juni 2023

Im Freien

Zlata Chochieva

Zlata Chochieva belichaamt op prachtige wijze de zeer verschillende klankwerelden van deze componisten – inclusief prachtige interpretaties van Schumanns Waldszenen en Ravels Miroirs – met een pianospel vol elegantie, inzicht en virtuositeit.

Schumanns Waldszenen als set wordt zelden besproken. Zonde, want deze negen miniatuurtonengedichten – die overigens in een verbazingwekkende uitbarsting tussen kerstavond en nieuwjaarsdag 1848 zijn gecomponeerd – vormen een aantrekkelijk alternatief voor de oververtegenwoordigde Kinderszenen. Deze Bosgezichten, met hun sierlijke titels (‘Eenzame bloemen’, ‘Aangenaam landschap’, ‘Wayside Inn’) waren jarenlang populair. We vinden zelfs Oscar Wildes Dorian Gray (1890) als we hun pagina’s doorbladeren aan het begin van hoofdstuk twee. Zlata Chochieva karakteriseert elk van hen tot in de perfectie, maar in één opzicht verdient ze bijzondere lof. Veruit het bekendste van de set is nr. 7, het vreemd getitelde ‘Vogel als Prophet’ (‘De vogel als profeet’), ooit een favoriete toegift en opgenomen door veel geweldige pianisten. Er zijn twee verschillende visies op: Cortot (1948) en Earl Wild (1987) bieden tjilpende vogelzang, terwijl Paderewski (1926) en Myra Hess (1931) het meer zien als een weemoedige kleine meditatie. Chochieva kiest voor het laatste. Weinig van haar collega's observeren echter zo scherp als zij de zeer precieze pedaalmarkeringen van Schumann, duidelijk bedoeld als een belangrijk onderdeel van de compositie maar zelden gevolgd.

Ravels Miroirs zet het thema 'buitenshuis, terug naar de natuur' voort met zijn zes (langere) symfonische gedichten, waarvan de titels explicieter zijn gekoppeld aan hun muzikale evocaties en nr. 2, 'Oiseaux tristes', ongetwijfeld geïnspireerd door 'Vogel als Prophet'. Chochieva, stilistisch overtuigend in Schumann, zou hier voor een andere pianiste kunnen worden aangezien, zo volledig bewoont ze Ravels klankwereld. Dit zijn uitvoeringen die gunstig afsteken bij Steven Osborne in zijn benchmarkonderzoek van de complete solowerken (Hyperion, 4/11), Chochieva de meest intieme van de twee, en ‘Alborada del gracioso’ in een nog sneller tempo dan de Schot.

Schijf 2 begint met twee van Liszts technisch meest uitdagende Transcendentale Études (symfoniegedichten in alles behalve naam). Beide springen van de pagina in Chochieva’s handen met fantastische linkerhand-articulatie, tonale kleuring en puur pianistisch genot. Na het ervaren van de dansende lichten van ‘Feux follets’ en een brute sneeuwstorm, trekt Chochieva zich terug binnen voor de drie delen van Petite histoire van Felix Draeseke. Pianoliefhebbers zullen bekend zijn met zijn concert en sonate. Dit zijn aangename Schumanneske ‘morceaux caractéristiques’ (zoals de titelpagina het zegt) met de titels ‘Rêve de bonheur’, ‘Intermezzo’ en ‘Incertitude’.

Dan komen we bij de Blue Danube-transcriptie van Schulz-Evler. Hier moet Chochieva, net als elke andere pianist, de vergelijking doorstaan ​​met Josef Lhevinnes onvergelijkbare (ongelooflijke?) opname uit 1928. Als dit nieuwe verslag uw introductie is tot een van de meest geliefde (en moeilijkst te maken) pianotranscripties, dan zult u niet teleurgesteld worden. Het is de oogverblindende tour de force die het moet zijn en wordt compleet gepresenteerd (Lhevinne laat de openingspagina’s weg en maakt verschillende andere substantiële bezuinigingen). Het is geweldig om iemand van Zlata Chochieva’s generatie het stuk nieuw leven in te horen blazen. Ze overtreft Lhevinne echter niet.

Net als de sets van Schumann en Ravel eindigt Chochieva niet met een knal, maar met een fluistering: ‘The Night’s Music’, het vierde deel van Bartóks Out of Doors, een cyclus van vijf symfoniegedichten uit 1926 waaraan dit programma zijn titel ontleent. Is er ooit een griezeliger, verontrustender weergave van landelijke nachtelijke geluiden geweest? Al met al een geweldig programma van een zeer begaafd pianist.

Schumann’s Waldszenen as a set rarely comes up for review. A shame, for these nine miniature tone poems – composed, be it noted, in an astonishing burst between Christmas Eve and New Year’s Day 1848 – make an attractive alternative to the over-represented Kinderszenen. These Forest Scenes, with their dainty titles (‘Lonely Flowers’, ‘Pleasant Landscape’, ‘Wayside Inn’) were popular for many years. We even find Oscar Wilde’s Dorian Gray (1890) looking through their pages at the beginning of chapter two. Zlata Chochieva characterises each one to perfection but in one respect she earns particular praise. By far the best-known of the set is No 7, the strangely entitled ‘Vogel als Prophet’ (‘The Bird as Prophet’), once a favourite encore and recorded by many great pianists. There are two different views of it: Cortot (1948) and Earl Wild (1987) offer twittering birdsong, while Paderewski (1926) and Myra Hess (1931) see it more as a wistful little meditation. Chochieva opts for the latter. Few of her peers, however, observe as acutely as she Schumann’s very precise pedal markings, clearly intended as an important part of the composition but rarely followed.

Ravel’s Miroirs continues the ‘out of doors, back to nature’ theme with its six (longer) tone poems, their titles more explicitly linked to their musical evocations and No 2, ‘Oiseaux tristes’, surely inspired by ‘Vogel als Prophet’. Chochieva, stylistically convincing in Schumann, here could be taken for a different pianist, so completely does she inhabit Ravel’s sound world. These are performances that compare favourably with Steven Osborne in his benchmark survey of the complete solo works (Hyperion, 4/11), Chochieva the more intimate of the two, and ‘Alborada del gracioso’ taken at an even brisker pace than the Scot.

Disc 2 begins with two of Liszt’s most technically challenging Transcendental Études (tone poems in all but name). Both of them leap off the page in Chochieva’s hands with fabulous left-hand articulation, tonal colouring and sheer pianistic relish. After experiencing the dancing lights of ‘Feux follets’ and a brutish snowstorm, Chochieva retreats indoors for the three movements of Petite histoire by Felix Draeseke. Piano buffs will be familiar with his concerto and sonata. These are pleasant enough Schumannesque ‘morceaux caractéristiques’ (as the title-page has it) entitled ‘Rêve de bonheur’, ‘Intermezzo’ and ‘Incertitude’.

Then we come to the Schulz-Evler Blue Danube transcription. Here Chochieva, like every other pianist, has to bear comparison with Josef Lhevinne’s incomparable (incredible?) 1928 recording. If this new account is your introduction to what is one of the best-loved (and most difficult to bring off) of all piano transcriptions, then you will not be disappointed. It is the dazzling tour de force it is intended to be and presented complete (Lhevinne omits the opening pages and makes several other substantial cuts). It is great to hear someone of Zlata Chochieva’s generation resurrecting the piece. She does not, though, eclipse Lhevinne.

Like the Schumann and Ravel sets, Chochieva ends not with a bang but a whisper: ‘The Night’s Music’, the fourth of Bartók’s Out of Doors, a cycle of five tone poems from 1926 that gives this programme its title. Has there ever been a more eerie, unsettling depiction of rural nocturnal sounds? Altogether a terrific programme from a greatly gifted pianist.