on the soloist’s final utterances.

With outstanding collaboration from Patrick Hahn and the Philharmonia Orchestra I can’t recall a better account of the piece than this.