juni 2023

Bruch & Price: Violin Concertos

Randall Goosby & Philadelphia Orchestra o.l.v. Yannick Nézet‑Séguin

Randall Goosby volgt zijn debuut ‘Roots’ uit 2021 met deze indrukwekkende pleidooi voor de twee vioolconcerten van Florence Price, naast het meer bekende van Bruch.

Je kunt absoluut horen waarom Randall Goosby de aandacht trekt met zijn openhartige, genereuze 'school of Perlman'-voordracht. Er zit een eerlijkheid en bescheidenheid in zijn spel die hem onderscheidt. Het is zo verfrissend om te merken dat er geen overdaad is in geluid of gevoel. Dit spel is niet bedoeld om te imponeren, maar om uit te drukken.

De Europese invloed en amplitude van het immer populaire Bruch Concerto is onze weg hier naar de wereld van Florence Price en in deze live-opnames uit Philadelphia heeft Goosby een andere van haar kampioenen - Yannick Nézet-Séguin - die zich gedraagt ​​als een tweede huid in hun gedeelde enthousiasme. Maar er is niets overdreven in de Bruch: geluid en gevoel zijn één en er is geen sprake van grootspraak of, zou je kunnen zeggen, overprojectie van de emotie omwille van de emotie zelf. Maar aan de andere kant twijfel je nooit aan Goosby's passie voor deze muziek of zijn directe reactie erop, en wanneer de solist in de openingsalinea van het eerste deel het orkest uiteindelijk opwindt tot zijn eerste grote tutti, is het vuur van de Philadelphia-strijkers iets anders.

Vóór de Price-concerten (met een verschil van tien jaar in compositie) komt Adoration – een populaire toegift van Goosby, maar hier versterkt in een weelderige bewerking voor strijkorkest en soloviool door Jim Gray. De melodie is gewoonweg prachtig, intens persoonlijk en 'spiritueel' in elke zin van het woord. Goosby's identificatie ermee is diepgeworteld.

Price's Eerste Vioolconcert verwijst misschien af ​​en toe naar Europese modellen die in de schaduw ervan loeren (er zit meer dan een vleugje Tsjaikovski in de coda van het eerste deel – het is zelfs bijna een eerbetoon), maar Price is heel erg haar eigen vrouw en niets aan haar voelt tweedehands. Haar vermogen om ideeën te ‘spinnen’ als een doorgewinterde improvisator of jazzmuzikant is een onderscheidend kenmerk van dit grote en soms, zou je kunnen stellen, wat warrige stuk. Maar daartegenover moet je de kenmerkende kleur en cast van haar folk-geïnspireerde melodieën en de zeer persoonlijke manier waarop ze ermee reist, afwegen. Goosby’s identificatie met de muziek is zo sterk dat elk vertrek voelt alsof het zijn eigen schuld zou kunnen zijn.

Price’s kenmerkende solotrompet – een klagende, suggestieve stem – leidt de ‘spirituele’ mijmering van het langzame deel en het is een maatstaf voor haar individualiteit in mijn korte kennismaking met haar muziek dat ik haar alleen al vanaf de eerste maten zou kunnen identificeren.

Concerto No 2 is een exotischer exemplaar, met spikkels celesta die het onmiddellijk een broeikasgevoel geven. Maar de compressie en beknoptheid ervan (15 minuten in één muziekstuk) en opnieuw de improviserende manier waarop het is opgebouwd, zorgen voor iets dat je zou kunnen omschrijven als een ‘bewustzijnsstroom’, waarbij Goosby zinnen zo betoverend vastlegt dat je je afvraagt ​​waar ze ons hele leven zijn gebleven.

You can absolutely hear why Randall Goosby has been turning heads with his open-hearted, generous ‘school of Perlman’ delivery. There’s an honesty and modesty – about his playing that stands him apart. It’s so refreshing to note an absence of excess in either sound or feeling. This playing isn’t dressed to impress but to express.

The European influence and amplitude of the ever-popular Bruch Concerto is our way here to the world of Florence Price and in these live recordings from Philadelphia Goosby has another of her champions – Yannick Nézet-Séguin – acting like a second skin in their shared enthusiasm. But nothing is over-gilded in the Bruch: sound and feeling are one and there is no grandstanding or, one might say, over-projection of the emotion for its own sake. Then again one never doubts Goosby’s passion for this music or his in-the-moment response to it, and when finally in the opening paragraph of the first movement the soloist excites the orchestra to its first big tutti the fire of the Philadelphia strings is something else.

Before the Price concertos (a decade apart in composition) comes Adoration – a popular Goosby encore but here amplified in a lush arrangement for string orchestra and solo violin by Jim Gray. The melody is just plain gorgeous, intensely personal and ‘spiritual’ in every sense. Goosby’s identification with it runs deep.

Price’s First Violin Concerto may from time to time reference European models lurking in its shadows (there’s more than a hint of the Tchaikovsky in the first-movement coda – indeed it’s almost a homage) but Price is very much her own woman and nothing about her feels second-hand. Her ability to ‘spin’ ideas as a seasoned extemporiser or jazzer is a distinctive characteristic of this big and occasionally, one might argue, somewhat rambling piece. But against that one must weigh the distinctive colour and cast of her folk-inflected melodies and the highly personal way in which she journeys with them. Goosby’s identification with the music is so strong that every departure feels like it could be of his own making.

Price’s trademark solo trumpet – a plangent, evocative voice – leads off the ‘spiritual’ reverie of the slow movement and it is a measure of her individuality in my brief acquaintance with her music that I would be able to identify her from the first measures alone.

Concerto No 2 is a more exotic specimen, flecks of celesta immediately lending it a hothouse feel. But the compression and concision of it (15 minutes in a single span of music) and again its improvisational manner make for something you might describe as ‘stream of consciousness’ with Goosby seizing upon phrases so ravishing that you wonder where they’ve been all our lives.