februari 2023

Kalabis, Krása & Martinů: Harpsichord Concertos

Mahan Esfahani & Prague Radio Symphony Orchestra o.l.v. Alexander Liebreich

Opnieuw een triomf van de altijd verkennende en briljant virtuoze Mahan Esfahani.

Ik ben misschien genetisch geconditioneerd om dit repertoire te aanbidden, maar dit nieuwe album van Mahan Esfahani is een onvervalste vreugde van het eerste tot het laatste akkoord. Martinů, Krása en Kalabis allemaal op één programma: wat is er niet leuk aan? Natuurlijk, soms lopen verwachtingen op voor de werkelijkheid, maar hier niet. Als ik dit jaar een album tegenkom dat zo goed is als dit, zal ik dolgelukkig zijn!

Martinů's Concerto is - slechts - het vroegste werk hier, geschreven in 1935 tijdens zijn lange verblijf in Parijs. Martinů's muziek lacht bijna altijd goedmoedig, maar in dit prachtig lenige verslag straalt het absoluut. Het begeleidende ensemble is relatief bescheiden - acht strijkers, fluit, fagot en piano (gespeeld door Ivo Kahánek, niet minder) - maar welke andere componist zou een kamerconcert voor klavecimbel creëren met een orkestpiano die zich nestelt in de begeleiding? Esfahani en dirigent Alexander Liebreich bereiken een opmerkelijk uitgebalanceerd, warm geluid, elke regel en textuur precies en messcherp. Een veel bevredigender ervaring dan Robert Hill voor Naxos (A/12).

Voor zover ik weet, heeft Hindemith niet voor het klavecimbel geschreven, maar als hij er in de jaren 20 of 30 een kamerconcert voor had geschreven, zou het zeker veel hebben geklonken als Hans Krása's verrukkelijke tweeluik voor klavecimbel en zeven instrumenten (1936). Het droeg de Hindemithiaanse titel Kammermusik en was deels gebaseerd op een lied dat Krása een paar jaar eerder had gecomponeerd. Bij de eerste keer luisteren is er een gevoel van onvolledigheid, alsof er op de een of andere manier geen robuuste finale is ontstaan, maar vertrouwdheid laat zien dat Krása het helemaal goed heeft gedaan.

Spot on beschrijft hier het laatste en grootste item, Viktor Kalabis’ Concerto uit 1975 voor zijn vrouw (en Esfahani’s leraar en mentor), de overleden, geweldige Zuzana RůŽičková. Esfahani schrijft zo ontroerend in het boekje van de componist en dit meest persoonlijke van zijn werken, en het wordt prachtig gespeeld, net zo prachtig als RůŽičková’s en Kalabis’ eigen verslag (Supraphon, 7/13) – maar met een fijner geluid – en meer dan een partij voor Jory Vinikours fijne, zij het af en toe voorzichtigere rivaal (Cedille, 10/19). Hier, zoals overal, is de begeleiding van het Praags Radio Symfonie Orkest gevoelig en ideaal, en Esfahani speelt als een engel.

I may be genetically conditioned to adore this repertoire, but this new album from Mahan Esfahani is an unalloyed joy from first chord to last. Martinů, Krása and Kalabis all on one programme: what’s not to like? Of course, sometimes expectations run wild ahead of actuality, but not here. If I encounter an album as good as this one this year I will be overjoyed!

Martinů’s Concerto is – just – the earliest work here, written in 1935 during his long sojourn in Paris. Martinů’s music almost always smiles good-naturedly, but in this beautifully nimble account it positively beams. The accompanying ensemble is relatively modest – eight strings, flute, bassoon and piano (played by Ivo Kahánek, no less) – but what other composer would create a chamber concerto for harpsichord with an orchestral piano nestling in the accompaniment? Esfahani and conductor Alexander Liebreich achieve a remarkably balanced, warm sound, each line and texture precise and needle-sharp. A much more satisfying experience than Robert Hill’s for Naxos (A/12).

Hindemith did not, so far as I am aware, write for the harpsichord, but had he penned a chamber concerto for it in the 1920s or ’30s it would surely have sounded much like Hans Krása’s delightful diptych for harpsichord and seven instruments (1936). Bearing the Hindemithian title of Kammermusik, it was partly based on a song Krása had composed a few years before. On first hearing, there is a feeling of incompleteness, as if a robust finale somehow failed to materialise, but familiarity shows that Krása got it spot on.

Spot on well describes the final and largest item here, Viktor Kalabis’s 1975 Concerto for his wife (and Esfahani’s teacher and mentor), the late, great Zuzana RůŽičková. Esfahani writes so movingly in the booklet of the composer and this most personal of his works, and it is magnificently played, every bit as splendid as RůŽičková’s and Kalabis’s own account (Supraphon, 7/13) – but with finer sound – and more than a match for Jory Vinikour’s fine if occasionally more cautious rival (Cedille, 10/19). Here, as throughout, the Prague Radio Symphony Orchestra’s accompaniment is sensitive and ideal, and Esfahani plays like an angel.