januari 2023
Beethoven: Five Piano Concertos
Haochen Zhang & Philadelphia Orchestra o.l.v. Nathalie Stutzmann
Haochen Zhang, winnaar van de gouden medaille van Van Cliburn en ontvanger van de Avery Fisher Prize, voegt nu een enorm indrukwekkend concert van Beethoven toe aan zijn lijst met prestaties.
De in Shanghai geboren Haochen Zhang won de gouden medaille in de Van Cliburn Competition van 2009 en werd in 2017 onderscheiden met de Avery Fisher Prize. Hij studeerde bij Dan Zhaoyi aan het Shanghai Conservatory of Music, bij Gary Graffman aan het Curtis in Philadelphia en bij Andreas Haefliger in Wenen. Zijn partners hier zijn het Philadelphia Orchestra en de voormalige Franse contralto Nathalie Stutzmann, die nu de belangrijkste gastdirigent van Philadelphia is, om nog maar te zwijgen van de muziekdirecteur van het Atlanta Symphony sinds dit seizoen en chef-dirigent van het Kristiansand Symphony Orchestra sinds 2018. Om te horen waar ze het over heeft, luister naar het openings-tutti van het c-mineurconcert (nr. 3), met zijn scherpe accentuering, levendig afgebakende frasering en strakke gevoel van voorwaartse beweging, en ga van daaruit verder. Samen is Zhang en Stutzmanns Beethoven stilistisch zeker en niet helemaal als een ander.
Zhangs muze is ogenschijnlijk een lyrische, hoewel een licht ondeugende speelsheid nooit ver weg is. De openingscadensen van de Keizer (nr. 5) zijn zelden met zoveel smaak, zelfs vreugde, aangevallen. De evenwichtige balansen die Stutzmann bij haar spelers oproept, doen je afvragen waar de blaasinstrumenten al die jaren verborgen zijn gebleven. Het algehele effect van het eerste deel is onmiskenbaar groots, maar vermijdt bombast; het hele concert bevat inderdaad volop textuurverrassingen. Ik kan me geen tedere en liefdevollere 15-maten orkestrale opening van het Adagio voorstellen dan die van Stutzmann en de Philadelphians. Welke solist zou niet vanuit het hart kunnen zingen met zo'n inleiding? Het Rondo is jong, uitbundig en zorgeloos, ondanks de prachtige frasering.
Er wordt zo'n gevoel van buitengewone spanning opgebouwd tijdens de ontwikkeling van het eerste deel van het Eerste Concert in C majeur dat de terugkeer van de recapitulatie niets minder is dan een enorme opluchting. In feite wordt het in de relatief transparante texturen van de eerste twee concerten duidelijk dat een van de geheimen van Zhangs onweerstaanbaar lenige lezingen een levendig gekarakteriseerde linkerhand is. Wat Stutzmann betreft, zij is altijd gevoelig voor zowel het oppervlakkige affect als de onderliggende motivatie.
Nu de Bezuidenhout/Heras-Casado/Freiburg Barokcyclus (Harmonia Mundi) eerder dit jaar is afgerond, zou je je kunnen afvragen wat we hebben gedaan om nog een briljante samenwerking in de Beethovenconcerten te verdienen. Maar Zhang/Stutzmann/Philadelphia is precies dat, en ik dring er bij u op aan om het niet te missen.
Shanghai-born Haochen Zhang took the Gold Medal in the 2009 Van Cliburn Competition and was awarded the 2017 Avery Fisher Prize. He studied with Dan Zhaoyi at the Shanghai Conservatory of Music, with Gary Graffman at Curtis in Philadelphia and with Andreas Haefliger in Vienna. His partners here are the Philadelphia Orchestra and the erstwhile French contralto Nathalie Stutzmann, who is now Philadelphia’s principal guest conductor, not to mention music director of the Atlanta Symphony as of this season and chief conductor of the Kristiansand Symphony Orchestra since 2018. To sample what she’s about, check out the opening tutti of the C minor Concerto (No 3), with its crisp accentuation, vividly delineated phrasing and taut sense of forward movement, and proceed from there. Together, Zhang and Stutzmann’s Beethoven is at once stylistically assured and not quite like any other.
Zhang’s muse is ostensibly a lyric one, although a slightly mischievous sense of playfulness is never far away. The opening cadenzas of the Emperor (No 5) have seldom been attacked with such relish, even glee. The poised balances Stutzmann elicits from her players make one wonder where the wind parts have been hiding all these years. The overall effect of the first movement is unquestionably grand while avoiding pomposity; indeed, the entire concerto holds textural surprises aplenty. I cannot think of a more tender and loving 15-bar orchestral opening of the Adagio than that created by Stutzmann and the Philadelphians. What soloist could fail to sing from the heart with such a lead-in? The Rondo is young, boisterous and carefree, its exquisite phrasing notwithstanding.
Such a sense of extraordinary suspense is built during the development of the C major First Concerto’s first movement that the recapitulation’s return is nothing less than a tremendous relief. In fact, in the relatively transparent textures of the first two concertos, it becomes clear that one of the secrets of Zhang’s irresistibly lithe readings is a vividly characterised left hand. As for Stutzmann, she is ever sensitive both to the surface affect and to its underlying motivation.
With the Bezuidenhout/Heras-Casado/Freiburg Baroque cycle (Harmonia Mundi) wrapped up earlier this year, one might well ask what we’ve done to deserve yet another brilliant collaboration in the Beethoven concertos. Yet Zhang/Stutzmann/Philadelphia is precisely that, and I urge you to not miss it.