juni 2023

Obrecht: Missa Maria zart

Cappella Pratensis o.l.v. Stratton Bull

We hebben ons vorige maand verdiept in het verhaal achter deze opname – en inderdaad in het werk zelf, een meesterwerk uit de Renaissance van opmerkelijke lengte; het resultaat is net zo prachtig als we hadden gehoopt.

Het werd door mijn collega Fabrice Fitch omschreven als ‘een van de verborgen pareltjes van de renaissancemuziek’, maar ik denk dat het nu waar is om te zeggen dat deze mis eindelijk in de openbaarheid is. Deze nieuwe release van Ensemble Pratensis is een van die zeldzame, baanbrekende albums die een opvallende alternatieve uitvoering biedt van een stuk dat al een belangrijke vermelding in de catalogus kreeg van The Tallis Scholars (Gimell, 3/96), evenals Beauty Farm (Fra Bernardo, 9/19) en de eerbiedwaardige Prague Madrigal Singers (Supraphon, 6/72). Als zodanig hebben we nu een scala aan benaderingen om ons te helpen deze buitengewone polyfone kolos beter te leren kennen.

Cappella Pratensis gebruikt lagere mannenstemmen (de bovenste regel gezongen door countertenors, zoals bij Beauty Farm) en Germaanse uitspraak, en leest voor uit een speciaal in opdracht gemaakt koorboek dat vereist dat ze dicht op elkaar staan. Het resultaat is een warme klankmassa, meer intiem dan groots. Door de mis te omlijsten met het monofone lied dat de cantus firmus vormt en twee polyfone zettingen wordt het gevoel van intimiteit met dit materiaal nog verder vergroot voordat het door Obrecht wordt opgedeeld in intrigerende segmenten, die stijlvol ebben en vloeien in deze gepolijste uitvoering.

Obrechts muziek is hypnotiserend en als zodanig is het fascinerend om dit te vergelijken met The Tallis Scholars, die zo fris en ruimtelijk klinken, maar sepia-getint door Peter Phillips rustige tempo's. Wat mij drie decennia geleden opviel, waren de hypnotiserende herhalingen op '[Kyrie] e leison'. In deze nieuwe uitvoering regisseert Stratton Bull vlotter, maar observeert nog steeds zulke rustgevende frasevormen. In de opening van het Sanctus maken Capella Pratensis hun meest aantrekkelijke mix, en opmerkelijk zijn ook de 'in nomine Domini'-passages van het Benedictus. Dit is duidelijk een goed geslepen uitvoering, het sterkst in delicate momenten.

Het Credo heeft een opwindendere energie, hoewel ‘Qui propter nos homines, et propter nostram salutem’ te ongeduldig voortkabbelt naar mijn smaak, maar ik hou van de geweldige verandering van textuur bij ‘et vitam venturi seculi’ en hier is de grootschalige planning van deze uitvoering het meest duidelijk. Deze nieuwe release is een gelukkig huwelijk van muzikaliteit en musicologie.

It was described by my colleague Fabrice Fitch as ‘one of Renaissance music’s hidden gems’, but I think it’s now true to say that this Mass is finally out in the open. This new release from Ensemble Pratensis is one of those rare, landmark albums that offers a striking alternative performance of a piece already afforded a major entry in the catalogue from The Tallis Scholars (Gimell, 3/96) as well as Beauty Farm (Fra Bernardo, 9/19) and the venerable Prague Madrigal Singers (Supraphon, 6/72). As such we now have a range of approaches to help us know better this extraordinary polyphonic behemoth.

Cappella Pratensis use lower male voices (the top line sung by countertenors, as with Beauty Farm) and Germanic pronunciation, and read from a specially commissioned choirbook that demands they stand in close formation. The result is a warm huddle of sound, more intimate than grand. Framing the Mass with the monophonic lied that forms the cantus firmus and two polyphonic settings further increases a sense of intimacy with this material before it is broken up by Obrecht into intriguing segments, which ebb and flow stylishly in this polished performance.

Obrecht’s music is mesmeric, and as such it’s fascinating to compare this with The Tallis Scholars, sounding so fresh and spacious but sepia-tinged due to Peter Phillip’s unhurried tempos. What caught my ear three decades ago were the hypnotic repetitions on ‘[Kyrie] e leison’. In this new performance, Stratton Bull directs more briskly yet still observes such lulling phrase shapes. In the opening of the Sanctus Capella Pratensis make their most attractive blend, and notable also are the ‘in nomine Domini’ passages of the Benedictus. This is clearly a well-honed performance, strongest in delicate moments.

The Credo has a more exciting energy, although ‘Qui propter nos homines, et propter nostram salutem’ skates along too impatiently for my liking, but I love the superb change of texture at ‘et vitam venturi seculi’ and it’s here that the large-scale planning of this performance is most apparent. This new release is a happy marriage of musicality and musicology.